Okulun Disiplin İşlemi ve Sözleşme Feshi Hâlinde Velinin Başvuru Yolları Nelerdir?

1. Giriş

Özel okullar ile veliler arasında yapılan eğitim sözleşmeleri yalnızca akademik hizmetin verilmesini değil, öğrencinin disiplin kurallarına uymasını da kapsar. Öğrencinin okul kurallarına aykırı davranması hâlinde disiplin işlemleri uygulanabilir. Hatta ağır durumlarda okul, eğitim sözleşmesini tek taraflı olarak feshedebilir. Böyle bir durumda veliler açısından başvuru yolları büyük önem taşır. Bu makalede, disiplin işlemleri ile sözleşme feshi arasındaki farklar, hukuki dayanaklar, velilerin hangi mercilere başvurabileceği ve olası sonuçlar incelenecektir.

2. Hukuki Çerçeve

2.1. Eğitim Sözleşmeleri

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre veliler ile özel okullar arasında yapılan sözleşmeler, birer tüketici sözleşmesidir. Bu nedenle sözleşme feshi ve disiplin işlemleri tüketici hukuku ilkelerine uygun olmalıdır.

2.2. Milli Eğitim Mevzuatı

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nde öğrencilerin disiplin işlemleri ve sözleşme hükümleri yer alır. Okulların, öğrenciyi disiplin cezasıyla uzaklaştırması veya kaydını silmesi ancak mevzuatta öngörülen usullere uygun olmalıdır.

3. Disiplin İşlemleri

3.1. Disiplin İşleminin Niteliği

Disiplin işlemleri, öğrencinin okul içi kuralları ihlali sebebiyle verilen yaptırımlardır. Uyarı, kınama, kısa süreli uzaklaştırma gibi çeşitli dereceleri vardır.

3.2. Disiplin Kurulu Kararı

Okul yönetimi, disiplin cezası vermeden önce disiplin kurulu kararı almak zorundadır.
Öğrenci ve veli, savunma hakkına sahip olmalıdır.

3.3. Velinin Hakları

Disiplin kararına karşı Milli Eğitim Bakanlığı’na şikâyet edilebilir.
Haksız disiplin işlemi nedeniyle tüketici mahkemesinde tazminat talebi gündeme gelebilir.

4. Sözleşmenin Feshi

4.1. Tek Taraflı Fesih

Özel okul, öğrenciyi okuldan uzaklaştırmak için sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir. Ancak bu fesih, geçerli nedenlere dayanmalı ve usule uygun olmalıdır.

4.2. Feshin Şartları

Öğrencinin sürekli ve ciddi kural ihlalleri,
Veli veya öğrencinin okulla ilişkileri imkânsız hâle getirmesi,
Ancak bu nedenlerin belgelenmesi ve objektif kriterlere dayanması gerekir.

4.3. Velinin Hakları

Fesih kararı haksızsa veli, sözleşmenin geçersiz feshini ileri sürebilir.
Ödenmiş eğitim ücretinin iadesi talep edilebilir.
Uygun hallerde manevi tazminat gündeme gelebilir.

5. Velinin Başvuru Yolları

5.1. Okul Yönetimi

İlk aşamada velinin doğrudan okul yönetimiyle yazılı olarak iletişim kurması gerekir.

5.2. Milli Eğitim Bakanlığı

Disiplin cezası veya kayıt silme işlemi, Bakanlığa dilekçe ile şikâyet edilebilir.

5.3. Tüketici Hakem Heyeti

Fesih sonrası ücret iadesi talepleri için başvuru yolu hakem heyetidir.
2025 yılı için belirlenen parasal sınırlar altında kalan talepler doğrudan heyete götürülebilir.

5.4. Tüketici Mahkemesi

Fesih haksız ise sözleşmenin geçerliliğinin tespiti, ücret iadesi ve tazminat için tüketici mahkemesine başvurulabilir.
Ayrıca disiplin işlemi nedeniyle manevi zarar iddia ediliyorsa da tüketici mahkemesi yetkilidir.

5.5. Arabuluculuk

Tüketici davalarında arabuluculuk dava şartıdır. Veli, önce arabulucuya başvurmalıdır.

6. Kurgusal Olay

Olay:
“Tüketici Veli A”nın çocuğu “Özel Okul B”de eğitim görmektedir. Öğrenci, arkadaşlarıyla tartıştığı için disiplin kuruluna sevk edilmiş ve bir haftalık uzaklaştırma cezası almıştır. Ardından okul yönetimi, öğrencinin tekrarlayan davranışlarını gerekçe göstererek sözleşmeyi tek taraflı feshetmiş, ücret iadesi yapmamıştır.

Velinin Hakları:

Veli A, disiplin cezasının ölçüsüz olduğunu belirterek MEB’e şikâyet başvurusu yapar.
Ödenmiş ücretin kalan kısmının iadesi için tüketici hakem heyetine başvurur.
Kayıt silme işleminin haksız olduğunu ileri sürerek tüketici mahkemesinde tazminat davası açar.

Sonuç:
Hakem heyeti, ücretin iadesine karar verir. Mahkeme, sözleşme feshinin haksız olduğuna hükmederse okul hem ücret iadesi hem de manevi tazminat ödemek zorunda kalabilir.

7. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

Velilerin bilinçsizliği: Çoğu veli, disiplin kararına karşı başvuru yollarını bilmemektedir.
Okulların ölçüsüz cezaları: Küçük disiplin sorunları nedeniyle kayıt silme yapılabilmektedir.
Ücret iadesi sorunları: Okullar, fesihten sonra ücret iadesi yapmaktan kaçınmaktadır.
Usulsüz disiplin işlemleri: Savunma hakkı tanınmadan ceza verilebilmektedir.

8. Çözüm Önerileri

Veliler için: Her aşamada yazılı başvuru yapılmalı, belgeler saklanmalıdır.
Okullar için: Disiplin işlemleri ölçülü olmalı, öğrencinin eğitim hakkı zedelenmemelidir.
Devlet için: MEB, özel okulları disiplin işlemleri ve fesihler konusunda sıkı denetlemelidir.
Yargı için: Tüketici mahkemelerinde içtihat birliği sağlanmalı, velilerin hakları etkin korunmalıdır.

9. Sonuç

Okulların disiplin işlemleri ve sözleşme feshi, öğrencinin eğitim hakkı ile doğrudan bağlantılıdır. Bu nedenle ölçülülük, hukuka uygunluk ve usule riayet ilkeleri gözetilmelidir. Veliler; okul yönetimi, Milli Eğitim Bakanlığı, tüketici hakem heyeti, arabuluculuk ve tüketici mahkemesi yoluyla haklarını arayabilir.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut

Single Blog Title