Özel Okul Sözleşmesinde Erken Kayıt İndirimi ve Cayma Bedeli Geçerli midir?
Giriş
Türkiye’de özel okullar, eğitim sektöründe önemli bir paya sahiptir. Her eğitim-öğretim yılı başında okullar velilerle sözleşme yapar. Bu sözleşmelerde çoğu zaman erken kayıt indirimi, cayma bedeli, peşin ödeme avantajı veya gecikme faizi gibi hükümler yer alır. Ancak bu hükümler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) çerçevesinde her zaman geçerli olmayabilir.
Bu makalede, özel okul sözleşmelerinde erken kayıt indiriminin ve cayma bedelinin hukuki geçerliliği incelenecek, tüketicinin yani velinin hakları değerlendirilecek ve kurgusal bir olay üzerinden konu örneklendirilecektir.
Özel Okul Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
-
Özel okul sözleşmeleri, hizmet sözleşmesi niteliğindedir.
-
Veli, ücret ödeyerek çocuğunun eğitim hizmetini alır.
-
TKHK m. 3’e göre, bu sözleşmeler tüketici işlemi sayılır. Dolayısıyla tüketici hukuku hükümleri uygulanır.
-
Bu çerçevede, sözleşme hükümleri velinin aleyhine olamaz, haksız şart içeremez.
Erken Kayıt İndirimi
Özel okullar, velileri erken kayıt yaptırmaya teşvik için çeşitli indirimler uygular. Örneğin, Nisan ayında yapılan kayıtlarda %20 indirim uygulanabilir.
Erken Kayıt İndiriminin Geçerliliği
-
İndirim, velinin lehine olduğundan geçerlidir.
-
Ancak bazı okullar, erken kayıt indirimi yapılırken, “bu indirimden faydalanan veli cayarsa indirim iptal olur ve liste fiyatı üzerinden ücret tahakkuk ettirilir” hükmü koyar.
-
Böyle bir hüküm, TKHK’ya göre haksız şart niteliğinde olabilir. Çünkü tüketicinin önceden kabul etmek zorunda kaldığı, tek taraflı olarak işletmenin menfaatine düzenlenen kayıtlar geçerli sayılmaz.
Sonuç
Erken kayıt indirimi geçerlidir, ancak velinin cayması halinde indirim iptal edilip “liste fiyatı” üzerinden borçlandırılması hukuken tartışmalıdır ve çoğu durumda geçersizdir.
Cayma Bedeli
Cayma bedeli, velinin sözleşmeyi tek taraflı feshetmesi halinde okula ödemesi gereken bedeldir.
Cayma Bedelinin Şartları
-
TKHK’ya göre, tüketici sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.
-
Cayma bedeli, makul sınırlar içinde olabilir; ancak orantısız cayma bedelleri geçersizdir.
-
Okul hizmeti başlamadan önce yapılan caymalarda, cayma bedeli alınması hakkaniyete uygun değildir.
-
Hizmete başlanmışsa, yalnızca verilen hizmetin bedeli düşülüp kalanı iade edilmelidir.
Örnek
-
Yıllık eğitim ücreti 100.000 TL olan bir okulda, veli ilk ay cayarsa okul en fazla 1 aylık bedeli talep edebilir.
-
Geri kalan 11 aylık bedelin tahsil edilmesi veya cayma bedeli adı altında yüksek cezalar talep edilmesi geçersizdir.
Bedel İadesi Nasıl Alınır?
-
Yazılı Cayma Bildirimi yapılmalıdır (noter, iadeli taahhütlü mektup veya e-posta).
-
Okul ödeme yapmazsa, tüketici hakem heyetine başvurulabilir.
-
Parasal sınırı aşan durumlarda tüketici mahkemesinde dava açılabilir.
-
Haksız şart içeren sözleşme maddelerinin iptali de talep edilebilir.
Kurgusal Olay
Olay:
“Veli A”, çocuğunu “Özel Eğitim Kurumu B” isimli bir özel okula erken kayıt yaptırmıştır. Kayıt işlemi Nisan ayında yapılmış ve %15 erken kayıt indirimi uygulanarak 85.000 TL ödenmiştir. Ancak yaz aylarında aile farklı bir şehre taşınmak zorunda kalmıştır. Veli A, okula başvurarak kayıt iptali talebinde bulunmuş ve ödediği bedelin iadesini istemiştir. Okul ise, sözleşmede “erken kayıt indirimi cayma halinde iptal olur, liste fiyatı esas alınır, ayrıca cayma halinde ücret iadesi yapılmaz” hükmü bulunduğunu ileri sürerek iade talebini reddetmiştir.
Hukuki Değerlendirme:
-
Okul sözleşmesinde yer alan “iade yapılmaz” hükmü TKHK’ya göre haksız şart niteliğindedir ve tüketici bakımından bağlayıcı değildir.
-
Erken kayıt indiriminin iptal edilip liste fiyatı üzerinden borçlandırma yapılması, tek taraflı ve tüketici aleyhine bir uygulamadır.
-
Eğitim hizmeti henüz başlamadığı için Veli A, ödediği ücretin tamamını geri isteme hakkına sahiptir.
Sonuç:
Veli A, tüketici hakem heyetine başvurarak 85.000 TL’nin iadesini talep edebilir. Büyük olasılıkla heyet kararı tüketici lehine verilecektir.
Uygulamada Velilerin Hakları
-
Sözleşmede “iade edilmez” hükmü varsa bile geçersizdir.
-
Erken kayıt indirimi iptal edilip liste fiyatı üzerinden borç çıkarılması hukuka aykırıdır.
-
Okul hizmete başlamadan cayma yapılmışsa, okul hiçbir bedel talep edemez.
-
Okul hizmete başladıktan sonra cayma yapılmışsa, yalnızca verilen hizmetin bedeli kesilerek kalan iade edilmelidir.
Sonuç
Özel okul sözleşmelerinde erken kayıt indirimi ve cayma bedeli uygulamaları sık karşılaşılan konulardır.
-
Erken kayıt indirimi velinin lehine olduğundan geçerlidir, ancak cayma halinde indirimin iptali geçerli değildir.
-
Cayma bedeli, makul ve orantılı olmak zorundadır. Aksi halde geçersizdir.
-
Veliler, haksız şartlara karşı hakem heyeti veya tüketici mahkemesi yoluyla bedel iadesi alabilir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
