Polonya’da AB Vatandaşları İçin Çalışma İzni Muafiyeti ve Hukuki Şartlar

Giriş

Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında serbest dolaşım hakkı, iş gücünün sınır ötesi hareketliliğini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Polonya da AB üyesi bir ülke olarak, diğer AB vatandaşlarına çalışma izni muafiyeti sağlamaktadır. Ancak bu muafiyetin belirli hukuki çerçeveleri bulunmaktadır. Bu makalede, Polonya’da AB vatandaşlarının çalışma izni muafiyetinden nasıl yararlandıkları, hangi hukuki yükümlülüklere tabi oldukları ve çalışma yaşamıyla ilgili prosedürler detaylandırılacaktır.

---

1. Polonya’da AB Vatandaşları İçin Çalışma İzni Muafiyeti

Polonya, AB’nin temel ilkelerinden biri olan işçilerin serbest dolaşımı ilkesine uygun olarak, AB vatandaşlarına çalışma izni muafiyeti tanımaktadır. AB’ye üye ülkelerin yanı sıra Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ülkeleri ve İsviçre vatandaşları da bu muafiyetten yararlanabilmektedir.

Bu çerçevede, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya gibi diğer AB ülkelerinin vatandaşları Polonya’da herhangi bir çalışma iznine ihtiyaç duymadan iş bulup çalışabilirler. Ancak, serbest meslek sahipleri, girişimciler ve uzun süreli çalışanlar için belirli hukuki düzenlemeler bulunmaktadır.

---

2. AB Vatandaşları İçin Çalışma ve Oturma Yükümlülükleri

Her ne kadar çalışma izni muafiyeti olsa da, AB vatandaşlarının Polonya’da çalışabilmeleri için bazı hukuki yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekmektedir.

a) 90 Gün Kuralı ve Oturma Kaydı

AB vatandaşları, Polonya’ya geldikten sonra ilk 90 gün boyunca herhangi bir kayıt işlemi yapmadan çalışabilir ve yaşayabilir. Ancak, 90 günden fazla kalacak olan kişilerin oturma kaydı yaptırmaları zorunludur.

Oturma kaydı için gerekli belgeler şunlardır:

• Geçerli bir kimlik kartı veya pasaport
• Polonya’da çalıştığını gösteren iş sözleşmesi veya işveren tarafından verilen bir çalışma belgesi
• Yeterli maddi kaynağa sahip olduğunu gösteren belge (serbest meslek sahipleri için geçerlidir)
• Sağlık sigortası kaydı

Bu belgeler, Polonya’daki Voivodeship Office (Wojewódzki Urząd) olarak bilinen bölgesel idari ofislere sunularak oturma kaydı işlemi tamamlanır.

b) Vergi ve Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri

Polonya’da çalışan AB vatandaşları, Polonya’nın vergi mevzuatına tabidir. Bu kişiler, Polonya’da işverenleri aracılığıyla vergi öderler ve sosyal güvenlik sistemine dahil edilirler.

• Gelir vergisi oranları: Polonya’da çalışan kişiler, yıllık gelirlerine bağlı olarak %12 ila %32 oranında gelir vergisi ödemektedirler.
• Sosyal güvenlik katkıları: Çalışanlar, ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) adlı Polonya sosyal güvenlik sistemine kayıt yaptırarak emeklilik, sağlık ve işsizlik sigortasından yararlanırlar.

---

3. AB Vatandaşlarının Serbest Meslek Faaliyetleri ve Şirket Kurma Süreci

AB vatandaşları, Polonya’da yalnızca çalışan olarak değil, serbest meslek sahibi veya şirket sahibi olarak da faaliyet gösterebilirler.

a) Freelancer (Serbest Çalışan) Olarak Çalışmak

Freelancer olarak çalışmak isteyen AB vatandaşları, CEIDG (Centrala Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) sistemine kayıt olarak bireysel girişimci (sole proprietorship) statüsünde iş yapabilirler. Bu süreç, Polonya vatandaşları ile aynıdır ve ilave bir izin gerektirmez.

b) Şirket Kurma Şartları

Polonya’da AB vatandaşları, Polonya vatandaşlarıyla aynı koşullarda şirket kurabilirler. En yaygın şirket türleri şunlardır:

• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp. z o.o.) – Limited Şirket
• Spółka akcyjna (S.A.) – Anonim Şirket
• Spółka cywilna – Şahıs Şirketi

Şirket kurmak isteyenler, National Court Register (KRS) sistemine kayıt yaptırmalı ve Polonya Vergi Dairesi’nden (Urząd Skarbowy) vergi numarası (NIP) almalıdır.

---

4. İş Arama Süreci ve İşverenlerin AB Vatandaşlarına Karşı Yükümlülükleri

Polonya’da iş arayan AB vatandaşları, çeşitli iş ilanı siteleri ve işe alım ajansları aracılığıyla iş bulabilirler.

Bazı önemli iş ilanı siteleri şunlardır:

• Pracuj.pl
• Indeed Polska
• EURES – Avrupa İş Bulma Ağı

Polonya’da bir işveren, AB vatandaşlarını işe alırken iş sözleşmesi yapmalı ve çalışma şartlarını Polonya İş Kanunu’na uygun hale getirmelidir.

---

5. AB Vatandaşları İçin Çalışma Muafiyeti Dışında Kısıtlamalar Var mı?

Her ne kadar AB vatandaşları çalışma izni gerektirmese de bazı özel sektörlerde ve mesleklerde özel lisans veya sertifika gereklilikleri olabilir.

Bu meslekler arasında şunlar yer alır:

• Hukukçular ve avukatlar (Polonya Barosu’na kayıt yaptırmaları gerekir.)
• Sağlık sektörü çalışanları (Doktorlar, diş hekimleri ve hemşireler için Polonya Sağlık Bakanlığı tarafından onay alınmalıdır.)
• Mühendisler ve mimarlar (Belirli projelerde çalışma yetkisi için Polonya mühendislik veya mimarlık odasına kayıt gerekmektedir.)

---

Sonuç

Polonya’da AB vatandaşları için çalışma izni muafiyeti, AB’nin serbest dolaşım ilkesi doğrultusunda önemli bir avantaj sunmaktadır. Ancak oturma kaydı, vergi yükümlülükleri, sosyal güvenlik sistemine kayıt ve belirli mesleklerde lisans gereklilikleri gibi hukuki şartlar dikkate alınmalıdır. Polonya’da çalışmak isteyen AB vatandaşları, ilgili yasal düzenlemeleri takip ederek sorunsuz bir şekilde iş hayatına katılabilirler.

Bu makale, Polonya’da çalışmayı planlayan AB vatandaşları için kapsamlı bir rehber niteliğindedir ve hukuki çerçevede özgün bilgiler sunmaktadır.