Polonya’da Çalışma İzni Sahipleri İçin Emeklilik Hakları ve Süreci

Giriş

Polonya, son yıllarda yabancı iş gücü için cazip hale gelen bir Avrupa Birliği (AB) ülkesi olup, çalışma izniyle ülkede bulunan bireylerin sosyal güvenlik ve emeklilik haklarına yönelik belirli düzenlemeler içermektedir. Polonya’da çalışma izniyle çalışan yabancı işçiler, belirli koşulları sağladıklarında emeklilik hakkı kazanabilmektedir. Bu makalede, çalışma izni sahiplerinin Polonya’daki emeklilik hakları, süreç ve uygulanabilir uluslararası anlaşmalar detaylandırılacaktır.

Polonya’da Emeklilik Sistemi

Polonya’da emeklilik sistemi, Sosyal Sigorta Kurumu (Zakład Ubezpieczeń Społecznych – ZUS) tarafından yönetilmektedir. Ülkedeki emeklilik sistemi üç temel bileşenden oluşmaktadır:

1. Zorunlu Devlet Emeklilik Sigortası (I. Sütun) – Çalışan herkesin maaşından zorunlu olarak kesilen primlerle finanse edilir.
2. Özel Emeklilik Fonları (II. Sütun) – Zorunlu olmasa da, bireylerin ek emeklilik geliri sağlamak için tercih edebileceği bir sistemdir.
3. Bireysel Emeklilik Hesapları (III. Sütun) – Tamamen bireysel tasarruflara dayalıdır ve gönüllü katılım esasına dayanır.

Çalışma İzni Sahipleri İçin Emeklilik Hakları

Polonya’da çalışma izniyle çalışan yabancılar, Polonya vatandaşı işçilerle aynı sosyal güvenlik sistemine tabi tutulur. Bu kapsamda, işverenleri tarafından sigorta primleri ödenen çalışanlar, belirli şartları sağladıklarında emeklilik maaşı almaya hak kazanabilirler.

Emeklilik hakkı kazanmak için temel şartlar:

• Yaş Şartı: 2025 itibarıyla, Polonya’da yasal emeklilik yaşı erkekler için 65, kadınlar için 60’tır.
• Prim Gün Sayısı: En az 20 yıl sigortalı çalışmış kadınlar ve 25 yıl sigortalı çalışmış erkekler emekli maaşı alabilir.
• Sigorta Primi Ödeme Süresi: Çalışma süresi boyunca sosyal sigorta primlerinin düzenli ödenmiş olması gerekir.

Uluslararası Anlaşmaların Etkisi

Polonya, birçok ülke ile sosyal güvenlik anlaşmaları imzalamıştır. Türkiye ile Polonya arasında da 17 Nisan 2018’de yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Anlaşması bulunmaktadır. Bu anlaşmaya göre, çalışma süresi boyunca Polonya’da ödenen primler Türkiye’deki sigorta primleriyle birleştirilebilir. Bu, Türkiye’de veya Polonya’da emeklilik hakkı kazanmak için eksik prim günlerini tamamlamak adına büyük bir avantaj sağlar.

Çalışma İzni Sahipleri İçin Emeklilik Başvuru Süreci

Polonya’da emeklilik hakkı kazanan yabancılar, aşağıdaki adımları izleyerek emeklilik başvurularını yapabilirler:

1. Başvuru Belgelerinin Hazırlanması:

   • Pasaport veya kimlik belgesi
   • Çalışma izni ve oturum belgesi
   • Sigorta hizmet dökümü (ZUS tarafından alınabilir)
   • İşveren tarafından düzenlenmiş sigorta prim ödeme belgeleri

2. Sosyal Güvenlik Kurumu’na (ZUS) Başvuru Yapılması:

   • Çalışan, işveren veya yetkilendirilmiş bir danışman aracılığıyla ZUS’a başvuruda bulunabilir.
   • Polonya’dan ayrılmış olan yabancılar, Polonya konsoloslukları aracılığıyla da emeklilik işlemlerini yürütebilir.

3. Emeklilik Maaşının Bağlanması:

   • Başvurunun kabul edilmesi halinde, ZUS tarafından emekli maaşı bağlanır ve belirlenen hesaba düzenli ödemeler yapılır.

Polonya’dan Ayrılanların Emeklilik Hakları

Polonya’da çalışmış ancak daha sonra ülkesine dönen yabancı işçiler için iki seçenek bulunmaktadır:

• Prim Transferi: Eğer Polonya ile kişinin kendi ülkesi arasında sosyal güvenlik anlaşması varsa, sigorta primleri ülkesindeki sosyal güvenlik sistemine aktarılabilir.
• Polonya’dan Emekli Olmak: Yeterli prim gününü tamamlamış olan bireyler, kendi ülkelerinde yaşarken Polonya’dan emekli maaşı alabilirler. Bu durumda, maaş uluslararası bankalar aracılığıyla transfer edilir.

Sonuç

Polonya’da çalışma izni ile bulunan yabancı işçilerin emeklilik hakları, Polonya vatandaşlarıyla eşit olup, belirli şartların sağlanması halinde emekli maaşı almalarına imkan tanımaktadır. Türkiye gibi Polonya ile sosyal güvenlik anlaşması bulunan ülkelerden gelen çalışanlar için, prim birleştirme ve transfer imkanları sayesinde emeklilik süreci daha avantajlı hale gelmektedir. Çalışma izni sahiplerinin, emeklilik planlarını yaparken sosyal güvenlik mevzuatını iyi anlamaları ve zamanında başvuruda bulunmaları önemlidir.