Polonya’da Miras Hukuku ve Yabancıların Hakları

Giriş

Miras hukuku, hem yerli hem yabancıların en sık karşılaştığı hukuki meselelerden biridir. Polonya’da miras, Polonya Medeni Kanunu’na tabidir ve hem yasal mirasçılık hem de vasiyetname ile miras bırakma mümkündür. Yabancılar da Polonya’da malvarlığı edindiklerinde veya miras bıraktıklarında Polonya miras hukukuna tabi olurlar.

Bu makalede, Polonya miras hukukunun temel kuralları, yabancıların ve özelde Türk vatandaşlarının hakları, uluslararası özel hukuk sorunları, vergilendirme boyutu ve pratik öneriler ele alınmaktadır.

I. Polonya Miras Hukukunun Genel Çerçevesi

Kaynak: Polonya Medeni Kanunu (Kodeks cywilny)
Mirasın açılması: Ölüm anında, miras bırakanın son ikametgâhına göre.
Mirasın kapsamı: Taşınır, taşınmaz, hak ve borçlar.
Mirasçılar: Yasal mirasçılar + vasiyet alacaklıları.

II. Vasiyetname Türleri

El yazılı vasiyet: El ile yazılmış, imzalı ve tarihli olmalı.
Noter vasiyeti: En güvenli şekil; noter huzurunda düzenlenir.
Olağanüstü vasiyetler: Hastalık, savaş veya ölüm tehlikesi halinde geçici vasiyet mümkündür.
Yabancı ülkelerde yapılan vasiyet: Lahey Vasiyetname Sözleşmesi kapsamında Polonya’da tanınabilir.

III. Yasal Mirasçılık Düzeni

Eş ve çocuklar → eş, en az %25 pay alır.
Çocuk yoksa → eş ve anne–baba mirasçı olur.
Çekirdek aile yoksa → kardeşler ve yeğenler devreye girer.
Mirasçı yoksa → malvarlığı devlete geçer.

IV. Yabancıların Polonya’da Miras Hakkı

Yabancılar, Polonya vatandaşı ile eşit haklara sahiptir.
Yabancıların taşınmaz mirası, Polonya’da serbestçe intikal eder.
Ancak, miras yoluyla edinilen taşınmaz için İçişleri Bakanlığı izni gerekli olabilir.

V. Türk Vatandaşları İçin Özel Durumlar

Türkiye–Polonya ikili anlaşmaları: Vergi ve tanıma-tenfiz kolaylıkları sağlar.
Çifte vatandaşlık: Hem Türk hem Polonya hukukunun devreye girmesi mümkündür.
Türkiye’deki malların paylaşımı: Türk Medeni Kanunu’na tabidir.
Polonya’daki mallar: Polonya Medeni Kanunu uygulanır.

VI. Vergi Boyutu

Miras vergisi (inheritance tax) yabancılar için de geçerlidir.
Akrabalık derecesine göre %3 ila %20 arasında değişir.
Eş, çocuk ve torun → büyük ölçüde muafiyetlidir.
Türk vatandaşları, AB vatandaşı olmasa da ikamet şartı ile muafiyetlerden yararlanabilir.

VII. Uluslararası Özel Hukuk

AB Miras Tüzüğü (650/2012): Polonya’da da uygulanır.
Yabancının son yerleşim yeri hangi ülke ise, kural olarak o ülkenin hukuku uygulanır.
Ancak taşınmaz mallarda lex rei sitae (malın bulunduğu yer hukuku) geçerlidir.
Türk mahkemelerinde verilen miras kararlarının Polonya’da tanınması mümkündür (ve tersi).

VIII. Stratejik Öneriler

Polonya’da malı olan yabancılar vasiyetname düzenlemelidir.
Türk vatandaşları, her iki ülkede de ayrı vasiyetname hazırlayarak çatışmaları önlemelidir.
Vergi avantajlarından yararlanmak için miras planlaması yapılmalıdır.
Uluslararası miras davalarında profesyonel avukat desteği şarttır.

IX. Örnek Senaryolar

Senaryo 1: Polonya’da evi olan bir Türk vatandaşının vefatı → mirasçılar Polonya’da vergi öder, tapu devri için İçişleri Bakanlığı onayı gerekebilir.
Senaryo 2: Polonya’da yaşayan Türk işçinin Türkiye’deki bankadaki parasının paylaşımı → Türk Medeni Kanunu uygulanır.
Senaryo 3: Çifte vatandaş (Türk–Polonya) kişinin mirası → hem Polonya hem Türkiye’de tanıma–tenfiz süreçleri gerekebilir.

X. Sık Sorulan Sorular

Yabancı mirasçı Polonya’da taşınmaz alabilir mi? → ✔ Evet, izin şartıyla.
Polonya’da yapılan vasiyet Türkiye’de geçerli mi? → ✔ Evet, tanıma–tenfiz yoluyla.
Miras vergisi yabancılar için daha yüksek mi? → ✔ Hayır, aynı oranlar geçerlidir.
Çifte vatandaş mirasçı hangi hukuk uygulanır? → ✔ AB Miras Tüzüğü ve lex rei sitae ilkesi geçerli olur.

Sonuç

Polonya’da miras hukuku, yabancılar için eşitlik ilkesine dayansa da, taşınmazlar için izin şartı, vergi yükümlülükleri ve tanıma–tenfiz meseleleri nedeniyle yabancılar açısından karmaşık hale gelebilir. Türk vatandaşlarının hem Polonya hem Türkiye hukukunu göz önünde bulundurarak önceden hukuki planlama yapmaları en doğru stratejidir.

Single Blog Title