Özel Hastane Acil Servis Ücretleri Yasal mı?

1. Giriş: Neden “Özel Hastane Acil Servis Ücretleri Yasal mı?” Sorusu Bu Kadar Soruluyor?

Özel hastanelerin acil servisleri, özellikle büyük şehirlerde kamu hastanelerine alternatif olarak sıkça tercih ediliyor. Ancak çoğu kişi, acil servise “can havliyle” başvurduktan sonra karşısına çıkan yüksek faturalarla şok yaşıyor ve şu soruyu soruyor:

“Özel hastane acil servis ücretleri yasal mı? Acil bir durumda benden para isteyebilirler mi?”

Bu sorunun cevabı;

SGK’lı olup olmamanıza,
başvurunuzun gerçekten “acil hal” kapsamında olup olmadığına,
yeşil – sarı – kırmızı alan triajına,
hastanenin SGK ile sözleşmeli olup olmamasına,
ve talep edilen ücretin “ilave ücret” mi, yoksa tamamen hastane listesi üzerinden alınan bir bedel mi olduğuna göre değişiyor.

Aşağıda hem mevzuat hem de uygulama üzerinden, 2025 yılı itibarıyla özel hastane acil servis ücretlerinin hangi durumlarda yasal, hangi hallerde ise hukuka aykırı sayılabileceğini detaylı şekilde inceleyeceğiz.

2. Hukuki Çerçeve: Hangi Mevzuata Bakıyoruz?

Özel hastanelerin acil servis ücretlerini değerlendirirken temel olarak şu düzenlemeler dikkate alınır:

Anayasa m.17 ve m.56 – Yaşama hakkı ve sağlık hizmetlerine erişim.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, özellikle m.73 – İlave ücret düzenlemesi.
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) – “Acil hal”, “acil sağlık hizmetleri”, “ilave ücret alınmayacak hizmetler” bölümleri.
Özel Hastaneler Yönetmeliği ve 2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu – Özel hastanelerin acil hasta kabul ve müdahale yükümlülüğü.
“Acil Sağlık Hizmetlerinin Sunumu” konulu Başbakanlık Genelgesi ve İl Sağlık Müdürlüklerinin “acil hal nedir?” açıklamaları.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun – Haksız şart, ayıplı hizmet, Tüketici Hakem Heyeti/Tüketici Mahkemesi yoluna başvuru.

SGK ve SUT güncel metinlerinde, acil hal kapsamında sunulan sağlık hizmetleri için ilave ücret ve katılım payı alınamayacağı açıkça vurgulanmaktadır.

3. “Acil Hal” Tam Olarak Nedir?

Herkesin “acil” algısı ile SUT’un “acil hal” tanımı aynı değil. SUT m.2.3’e göre:

Acil hal;
- Ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma vb. durumlarda,
- Olayı takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren,
- Müdahale yapılmadığında veya başka sağlık kuruluşuna nakilde gecikme olursa hayatın veya vücut bütünlüğünün ciddi risk altına girdiği durumlar
- Ayrıca pandemi dönemlerinde COVID vb. pandemi olgularına yönelik tanı ve tedaviler.

Bu nedenle;

Göğüs ağrısı, kalp krizi şüphesi,
Beyin kanaması, felç bulguları,
Şiddetli nefes darlığı,
Trafik kazası, yüksekten düşme, ciddi travmalar,
Ağır kanamalar,
gibi durumlar tipik acil hal örnekleridir.

Buna karşılık;

Hafif baş ağrısı,
Basit grip, hafif boğaz ağrısı,
Sırf “randevu alamadım, sıra beklemek istemiyorum” diye acile gitme,

çoğu zaman “yeşil alan” kapsamına alınır ve tam anlamıyla “acil hal” sayılmaz.

4. Yeşil – Sarı – Kırmızı Alan Nedir?

Triaj sisteminde hastalar üç ana gruba ayrılır:

Kırmızı Alan: Hayati tehlikenin yüksek olduğu, hemen müdahale edilmezse ölüm veya ciddi sakatlık riski olan vakalar.
Sarı Alan: Hayati tehlike potansiyeli bulunan, ciddi bozulma riski olan, uzuv kaybı ihtimali barındıran vakalar.
Yeşil Alan: Durumu stabil, basit ve bekleyebilir sağlık sorunları (hafif ağrı, hafif enfeksiyon vb.).

