Polonya İş Hukuku: Yabancı Çalışanların Hakları ve İşveren Yükümlülükleri
Giriş
Polonya, son yıllarda yabancı iş gücü için cazip bir ülke haline gelmiştir. AB üyesi olması, ekonomik büyüme ve düşük işsizlik oranı, özellikle Türk vatandaşları için Polonya’yı önemli bir çalışma ve yatırım merkezi yapmaktadır.
Ancak yabancı çalışanların Polonya’daki istihdam süreci, Labour Code (Kodeks Pracy) ve Yabancılar Kanunu kapsamında özel düzenlemelere tabidir.
I. Polonya İş Hukukunun Genel Çerçevesi
-
Kaynak: Kodeks Pracy (1974).
-
Ek düzenlemeler: Yabancılar Kanunu (2013), AB İş Gücü Direktifleri.
-
Temel ilkeler: Eşitlik, adalet, işçi haklarının korunması.
II. Yabancı Çalışanların Hakları
1. Eşitlik İlkesi
-
Yabancılar, Polonya vatandaşlarıyla eşit haklara sahiptir.
-
Ayrımcılık yasağı geçerlidir.
2. Ücret Hakları
-
Asgari ücret 2025 itibarıyla yaklaşık PLN 4.600 brüt.
-
Fazla mesai, gece çalışması ve tatil günleri için ek ücret.
3. İzin Hakları
-
Yıllık ücretli izin: En az 20 gün.
-
Hastalık izni: Sosyal sigorta kapsamında ödenir.
-
Doğum ve babalık izinleri.
4. İş Güvenliği
-
İşveren, güvenli ve sağlıklı çalışma koşulları sağlamakla yükümlüdür.
III. Çalışma İzinleri ve Oturumla Bağlantısı
-
Çalışma izni türleri: A, B, C, D, E.
-
AB Mavi Kart (Blue Card) yüksek nitelikli çalışanlara yöneliktir.
-
Çalışma izni genellikle oturum izniyle birlikte verilir.
IV. İşverenlerin Yükümlülükleri
-
Yazılı iş sözleşmesi yapmak.
-
Çalışanı sosyal sigortaya (ZUS) kaydetmek.
-
Vergi kesintilerini doğru yapmak.
-
Çalışma koşullarını mevzuata uygun sağlamak.
-
Yabancı çalışan için gerekli izinleri almak.
V. Türk Vatandaşları İçin Özel Durumlar
-
Türkiye–Polonya arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması vardır.
-
Türk vatandaşları için oturum izni + çalışma izni birlikte düzenlenebilir.
-
Ankara Anlaşması sonrası AB’deki bazı haklar Polonya’da uygulanmamaktadır.
VI. Sendika ve Toplu Sözleşme Hakları
-
Yabancılar sendikalara üye olabilir.
-
Toplu iş sözleşmelerinden yararlanma hakkı vardır.
VII. İş Kazaları ve Tazminat Düzenlemeleri
-
İş kazaları ZUS kapsamında güvence altındadır.
-
İşveren tazminat sorumluluğu taşır.
-
Yabancı işçiler de tazminat davası açabilir.
VIII. Yabancı Çalışanların Karşılaştığı Sorunlar
-
Dil bariyeri.
-
İşverenlerin kayıt dışı çalışma talebi.
-
Eksik sigorta primi yatırılması.
-
Çalışma izinlerinin geç verilmesi.
IX. Red veya İptal Edilen Çalışma İzinleri
-
Sahte belge sunulması.
-
Yetersiz iş sözleşmesi.
-
Kamu güvenliği riski.
-
Çalışma izni iptali halinde iş sözleşmesi sona erer.
X. Stratejik Öneriler
-
Çalışma izni başvurusu profesyonel danışmanlıkla yapılmalı.
-
Yazılı ve detaylı iş sözleşmesi şarttır.
-
Vergi ve sosyal güvenlik takibi yapılmalı.
-
Uzun vadeli planlama → sürekli oturum → vatandaşlık.
XI. Örnek Senaryolar
-
Senaryo 1: Türk işçi, Varşova’da çalışmaya başladı, işveren sigortasını yatırmadı → mahkemeden haklarını aldı.
-
Senaryo 2: Türk mühendis, AB Mavi Kart ile geldi → 5 yıl sonra sürekli oturum hakkı kazandı.
-
Senaryo 3: Türk öğrenci, çalışma izni olmadan çalıştı → sınır dışı edildi.
XII. Sık Sorulan Sorular
-
Polonya’da yabancılar sendikaya üye olabilir mi? → ✔ Evet.
-
Asgari ücret ne kadar? → 2025 itibarıyla yaklaşık PLN 4.600 brüt.
-
Türk vatandaşları için özel bir kolaylık var mı? → Çifte vergilendirme anlaşması avantaj sağlar.
-
Çalışma izni olmadan çalışabilir miyim? → ❌ Hayır.
-
İş kazalarında yabancılar da tazminat alabilir mi? → ✔ Evet.
Sonuç
Polonya iş hukuku, yabancı çalışanlara geniş haklar tanırken işverenlere de ciddi yükümlülükler getirir.
Türk vatandaşları için en kritik nokta, çalışma izni ve oturumun birlikte yürütülmesi ve işverenin yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamaktır.
Profesyonel hukuki danışmanlık, işçi haklarının korunması ve işverenin sorumluluklarının denetlenmesi açısından hayati önem taşır.
About Post Author
