OPT ve CPT Nedir? ABD’de Öğrencilerin Yasal Çalışma Hakları
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), uluslararası öğrenciler için yalnızca eğitim değil, aynı zamanda kariyer inşası için de önemli fırsatlar sunmaktadır. ABD’de eğitim alan F-1 öğrenci vizesi sahiplerinin yasal olarak çalışabilmesi, belirli koşullar altında mümkündür. Bu çerçevede iki önemli yasal düzenleme öne çıkar: Optional Practical Training (OPT) ve Curricular Practical Training (CPT).
Bu makalede, 2025 yılı itibarıyla F-1 vizesi sahiplerinin ABD’de yasal olarak çalışabileceği OPT ve CPT programlarının hukuki dayanakları, başvuru şartları, süreleri, avantajları ve dikkat edilmesi gereken riskler, detaylı bir şekilde incelenecektir.
1. Hukuki Zemin: F-1 Öğrenci Statüsü ve Çalışma Hakkı
F-1 vizesi, göçmen olmayan (nonimmigrant) bir vize olup Immigration and Nationality Act (INA) §101(a)(15)(F) kapsamında düzenlenmiştir.
F-1 vizesi, öğrencinin ABD’de eğitim amacıyla bulunduğunu varsayar. Ancak bu statüye sahip öğrenciler, Department of Homeland Security (DHS) ve U.S. Citizenship and Immigration Services (USCIS) tarafından belirlenen kurallar dahilinde kısıtlı ama yasal çalışma imkanına sahiptir.
OPT ve CPT, bu yasal çalışmanın en temel iki yoludur.
2. OPT Nedir? (Optional Practical Training)
Tanım:
OPT, F-1 vizesine sahip bir öğrencinin alanıyla doğrudan ilişkili bir işte belirli süre boyunca çalışmasına izin veren bir programdır.
Yasal Dayanak:
-
8 CFR §214.2(f)(10)(ii)
-
INA §101(a)(15)(F)
-
USCIS yönergeleri
Türleri:
-
Pre-Completion OPT: Mezuniyetten önce, eğitim sürerken yapılır.
-
Post-Completion OPT: Mezuniyet sonrasında tam zamanlı olarak çalışılır.
3. OPT’ye Kimler Başvurabilir?
Şartlar:
-
En az bir akademik yıl (9 ay) F-1 statüsünde eğitim almış olmak
-
Başvuru anında geçerli F-1 statüsünde bulunmak
-
Çalışılacak işin, okunan bölümle doğrudan ilişkili olması
Süre:
-
Toplam 12 ay OPT hakkı vardır.
-
Her eğitim düzeyi için bu hak yeniden başlar (örneğin lisans ve yüksek lisans için ayrı ayrı kullanılabilir).
STEM Uzatması:
-
Bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarından mezun olanlar için 24 ay ek süre tanınır (toplamda 36 ay OPT yapılabilir).
-
STEM OPT için işverenin E-Verify sistemine kayıtlı olması gerekir.
4. OPT Başvuru Süreci
Aşamalar:
-
DSO (Designated School Official) ile görüşülerek Form I-20’ye OPT onayı eklenir
-
USCIS’e Form I-765 (Application for Employment Authorization) sunulur
-
OPT Başvuru Ücreti: 520 USD (2025)
-
USCIS, başvuru onaylarsa EAD (Employment Authorization Document) gönderir
-
EAD kartı geldiğinde öğrenci işe başlayabilir
Zamanlama:
-
Mezuniyetten en fazla 90 gün önce başvuru yapılabilir
-
Mezuniyetten sonraki 60 gün içinde başvuru yapılmazsa OPT hakkı kaybedilir
5. CPT Nedir? (Curricular Practical Training)
Tanım:
CPT, öğrencinin programının bir parçası olan staj, saha çalışması veya iş eğitimi gibi müfredata bağlı çalışma hakkını ifade eder.