SUT’a göre acil hal nedeniyle sunulan sağlık hizmetleri kırmızı ve sarı alanı kapsar; bu durumlarda ilave ücret alınmaması temel kuraldır. Yeşil alan muayenesi ise SUT’ta 520.021 kodlu “yeşil alan muayenesi” olarak ayrıca düzenlenmiş olup, “acil hal dışı” sayıldığı için ilave ücret yasağı istisna tutulmuştur.

5. Özel Hastanelerin Acil Hastayı Kabul Zorunluluğu

Özel Hastaneler Yönetmeliği m.21 ve 2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu uyarınca özel hastaneler; acil sağlık hizmeti vermek ve acil vakaları, hastanın sağlık güvencesi veya ödeme gücüne bakılmaksızın kabul etmek ve gecikmeksizin müdahale etmek zorundadır.

Dolayısıyla;

“Sigortan yok, nakit yoksa acile giremezsin”,
“Önce kasaya gidip şu kadar kapora bırak, sonra müdahale edelim”,

gibi uygulamalar; acil hal devam ederken büyük ölçüde mevzuata ve hasta haklarına aykırı kabul edilir.

Sağlık Bakanı’nın “acil hastalardan ücret alınmayacak” yönündeki kamu açıklamaları da bu yaklaşımı destekler niteliktedir.

6. SGK’lı Hastalar İçin Özel Hastane Acil Servis Ücretleri

6.1. Kural: Acil Hal Kapsamındaki Hizmetlerde İlave Ücret ve Katılım Payı Alınmaz

SGK’nın “Acil Sağlık Hizmetleri” sayfasında açıkça, acil hal kapsamında sunulan acil sağlık hizmetleri için kişiden ilave ücret ve katılım payı alınmayacağı belirtilmiştir.

Ayrıca SUT’un “İlave ücret alınmayacak sağlık hizmetleri” bölümünde, acil servislerde acil hal nedeniyle sunulan hizmetler (yeşil alan muayenesi hariç) için ilave ücret alınamayacağı açıkça sayılmıştır.

Sonuç:

SGK’lı bir hasta, kırmızı veya sarı alanda acil hal kapsamında tedavi görüyorsa,
SGK ile sözleşmeli özel hastanede,

ilave ücret ve katılım payı alınması kural olarak yasaktır.

6.2. Yeşil Alan Muayenesinde Durum

SUT’ta yer alan 520.021 kodlu “Yeşil alan muayenesi” için ilave ücret yasağı geçerli değildir.

Bu durumda:

Hasta acile başvurmuş olsa bile, muayene sonrası “acil değil, yeşil alan” denilmişse,
Bu işlem SUT’ta acil hal dışı bir poliklinik muayenesi gibi kodlanabilir,
Hastaneye, SUT’ta belirtilen çerçevede muayene ücreti + ilave ücret talep etme imkânı doğar.

Ancak;

Yeşil alan kararı tıbbi ve objektif olmalı,
Hastayı “acil değilmiş gibi” gösterip sırf ücret almak amacıyla sınıflandırmak, gerek idari gerek hukuki denetime konu olabilir.

6.3. İlave Ücretin Tavanı

SGK ve ilgili açıklamalara göre; SGK ile sözleşmeli özel hastaneler, SUT’ta Kuruma fatura ettikleri tutarın iki katına kadar ilave ücret alabilirler (istisnai gruplar ve acil haller hariç).

Örneğin (rakamlar temsili):

SUT’a göre ilgili işlem bedeli: 1.000 TL
İlave ücret tavanı: 2.000 TL’ye kadar olabilir.

Acil hal kapsamında olan işlemler için ise bu iki kat tavan dahi uygulanamaz; sıfır ilave ücret kuralı geçerlidir.

7. SGK’sız veya Yabancı Sigortalı Hastalar İçin Acil Servis Ücretleri

SGK kapsamı dışındaki kişiler (hiç sigortası olmayanlar veya sadece yabancı özel sigortası olanlar) bakımından durum daha karmaşıktır:

Acil hasta kabul zorunluluğu yine geçerlidir. Özel hastane, kişinin SGK’sız olması sebebiyle acil vakayı kapıdan çeviremez; hayatı tehdit eden acil müdahale geciktirilemez.
Ancak SGK bu kişilerin bedelini ödemediği için; hastane, sağladığı hizmetin tam bedelini isteyebilir.
Yine de acil hal devam ederken “parayı hemen ödemezsen müdahale yapmayız” şeklinde davranması hukuken ciddi tartışmaya açıktır ve hasta hakları, haksız şart, kötü niyetli sözleşme gibi iddialara dayanak olabilir.

