Polonya’da Çalışma İzni Almış Yabancıların Vergilendirilmesi: Hukuki Çerçeve ve Vergi Yükümlülükleri
Giriş
Polonya, Avrupa Birliği’ne (AB) üye bir ülke olarak, yabancı işçilerin istihdamı konusunda belirli yasal düzenlemelere sahiptir. Polonya’da çalışma izni almış yabancıların vergilendirilmesi, hem ulusal hem de uluslararası vergi mevzuatına tabi olup, kişinin vergi mükellefiyeti durumu, ikamet süresi ve gelir kaynağına göre değişkenlik göstermektedir. Bu makalede, Polonya’da çalışma izni ile çalışan yabancıların vergi yükümlülükleri, çifte vergilendirme anlaşmaları ve vergi avantajları gibi konular hukuki bir perspektiften ele alınacaktır.
1. Polonya’da Vergi Mükellefiyeti ve Yabancı İşçilerin Vergi Durumu
1.1. Vergi Mükellefi Olma Kriterleri
Polonya’da vergi mükellefiyeti, fiziksel ikamet süresi ve gelir kaynağı esas alınarak belirlenmektedir. Polonya Gelir Vergisi Kanunu’na göre:
- Vergi mukimi (tax resident) olarak kabul edilen kişiler, takvim yılı içinde 183 gün veya daha fazla Polonya’da ikamet eden veya Polonya’da daimi ikametgahı (centre of vital interests) bulunan kişilerdir.
- Vergi mukimi olmayan kişiler (non-residents) ise yalnızca Polonya kaynaklı gelirleri üzerinden vergilendirilirler.
Yani, çalışma izni almış yabancılar eğer Polonya’da 183 gün veya daha fazla kalırlarsa, dünya çapındaki gelirleri üzerinden Polonya’da vergilendirilirken; 183 günden az kalmaları durumunda yalnızca Polonya kaynaklı gelirleri üzerinden vergiye tabi olurlar.
2. Polonya’da Yabancı İşçiler İçin Uygulanan Vergi Oranları ve Kesintiler
2.1. Kişisel Gelir Vergisi (PIT – Personal Income Tax)
Polonya’da gelir vergisi, çalışanların gelirine bağlı olarak artış gösteren bir sistemle hesaplanmaktadır. 2024 itibariyle uygulanan gelir vergisi oranları şöyledir:
- 120.000 PLN’ye kadar olan yıllık gelir için → %12
- 120.000 PLN üzeri yıllık gelir için → %32
Ek olarak, Polonya’da belirli kişisel giderler (örneğin sağlık sigortası primleri, çocuk yardımları vb.) vergiden düşülebilir.
2.2. Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Kesintileri
Polonya’da çalışan herkes, Polonya Sosyal Sigorta Kurumu’na (ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych) prim ödemekle yükümlüdür.
- Emeklilik Sigortası (%9,76)
- Maluliyet Sigortası (%1,5)
- İşsizlik Sigortası (%2,45)
- Sağlık Sigortası (%9)
Bu oranlar, çalışanların brüt maaşından kesilerek işveren tarafından ZUS’a ödenir.
3. Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Uluslararası Vergi Anlaşmaları
Polonya, birçok ülke ile Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA – Double Taxation Agreement – DTA) imzalamıştır. Bu anlaşmalar, yabancı işçilerin hem kendi ülkelerinde hem de Polonya’da vergi ödemek zorunda kalmalarını önlemeyi amaçlamaktadır.
ÇVÖA kapsamında, aşağıdaki yöntemlerden biri uygulanır:
- Muafiyet Yöntemi (Exemption Method): Kişi, kendi ülkesinde vergi mükellefi olduğu sürece Polonya’da vergi ödemez.
- Vergi İndirim Yöntemi (Tax Credit Method): Kişi Polonya’da ödediği vergiyi, kendi ülkesindeki vergi yükümlülüğünden mahsup edebilir.
Örneğin, Türkiye ve Polonya arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması bulunmaktadır. Bu anlaşmaya göre, Türkiye vatandaşı olup Polonya’da çalışan bir kişi, Türkiye’de elde ettiği gelir için Polonya’da ek vergi ödemez.
4. Vergi Beyanı Zorunluluğu ve Beyan Süreçleri
Polonya’da çalışan her birey, yıllık gelir beyannamesini sunmak zorundadır.
- Vergi beyannamesi (PIT-37 veya PIT-36 formu) her yıl 30 Nisan’a kadar vergi dairesine teslim edilmelidir.
- Çalışanların büyük çoğunluğu, işverenleri tarafından hazırlanan PIT-11 belgesine dayanarak vergi beyannamelerini doldurur.
Yabancılar, Polonya vergi sistemine kayıtlı olabilmek için PESEL (kişisel kimlik numarası) veya NIP (vergi numarası) almak zorundadır.
5. Polonya’da Yabancı Çalışanlar İçin Vergi Avantajları ve Teşvikler
Polonya hükümeti, belirli sektörlerde çalışan yabancı işçilere vergi avantajları sunmaktadır. Bunlardan bazıları:
- Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinde çalışan kişiler için vergi indirimleri
- Polonya’ya yatırım yapan yabancı çalışanlara yönelik vergi muafiyetleri
- Startup veya teknoloji alanlarında çalışan kişilere yönelik düşük vergi oranları
Ayrıca, Polonya’da ilk kez çalışan bazı yabancılar için ‘Genç Vergi İndirimi’ (Zero PIT for Youth) uygulanabilir. 26 yaş altındaki bireyler için yıllık 85.528 PLN’ye kadar olan gelir vergiden muaftır.
6. Sonuç
Polonya’da çalışma izni ile çalışan yabancı işçilerin vergilendirilmesi, ikamet süresi, gelir kaynağı, çifte vergilendirme anlaşmaları ve vergi avantajları gibi birçok faktöre bağlıdır. Vergi mukimi olan yabancılar, dünya çapındaki gelirleri üzerinden vergilendirilirken, 183 günden az kalanlar yalnızca Polonya kaynaklı gelirleri üzerinden vergilendirilir. Ayrıca, Polonya’nın birçok ülke ile imzaladığı ÇVÖA anlaşmaları sayesinde, çifte vergilendirme yükü azaltılmaktadır.
Bu nedenle, Polonya’da çalışmayı düşünen yabancıların vergisel yükümlülüklerini önceden araştırmaları ve uygun beyan süreçlerini takip etmeleri büyük önem taşımaktadır.
About Post Author