Yasal Dayanak:
-
8 CFR §214.2(f)(10)(i)
CPT’nin Özellikleri:
-
CPT, doğrudan eğitimin parçası olmalıdır
-
Okul tarafından zorunlu ya da krediye sayılır şekilde planlanmalıdır
-
CPT için USCIS onayı gerekmez, sadece okulun DSO’sunun onayı yeterlidir
6. CPT’ye Kimler Başvurabilir?
Şartlar:
-
En az bir akademik yıl eğitim almış olmak (lisansüstü programlar hariç)
-
Okuldan yazılı izin ve Form I-20’ye CPT onayı alınmış olmalı
-
Çalışma, alanla doğrudan ilişkili ve programla entegre olmalı
Süre:
-
CPT süresi okulun onayına bağlıdır
-
Ancak 12 aydan fazla tam zamanlı CPT yapan öğrenci, OPT hakkını kaybeder
Tam Zamanlı mı, Yarı Zamanlı mı?
-
Yarı zamanlı CPT: haftada 20 saatten az
-
Tam zamanlı CPT: haftada 20 saatten fazla
-
Tam zamanlı CPT risklidir, OPT’ye engel olabilir.
7. OPT ve CPT Arasındaki Farklar
| Kriter | OPT | CPT |
|---|---|---|
| Onay Kurumu | USCIS | Okul (DSO) |
| Ne zaman başvurulur? | Mezuniyet öncesi veya sonrası | Eğitim sırasında |
| Maksimum süre | 12 ay (STEM ile 36 ay) | Okulun belirlediği süre |
| İşin programla ilişkisi | Bölümle ilişkili olmalı | Müfredata entegre olmalı |
| İşveren bildirimi | Serbest | Okula ve DSO’ya bildirilmelidir |
| Tam zamanlı CPT >12 ay | OPT hakkı kaybolur | ❌ |
8. OPT/CPT Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
✅ DSO ile düzenli iletişim kurun
Statü koruma ve belge güncellemeleri için DSO’nun bilgilendirilmesi şarttır.
✅ SEVIS sisteminde güncellemeleri takip edin
İşyeri değişikliği, adres değişikliği, program uzatmaları gibi bilgiler SEVIS’e işlenmelidir.
✅ İş teklifi yazılı ve pozisyon tanımlı olmalı
İşin, akademik programla ilişkisi açıkça belgelenmelidir.
✅ Zamanlama hayati önemdedir
OPT başvurularının geç yapılması, tüm hakkın kaybedilmesine neden olur.
9. OPT / CPT Sonrası Ne Olur? Green Card’a Giden Yol
OPT veya CPT sonrası öğrenciler için en çok tercih edilen yol:
✅ H-1B vizesine geçiş (işveren sponsorluğunda)
Alternatif olarak:
-
EB-2/NIW (ulusal çıkar muafiyeti) ile bağımsız Green Card başvurusu
-
ABD vatandaşı ile evlenerek Green Card
-
EB-3 iş temelli sponsorluk
-
İstisnai durumlarda sığınma başvurusu
10. Hukuki Riskler ve Avukat Desteğinin Önemi
Riskler:
-
Statü süresinin ihlali → deport riski
-
Uygunsuz iş seçimi → statü kaybı
-
USCIS belgelerinde çelişki → red
-
Geç başvuru → tüm çalışma hakkının kaybı
Avukatın Rolü:
-
Başvuru belgelerinin eksiksiz hazırlanması
-
İşveren ve pozisyon uyumunun analizi
-
STEM OPT uzatma başvurularının yönetimi
-
Vize statüsü dönüşümlerinde stratejik rehberlik
-
Red durumlarında USCIS ile yazışma ve yeniden başvuru
Sonuç
OPT ve CPT programları, F-1 vizesiyle ABD’de okuyan öğrencilerin kariyer fırsatlarını genişletmesi ve ABD iş piyasasında deneyim kazanması açısından hukuken güvenli ve yapılandırılmış yollardır. Ancak bu yollarda başarı, yalnızca iş bulmakla değil; göçmenlik kurallarına uygun hareket etmekle, doğru zamanda başvuru yapmakla ve hukuki statünün her an korunmasıyla mümkündür.
Akademik başarı kadar hukuki bilinçle de yönetilen bir OPT/CPT süreci, öğrenciyi kalıcı oturuma ve hatta vatandaşlığa giden yola taşıyabilir
About Post Author
