Polonya’da Çalışma İzni Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hukuki Noktalar

1. Giriş

Polonya, Avrupa Birliği (AB) içinde ekonomik büyümesi ve iş olanakları ile dikkat çeken ülkelerden biridir. Son yıllarda Türkiye ve diğer üçüncü ülke vatandaşları için cazip bir çalışma merkezi hâline gelmiştir. Ancak Polonya’da çalışma izni almak ve çalışma statüsünü korumak belirli hukuki prosedürlere tabidir. Bu makalede, çalışma izni sürecinde dikkat edilmesi gereken temel hukuki noktalar ele alınacaktır.

2. Polonya’da Çalışma İzni Türleri

Polonya’da çalışmak isteyen yabancılar için farklı çalışma izni türleri bulunmaktadır:

a) Tip A Çalışma İzni

Bu izin, Polonya’da kayıtlı bir işverenin yanında çalışacak yabancılar için geçerlidir. İşverenin, yetkili makamlardan onay alarak işçiye çalışma izni çıkarması gerekmektedir.

b) Tip B Çalışma İzni

Şirket sahipleri, yöneticiler veya yönetim kurulu üyeleri için verilen çalışma iznidir. Şirketin en az 6 ay boyunca faaliyet göstermesi şartı aranır.

c) Tip C, D ve E Çalışma İzinleri

• Tip C: Polonya dışındaki bir işveren tarafından Polonya’ya gönderilen çalışanlar için verilir.
• Tip D: Polonya’da geçici bir hizmet sağlamak üzere gelenler için düzenlenir.
• Tip E: Özel durumlar için verilen, uzun süreli çalışma iznidir.

3. Çalışma İzni Başvuru Süreci

Polonya’da çalışma izni alabilmek için aşağıdaki süreç izlenmelidir:

a) İşverenin Başvurusu

Polonya’da bir işverenin, yabancı işçiyi çalıştırabilmesi için başvuru yapması gerekmektedir. İşveren, çalışma izni için Voivodluk Ofisi’ne (Wojewódzki Urząd Pracy) başvurur. Başvuruda iş sözleşmesi, işin niteliği ve adayın vasıflarına dair belgeler sunulmalıdır.

b) Çalışma İzni ve Vize Uyumu

Çalışma izni alınması, Polonya’da çalışmaya doğrudan başlamayı garanti etmez. Yabancılar, genellikle D tipi ulusal vize (çalışma vizesi) almak zorundadır. Polonya’ya giriş yaptıktan sonra, oturma izni başvurusu yapılarak çalışma statüsü kalıcı hâle getirilmelidir.

c) Oturum İzni ile Çalışma İzni İlişkisi

Bazı durumlarda geçici oturma izni (Temporary Residence Permit) çalışma izni yerine geçebilir. Eğer kişi Polonya’da uzun süre çalışmayı planlıyorsa, Oturum ve Çalışma İzni (Karta Pobytu) başvurusunda bulunarak uzun vadeli statü kazanabilir.

4. Dikkat Edilmesi Gereken Hukuki Noktalar

a) İş Sözleşmesi ve İş Koşulları

Polonya’da çalışacak yabancıların, iş sözleşmesini dikkatlice incelemesi gerekir. İş sözleşmesi, asgari ücret, çalışma saatleri, yan haklar ve sigorta yükümlülükleri gibi temel hususları içermelidir. Ayrıca sözleşmenin Lehçe ve İngilizce versiyonlarının olması önerilir.

b) İşverenin Yasal Yükümlülükleri

İşveren, çalışma izni aldıktan sonra çalışanı sigorta ettirmekle yükümlüdür. İşçinin sosyal güvenlik ve sağlık sigortası (ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych) kapsamına alınması gerekmektedir.

c) Çalışma İzni Süresinin Takibi ve Yenilenmesi

Çalışma izni genellikle 1 ila 3 yıl arasında geçerlidir. İznin süresi dolmadan en az 90 gün önce yenileme başvurusu yapılmalıdır. Geç başvuru, yabancının Polonya’daki yasal statüsünü riske atabilir.

d) Çalışma İzninin İş Değişikliklerinde Geçerliliği

Çalışma izni belirli bir işverene bağlıdır. Eğer çalışan iş değiştirirse, yeni bir çalışma izni alması gerekmektedir. Ancak Mavi Kart (Blue Card) sahibi olanlar iş değişikliği konusunda daha esnek haklara sahiptir.

e) Çalışma İzni Olmadan Çalışmanın Sonuçları

Polonya’da çalışma izni olmadan çalışmak, ciddi hukuki yaptırımlara tabidir. Yabancı çalışan sınır dışı edilebilir ve belirli bir süre Schengen bölgesine giriş yasağı alabilir. Ayrıca işveren de 5.000 ila 30.000 PLN arasında para cezasına çarptırılabilir.

5. Çalışma İzni Muafiyetleri

Bazı durumlarda, çalışma izni almadan da Polonya’da çalışmak mümkündür:

• AB vatandaşları ve aile üyeleri,
• Polonya’da uzun dönem oturum izni sahibi olanlar,
• Polonya’da eğitim gören yabancı öğrenciler,
• Polonya’da Mavi Kart sahibi olan yüksek vasıflı işçiler.

6. Sonuç

Polonya’da çalışma izni almak, belirli prosedürlere ve hukuki şartlara bağlıdır. İşverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi, çalışma izninin süresi ve iş sözleşmesi gibi hususlar dikkatle incelenmelidir. Ayrıca çalışma izni sürecinde yasal prosedürlere uyulmaması, sınır dışı edilme veya vize iptali gibi ciddi sonuçlar doğurabilir. Dolayısıyla Polonya’da çalışmayı planlayan herkesin, süreçleri titizlikle takip etmesi ve gerektiğinde profesyonel hukuki danışmanlık alması önemlidir.