Dolayısıyla SGK’sız bir kişinin acile gitmesi halinde;

Tıbbi müdahale gecikmeksizin yapılmalı,
Ancak taburculukta veya acil hal sonrası süreçte yüksek bir fatura ile karşılaşma riski vardır,
Bu faturanın da fahiş, ölçüsüz ve bilgilendirmeye aykırı olması halinde tüketici hukuku çerçevesinde uyuşmazlık konusu yapılabilir.

8. Acil Hal Ne Zaman Sona Erer? Stabilizasyon Kriteri

2025 tarihli güncel SGK/SUT açıklamalarında; hastanın acil servise başvurusundan itibaren 24 saat içinde stabilizasyonunun sağlanması esas alınmakta ve hasta ilgili kliniğe yatırıldığında veya başka bir yataklı kuruma sevk edildiğinde acil halin sona ereceği belirtilmektedir.

Özetle:

Acil serviste ilk müdahaleler,
Acil girişimsel işlemler,
İlk 24 saat içindeki gözlem ve tedaviler,

“acil hal” kapsamında kabul edilir ve bu süreç için ilave ücret alınmaması gerekir.

Hasta stabil hale geldikten sonra, örneğin:

Servise yatırılıp kronik hastalığı için ileri tetkikler planlanıyorsa,
“Artık acil değil, elektif/planlı tedaviye geçtik” deniliyorsa,

bu andan itibaren normal servis şartları ve ilave ücret rejimi devreye girer. Ancak bu geçişin:

Hastaya açıkça bildirilmesi,
Yazılı onamın alınması,
Fiyatlandırmanın şeffaf olması

hukuki açıdan son derece önemlidir.

9. Yargı Kararları ve Uygulamadan Örnekler

Son yıllarda, özel hastanelerin acil servis ücretleriyle ilgili pek çok dava açılmış ve önemli kararlar verilmiştir:

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun ilave ücrete ilişkin kararlarında, hastadan alınan fazla ilave ücretin mevzuata aykırı olması hâlinde; hastanın imzaladığı taahhütnamelerin dahi her durumda hastaneyi kurtarmadığı, SGK sözleşmesi ve SUT hükümlerinin öncelikle dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır.
2025 tarihli bir kararda, İzmir 10. Tüketici Mahkemesi; kalp krizi şüphesiyle acile başvurup anjiyo olan SGK’lı hastadan, acil hal kapsamındaki işlemler için alınan yüksek ücretin SUT’ta “ücret alınamaz” denilen acil hizmetler içinde kaldığı gerekçesiyle iadesine hükmetmiş; bu karar basına da yansımıştır.

Bu tür kararlar, özellikle şu noktada emsal niteliği taşımaktadır:

Acil hal kapsamında olan SGK’lı hastadan alınan ücret,
“Acil değilmiş gibi”, “poliklinik/yeşil alan” kodlanarak faturalandırılsa bile,
Mahkemeler faturaların içeriğini, epikrizleri, SUT’taki acil hal tanımını değerlendirerek hastanın lehine karar verebilmektedir.

10. Hangi Durumlarda Özel Hastane Acil Servis Ücret Talep Edemez?

Genel çerçevede, aşağıdaki şartlar bir aradaysa özel hastanenin ilave ücret talep etmemesi gerekir:

Hasta SGK kapsamında (genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü kişi)
Başvuru acil hal kapsamında (kırmızı veya sarı alan)
Hastane SGK ile sözleşmeli
Sunulan hizmetler SUT’un “ilave ücret alınmayacak sağlık hizmetleri” listesinde yer alıyorsa (acil hal hizmetleri, yoğun bakım, yenidoğan vb.)

Bu hallerde:

Muayene ücreti,
Tetkik ve tedavi bedeli,
İlave ücret (fark)

hastadan istenemez; bedel SGK–hastane ilişkisi içinde çözümlenir.

