ONLİNE TACİZ HUKUKİ BOYUTU
1. Online Taciz ve Stalking Nedir?
Online taciz, internet üzerinden bir kişiye yönelik sistematik olarak rahatsız edici, tehdit edici veya aşağılayıcı mesajlar göndermek, istem dışı iletişim kurmak veya kişiyi küçük düşürmek amacıyla yapılan eylemleri kapsar.
Stalking ise genellikle mağdur üzerinde baskı kurmak, korkutmak ya da hayatını zorlaştırmak amacıyla ısrarlı şekilde takip etmek, iletişim kurmaya çalışmak veya sürekli rahatsız edici davranışlarda bulunmaktır. Online stalking, fiziksel takipten farklı olarak dijital kanallar üzerinden yapılır.
Örneğin:
-
Sosyal medya hesaplarının sürekli olarak gözetlenmesi,
-
Mağdurun arkadaş çevresine mesajlar atarak itibarsızlaştırılması,
-
Israrlı şekilde e-posta veya mesaj gönderilmesi,
-
Fotoğraf ve videoların izinsiz paylaşılması,
-
Sahte hesaplar açarak mağduru hedef göstermek,
online taciz ve stalking kapsamına giren eylemlerden bazılarıdır.
2. Türk Hukuku’nda Online Taciz ve Stalking
Türk Ceza Kanunu’nda doğrudan “online taciz” başlığı altında bir suç düzenlemesi bulunmamakla birlikte, TCK m.123/A ısrarlı takip fiilini suç olarak tanımlamıştır. Bu maddeye göre:
“Israrlı bir şekilde fiziki veya dijital yollarla bir kişiye yönelik takip veya iletişim eylemlerinde bulunarak mağdurun huzur ve sükununu bozmak veya kendisinin ya da bir yakınının güvenliğinden endişe duymasına sebep olmak, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Online taciz ise genellikle TCK’nın farklı maddeleri kapsamında değerlendirilmektedir:
-
TCK m.125 (Hakaret): Sosyal medya veya mesaj yoluyla hakaret edilmesi.
-
TCK m.106 (Tehdit): Mağdura yönelik tehdit içeren mesajların gönderilmesi.
-
TCK m.136 (Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirilmesi): Mağdurun kişisel bilgilerini izinsiz paylaşmak.
-
TCK m.134 (Özel Hayatın Gizliliğini İhlal): Fotoğraf ve videoların izinsiz ifşa edilmesi.
Ayrıca KVKK (6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) çerçevesinde de mağdurun verilerinin rızası dışında işlenmesi veya paylaşılması yaptırıma tabidir.
3. Online Taciz ve Stalking Suçunun Unsurları
Bu suçların oluşması için:
-
Failin mağdura ısrarlı şekilde mesaj atması, araması veya dijital platformlardan iletişim kurmaya çalışması,
-
Mağdurun huzur ve sükununu bozacak veya kendisinin/güvenliğinin tehlikede olduğunu hissettirecek eylemlerde bulunması gerekir.
Örneğin, bir defalık gönderilen kaba bir mesaj her zaman “ısrarlı takip” suçunu oluşturmaz, ancak sürekli tekrarlanan eylemler bu kapsamda değerlendirilir.
4. Mağdurların Başvurabileceği Hukuki Yollar
Online taciz veya stalking mağduru olan bir kişi, aşağıdaki adımları izleyebilir:
-
Savcılığa Suç Duyurusu: TCK kapsamında suç teşkil eden eylemler için Cumhuriyet Savcılığı’na başvurulabilir.
-
Koruma Tedbirleri: 6284 sayılı Kanun kapsamında şiddet mağdurları için koruma tedbirleri (iletişim yasağı, uzaklaştırma kararı vb.) talep edilebilir.
-
Kişisel Verilerin Korunması Başvurusu: Kişisel verilerin ihlali halinde KVKK Kurulu’na başvuru yapılabilir.
-
İçerik Kaldırma ve Erişim Engelleme: Sosyal medya platformlarına ve BTK’ya başvurarak içerik kaldırma veya erişim engelleme sağlanabilir.
-
Manevi Tazminat Davası: Türk Borçlar Kanunu m.58 kapsamında kişilik hakları ihlali nedeniyle tazminat davası açılabilir.
5. Yargıtay Kararlarından Örnekler
Yargıtay, özellikle dijital platformlardan yapılan ısrarlı mesajlaşmalar, hakaret içerikli paylaşımlar ve tehdit mesajlarını çoğu kez “ısrarlı takip” ve “hakaret” suçları kapsamında değerlendirmektedir.
Örneğin; Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2023 tarihli bir kararında, WhatsApp üzerinden sürekli rahatsız edici mesaj atan kişinin eyleminin TCK 123/A kapsamında ısrarlı takip suçu oluşturduğu ve hapis cezası verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
6. Uluslararası Hukuk ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Perspektifi
Avrupa Konseyi’nin İstanbul Sözleşmesi de (Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi) dijital şiddet ve taciz eylemlerine karşı devletlere ciddi yükümlülükler getirmiştir. AİHM kararlarında, online taciz mağdurlarının özel hayatın gizliliği (AİHS m.8) ve etkin soruşturma hakkı çerçevesinde korunması gerektiği vurgulanmaktadır.
7. Günümüzde Karşılaşılan Sorunlar
-
Anonim Hesaplar ve Takip Zorluğu: Failin tespiti, sahte hesaplar kullanıldığında güçleşmektedir.
-
Platformların Yavaş Müdahalesi: Sosyal medya şirketleri her zaman hızlı bir şekilde içerik kaldırmamaktadır.
-
Psikolojik Etki ve Mağduriyet: Online taciz, mağdurların psikolojik sağlığını olumsuz etkileyerek depresyon, kaygı bozukluğu ve sosyal izolasyona yol açabilmektedir.
Bu nedenle, siber suçlarla mücadelede ulusal ve uluslararası düzeyde daha etkin bir politika geliştirilmesi gerekmektedir.
8. Önleyici Tedbirler ve Öneriler
-
Sosyal medya gizlilik ayarlarının sıkılaştırılması,
-
Taciz mesajlarının ekran görüntülerinin alınarak delil olarak saklanması,
-
Gerekirse uzman bir avukattan hukuki destek alınması,
-
Siber suçlarla ilgili Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’na şikâyet yapılması,
mağdurlar açısından önemlidir.
Sonuç
Online taciz ve stalking, yalnızca bireysel bir sorun değil, aynı zamanda toplumsal bir güvenlik problemidir. Hukukun bu eylemleri cezalandırması ve mağdurları etkin şekilde koruması büyük önem taşır. Özellikle TCK m.123/A’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte ısrarlı takip suçu somut bir düzenlemeye kavuşmuş, Yargıtay içtihatları da bu konudaki korumayı güçlendirmiştir. Mağdurların bilinçli hareket etmesi, delilleri toplaması ve gerekli mercilere başvurması, hukuki sürecin başarılı bir şekilde yürütülmesinde kritik rol oynamaktadır.
About Post Author
