Polonya’da Çalışma İzni ile Oturum İzni Arasındaki Hukuki Farklar
Giriş
Polonya, Avrupa Birliği üyesi olması ve ekonomik büyümesi nedeniyle son yıllarda yabancı işçiler ve girişimciler için cazip bir ülke haline gelmiştir. Bu bağlamda, ülkede yasal olarak çalışmak ve ikamet etmek isteyen yabancıların çalışma izni ve oturum izni kavramlarını iyi anlamaları gerekmektedir. Çoğu zaman birbiriyle karıştırılan bu iki izin türü, hukuki açıdan önemli farklılıklar içermektedir. Bu makalede, çalışma izni ve oturum izni arasındaki temel farklar, başvuru süreçleri, hukuki dayanaklar ve yabancıların Polonya’daki hakları ele alınacaktır.
1. Çalışma İzni ve Oturum İzni Tanımları
1.1. Çalışma İzni (Zezwolenie na pracę)
Polonya’da çalışmak isteyen bir yabancı, çalışma izni almak zorundadır. Çalışma izni, belirli bir işveren ve belirli bir pozisyon için verilen ve genellikle işverenin başvuruda bulunması gereken bir belgedir. Bu izin, yabancı işçilerin Polonya iş piyasasına yasal olarak giriş yapmasını sağlamak amacıyla düzenlenmektedir.
1.2. Oturum İzni (Zezwolenie na pobyt czasowy lub stały)
Oturum izni, yabancıların Polonya’da belirli bir süre veya süresiz olarak ikamet etmelerine olanak tanıyan bir izin türüdür. Oturum izni başvurusu, yabancının kendisi tarafından yapılır ve farklı gerekçelerle alınabilir. Oturum izni, Polonya’da çalışma hakkını doğrudan vermez; ancak bazı oturum izinleri, ek bir çalışma izni almaya gerek kalmadan çalışmaya olanak tanıyabilir.
2. Çalışma İzni ile Oturum İzni Arasındaki Hukuki Farklar
| Kriter | Çalışma İzni | Oturum İzni |
|---|---|---|
| Hukuki Dayanak | Polonya Yabancılar Yasası ve İş Kanunu | Polonya Yabancılar Yasası |
| Başvuru Sahibi | İşveren | Yabancı kişi |
| Amacı | Yabancının belirli bir işveren için çalışmasına izin verir. | Yabancının Polonya’da ikamet etmesine izin verir. |
| Çalışma Hakkı | Sadece izin verilen işveren ve pozisyon için geçerlidir. | Çalışma hakkı, oturum izninin türüne bağlıdır (örneğin, mavi kart sahipleri için çalışma izni gerekmez). |
| Geçerlilik Süresi | Genellikle 1-3 yıl arasında değişir. | Geçici oturum izni genellikle 3 yıla kadar, kalıcı oturum izni süresiz olabilir. |
| Başvuru Yeri | Wojewoda (Valilik) | Wojewoda (Valilik) |
| Şartları | İşverenin belirli bir pozisyon için yabancı bir çalışanı istihdam edeceğini kanıtlaması gerekir. | Yabancının Polonya’da kalış nedenini (çalışma, eğitim, aile birleşimi vb.) kanıtlaması gerekir. |
| Bağımsızlık | Çalışma izni işverene bağlıdır, iş değiştirildiğinde yeni izin alınmalıdır. | Oturum izni kişiye bağlıdır, ancak bazı türleri çalışma hakkı içermez. |
3. Çalışma İzni Türleri
Polonya’da çalışma izni, yabancının durumuna göre farklı türlere ayrılır:
- Tip A: Polonya’daki bir işverenle iş sözleşmesi yapmış yabancılar için.
- Tip B: Polonya’daki bir şirketin yönetim kurulu üyesi olarak çalışan yabancılar için.
- Tip C: Polonya’ya başka bir ülkeden şirket içi transfer ile gelen yabancılar için.
- Tip D: Polonya’da hizmet sunan yabancı şirket çalışanları için.
- Tip E: Yukarıdaki kategorilere uymayan ancak özel durumlar için çalışma izni gerektiren yabancılar için.
Not: AB vatandaşı olmayanların çalışma izni alması gerekirken, AB ve Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) vatandaşları çalışma izninden muaftır.
4. Oturum İzni Türleri
Oturum izni, yabancının Polonya’da kalış amacına göre farklılık gösterir:
-
Geçici Oturum İzni (Zezwolenie na pobyt czasowy):
- Çalışma, eğitim, aile birleşimi gibi nedenlerle verilir.
- Süresi genellikle 1 ila 3 yıl arasında değişir.
-
Daimi Oturum İzni (Zezwolenie na pobyt stały):
- Polonya vatandaşı birisiyle evli olanlar, Polonya’da uzun süre yaşamış olanlar veya Leh kökenli kişiler başvurabilir.
- Süresiz olarak verilir.
-
Uzun Süreli AB Oturum İzni (Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE):
- En az 5 yıl boyunca Polonya’da kesintisiz oturum izni olan ve çalışan yabancılar başvurabilir.
- AB içinde bazı serbest dolaşım hakları tanır.
Önemli Not: Çoğu geçici oturum izni çalışma hakkı içermez. Ancak Mavi Kart sahipleri ve belirli oturum izinleri çalışma hakkını otomatik olarak sağlar.
5. Çalışma İzni ve Oturum İzni Başvuru Süreci
5.1. Çalışma İzni Başvurusu
- İşveren, Wojewoda’ya (Valilik) başvuruda bulunur.
- İşveren, işin Polonya vatandaşları tarafından doldurulamayacağını kanıtlamalıdır.
- Çalışma izni onaylanırsa, yabancı kişi çalışma vizesiyle ülkeye giriş yapar.
- Çalışma izni belirli bir işveren için geçerlidir; iş değiştirildiğinde yeni başvuru gereklidir.
5.2. Oturum İzni Başvurusu
- Yabancı, ikamet etmek istediği bölgedeki Wojewoda’ya başvurur.
- Oturum gerekçesi belgelerle kanıtlanmalıdır (örneğin, iş sözleşmesi, kira kontratı, banka hesap dökümü).
- Başvuru süreci genellikle birkaç ay sürebilir.
- Oturum izni onaylanırsa, yabancı Polonya’da yasal olarak ikamet edebilir.
Sonuç ve Öneriler
Polonya’da çalışma izni ve oturum izni arasındaki farkları anlamak, doğru vize ve izin başvurusu yapmak açısından büyük önem taşır. Çalışma izni, yalnızca belirli bir işveren için çalışmaya izin veren ve iş değiştirildiğinde yenilenmesi gereken bir belgedir. Oturum izni ise Polonya’da kalma hakkı sağlar ancak çalışma hakkı her zaman içermez.
Eğer Polonya’da uzun vadeli kalmayı ve çalışmayı planlıyorsanız, uzun süreli oturum izni (örneğin, AB uzun süreli oturum izni veya daimi oturum izni) almayı hedeflemek daha avantajlı olabilir. Hukuki süreçler uzun ve karmaşık olabileceğinden, uzman bir avukattan destek almak başvuruların sorunsuz ilerlemesi açısından faydalı olacaktır.
About Post Author