11. Hangi Durumlarda Ücret Talep Edilebilir?

Aşağıda sayılan hallerde ise özel hastanenin ücret talep etmesi, mevzuata uygun olduğu sürece mümkün olabilir:

Yeşil Alan Muayenesi
- Hasta acile başvurmuş, ancak muayene sonrası durumunun acil olmadığı tespit edilmiş ve SUT’taki 520.021 kodlu yeşil alan muayenesi olarak kaydedilmişse; muayene ücreti ve ilave ücret alınabilir.
SGK’sız Hasta / Yabancı Sigortalı
- SGK kapsamı dışında olan hastalardan, acil hal müdahalesi de dâhil olmak üzere, hastane kendi fiyat tarifesine göre ücret talep edebilir (ancak müdahalenin paraya bağlanıp geciktirilmesi ayrı bir tartışma konusudur).
Acil Hal Sonrası Servis Tedavisi
- Hasta stabil hale geldikten sonra servise yatırılmış ve kronik/planlı tedavi görüyorsa; bu aşamadan sonra alınan bazı ücretler acil hal koruması altında değildir.
Otelcilik Hizmetleri ve Ek Konfor Hizmetleri
- Tek kişilik oda, refakatçi yemek bedeli, lüks oda vb. otelcilik hizmetleri, mevzuatta ayrıca düzenlenmiş ve belli koşullarda ilave ücret kapsamı dışında bırakılmıştır. Ancak bunların da baştan açıkça bilgilendirme ve onam ile talep edilmesi gerekir.

12. Uygulamada Sık Karşılaşılan Hak İhlalleri

Özel hastane acil servislerinde sık gördüğümüz bazı sorunlu uygulamalar şunlardır:

Sedye üzerindeyken POS cihazı uzatılması:
Kalp krizi şüphesiyle acile gelen hastadan, henüz tanı–tedavi netleşmeden ve acil hal devam ederken “şimdi kartınızı alalım, imza atın” denmesi.
Acil hal “yeşil alan”a çevrilerek fatura kesilmesi:
Trafik kazası, ciddi göğüs ağrısı gibi acil bir tabloya rağmen sonradan sistemde “yeşil alan muayenesi” gibi gösterilerek ilave ücret alınması.
Fahiş paket ücretler:
Kısa süreli acil gözlem ve birkaç tetkik için, gerçek maliyetle ilgisi olmayan yüksek “acil paket” bedellerinin çıkarılması.

Bu tarz uygulamalar; SUT hükümleri, hasta hakları düzenlemeleri ve tüketici hukuku açısından tartışmalıdır; çoğu durumda hukuka aykırılık iddiası güçlüdür.

13. Özel Hastane Acil Servisinde Haksız Ücret Alındığını Düşünüyorsanız Ne Yapabilirsiniz?

13.1. Önce Belgelerinizi Toplayın

Ayrıntılı fatura (kalem kalem hizmetler yazılı olacak)
Epikriz (klinik özet), tetkik sonuçları, raporlar
İmzalatılan onam/taahhütname örnekleri
Varsa kredi kartı slipleri ve banka dekontları

İleride SGK, İl Sağlık, Tüketici Hakem Heyeti veya mahkeme önünde en önemli deliller bunlar olacaktır.

13.2. SGK’ya Şikâyet (SGK’lı Hastalar İçin)

SGK’nın resmi açıklamasına göre; acil hal kapsamında sunulan hizmetler için herhangi bir ücret alınması halinde, genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişilerin, hastanenin bulunduğu ildeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne başvurması gerekir.

Dilekçenizde:

Hangi tarihte hangi hastaneye başvurduğunuzu,
Tanı–tedavi sürecinizi,
Talep edilen ve ödediğiniz ücreti,
Neden acil hal kapsamında olduğunu düşündüğünüzü

belirtip; fazla/alınmaması gereken ücretlerin iadesini ve hastane hakkında gerekli yaptırımın uygulanmasını isteyebilirsiniz.

13.3. İl Sağlık Müdürlüğü, SABİM 184, CİMER Başvuruları

Ücretin yanında, sağlık hizmetinin sunumu (acil hastayı kapıdan çevirme, geciktirme vb.) yönünden de şikâyetçi olmak istiyorsanız:

İl Sağlık Müdürlüğü’ne,
SABİM 184 hattına,
CİMER üzerinden

ayrıca başvuru yapabilirsiniz. Bu başvurular idari soruşturma ve denetim mekanizmalarını harekete geçirebilir.

13.4. Tüketici Hakem Heyeti ve Tüketici Mahkemesi

Özel hastane ile hasta ilişkisi, çoğu zaman tüketici işlemi sayılır. Bu durumda:

2025 yılı için, uyuşmazlık bedeli 149.000 TL’nin altındaysa, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru zorunludur; doğrudan dava açılamaz.
149.000 TL ve üzerindeki tutarlar için ise zorunlu arabuluculuk ve ardından Tüketici Mahkemesi (yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi) yolu söz konusudur.

