POLİÇE NEDİR? Poliçe Hukuku

1. Poliçenin Tanımı

Türk Ticaret Kanunu’nun 671. maddesi uyarınca poliçe:

“Düzenleyenin, muhataba, belirli bir bedeli belirli bir tarihte veya belirli bir süre sonra lehdara ödemesi için verdiği, kanunda öngörülen unsurları taşıyan kıymetli evraktır.”

📌 Poliçede üç taraf vardır:

• Düzenleyen (keşideci)

• Muhatap (borçlu)

• Lehdar (alacaklı)

Bono ve çekten farklı olarak poliçe, üçlü bir borç ilişkisi içerir.

---

2. Poliçenin Hukuki Niteliği

• Kambiyo senedi niteliğinde (TTK m. 645 vd.).

• Emre yazılı senet olup ciro ile devredilebilir.

• Kredi ve ödeme aracı olarak kullanılabilir.

• Soyut borç ikrarı niteliğinde olup temel borç ilişkisi senedin geçerliliğini etkilemez.

---

3. Poliçenin Tarafları

1. Keşideci (Düzenleyen):

   • Poliçeyi düzenleyen, muhataba ödeme talimatı veren kişidir.

2. Muhatap (Asıl Borçlu):

   • Düzenleyenin ödeme talimatı verdiği kişidir.

   • Poliçeyi kabul ederse asıl borçlu olur.

3. Lehdar (Alacaklı):

   • Poliçede belirtilen kişidir; poliçe bedelini almaya yetkilidir.

4. Ciro ile Devralan Hamiller:

   • Poliçeyi devralarak alacak hakkını elde eden kişilerdir.

---

4. Poliçenin Zorunlu Unsurları (TTK m. 671)

Poliçe geçerli sayılabilmesi için şu unsurları taşımalıdır:

1. Poliçe kelimesi (metin içinde ve düzenleme dilinde).

2. Kayıtsız ve şartsız ödeme emri.

3. Muhatabın adı.

4. Ödeme yeri.

5. Lehdarın adı.

6. Düzenlenme tarihi ve yeri.

7. Keşidecinin imzası.

8. Vade (yoksa görüldüğünde ödenir).

📌 Eksik unsurlar senedin geçersizliğine yol açar, ancak TTK m. 672’de bazı eksiklikler tamamlanmış sayılır.

---

5. Poliçe ile Bono ve Çek Arasındaki Farklar

---

6. Poliçede Kabul (Accept)

• Poliçeyi muhatabın ödeme borcunu kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmesidir.

• Kabul, poliçenin ön yüzüne “kabul edilmiştir” veya benzeri bir ifade ile yazılır ve imzalanır.

• Kabul ile muhatap asıl borçlu haline gelir.

📌 Kabul, poliçede güveni artırır; hamil için hukuki koruma sağlar.

---

7. Poliçede Ciro

• Poliçe emre yazılı olduğu sürece ciro ile devredilebilir.

• Ciro, hamilin poliçedeki hakkını başka bir kişiye devretmesidir.

• Ciro türleri:

  1. Tam ciro

  2. Beyaz ciro

  3. Temlik cirosu

  4. Tahsil cirosu

  5. Rehin cirosu

---

8. Poliçede Aval (Kefalet)

• Aval, poliçede borçlunun borcunu üçüncü kişinin garanti etmesidir.

• Aval veren, asıl borçlu gibi sorumludur.

• Aval kaydı poliçeye veya alonjaya yazılır.

---

9. Poliçede Vade Türleri (TTK m. 703)

1. Belirli bir gün.

2. Görüldüğünde.

3. Görüldüğünden belirli süre sonra.

4. Düzenleme tarihinden belirli süre sonra.

📌 Vadesi olmayan poliçeler görüldüğünde ödenir.

---

10. Poliçenin İbraz Süreleri

• Görüldüğünde poliçe: Düzenlenme tarihinden itibaren 1 yıl içinde ibraz edilmelidir.

• Vadeli poliçe: Vade günü veya izleyen iki iş günü içinde ibraz edilmelidir.

---

11. Poliçede Ödeme ve Ödenmeme

• Poliçe vadesinde ödenmezse hamil, keşideci, avalist ve diğer sorumlulara başvurabilir.

• Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip başlatılabilir (İİK m. 167 vd.).

---

12. Zamanaşımı

• Poliçeden doğan alacak hakkı, muhataba karşı 3 yıl içinde zamanaşımına uğrar.

• Keşideci ve diğer sorumlulara karşı süreler değişebilir.

---

13. Poliçenin Ticarette Önemi

• Poliçe, ticari kredileşmeyi kolaylaştırır.

• Kabul işlemi sayesinde alacak güvence altına alınır.

• Banka ve finans kurumlarınca iskonto işleminde kullanılır.

---

14. Sonuç

Poliçe, ticari hayatın önemli bir ödeme ve kredi aracıdır. Kanuni şekil şartlarına uyulmadan düzenlenen poliçe geçersiz olur ve kambiyo senedi güvencesi ortadan kalkar. Düzenleme, ciro, kabul ve ödeme süreçleri titizlikle takip edilmelidir.

---