Hakem heyeti başvuruları e-Devlet üzerinden (“Tüketici Bilgi Sistemi – TÜBİS”) ücretsiz şekilde yapılabilmektedir.

Dilekçede; haksız olduğunu düşündüğünüz kalem kalem ücretleri ve hukuki dayanaklarınızı (SUT, SGK açıklaması, acil hal tanımı vb.) belirtmeniz, ayrıca varsa emsal mahkeme kararlarına atıf yapmanız lehinize olacaktır.

14. Sık Sorulan Sorular

14.1. “Acilde Bana ‘İmza Atmazsan İşleme Alamayız’ Dediler, Ne Yapmalıydım?”

Acil hal devam ederken, hastaya veya yakınına “şu formu imzalamazsanız müdahale yapamayız” baskısı yapmak hukuka aykırı görülebilir. Zaten SUT ve SGK uygulamasında acil hal kapsamındaki hizmetler için ilave ücret alınamayacağı kabul edildiğinden, bu tür taahhütnamelerin hükümsüz sayılması sıkça talep konusu oluyor.

Yine de imzalamış olsanız bile; sonradan SGK, İl Sağlık, hakem heyeti veya mahkeme önünde “irtikap edilen taahhütname – baskı altında imzalama – emredici hükümlere aykırılık” argümanlarıyla mücadele mümkündür.

14.2. “Yeşil Alan Denildi, Ama Ben Kendimi Acil Hisssediyordum, Ne Yapabilirim?”

Burada kilit nokta, tıbbi kayıtlar ve objektif kriterlerdir.

EKG, kan değerleri, vital bulgular, acil hekim notları,
Triaj formu ve renk kodlaması,

sonradan incelenerek; gerçekten “basit bir durum” mu, yoksa “acil hal” mi olduğu belirlenmeye çalışılır. Eğer tıbben acil olduğu hâlde “yeşil alan” kodlamasıyla ücret alınmışsa, SGK ve hakem heyeti önünde güçlü bir itiraz zemini oluşur.

14.3. “Ödemeyi Yaptım, Sonradan Geri Alabilir miyim?”

Evet, çoğu olayda;

SGK İl Müdürlüğü’ne başvurup “fazla/alınmaması gereken ilave ücretin iadesi” talep edilebilir,
Tüketici Hakem Heyeti/Tüketici Mahkemesi nezdinde bedel iadesi + gerekiyorsa manevi tazminat istenebilir.

Önemli olan:

Fatura ve tıbbi belgelerin eksiksiz olması,
Başvuruların zamanaşımı süreleri içinde yapılmasıdır (genel olarak TKHK’ya göre 3 yıllık zamanaşımı, ama dosya özelinde ayrıca değerlendirmek gerekir).

15. Sonuç: Özel Hastane Acil Servis Ücretleri Tamamen Serbest Değil

Toparlayacak olursak:

SGK’lı ve acil hal kapsamında olan hastalar açısından;
- Özel hastanelerin acil servislerinde ilave ücret ve katılım payı alınması kural olarak yasaktır.
- Hastane, ücret talep ederse; SGK, İl Sağlık, Tüketici Hakem Heyeti ve mahkeme yolları açıktır.
Yeşil alan muayeneleri ve acil halin sona ermesinden sonraki servis tedavileri için ise;
- Mevzuattaki sınırlar ve bilgilendirme yükümlülüğüne uyulmak kaydıyla, ücret talebi mümkündür.
SGK’sız veya yabancı sigortalı hastalardan;
- Acil hasta kabul zorunluluğu yine devam etmekle birlikte,
- Hastane, tarifesine göre ücret isteyebilir;
- Ancak insan onurunu zedeleyen, acil müdahaleyi paraya bağlayan uygulamalar hukuken ciddi şekilde tartışmalıdır.
Haksız ücret alındığını düşünen hastalar;
- Fatura ve tıbbi belgeleri toplamalı,
- SGK/İl Sağlık birimlerine ve gerekirse Tüketici Hakem Heyeti/Tüketici Mahkemesi’ne başvurarak haklarını aramalıdır.

Bu çerçevede, “Özel Hastane Acil Servis Ücretleri Yasal mı?” sorusunun cevabı tek kelimeyle “evet” veya “hayır” değildir. Önemli olan;

olayın acil hal niteliği,
hastanın SGK durumu,
alınan ücretin SUT ve 5510’daki sınırlara uygunluğu,
ve hastanın doğru bilgilendirilip bilgilendirilmediğidir.

acil servis, özel hastane, SGK, SUT

Single Blog Title