Norveç’te Serbest Meslek Sahipleri İçin Çalışma İzni Alma Şartları

Giriş

Norveç, serbest meslek sahipleri ve girişimciler için fırsatlar sunan bir ülkedir. Ancak, bu ülkede kendi işini kurmak isteyen yabancı uyrukluların belirli çalışma izni prosedürlerine uyması gerekmektedir. Bu makalede, Norveç’te serbest meslek sahibi olarak çalışma izni almak için gerekli koşullar, başvuru süreci ve hukuki çerçeve detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

---

1. Serbest Meslek Sahibi Olarak Çalışma İzni Almanın Genel Şartları

Norveç’te kendi işini yapmak isteyen bireylerin çalışma izni alabilmesi için belirli şartları yerine getirmesi gerekir. Bu şartlar Norveç Göçmenlik Kanunu (Immigration Act) ve ilgili yönetmelikler kapsamında düzenlenmiştir.

1.1. Şirketin ve Faaliyetin Niteliği

• Serbest meslek sahibi olarak kabul edilebilmek için kişinin kendi işini yapıyor olması gerekir. Yani, bir işveren için bağımlı çalışan statüsünde olmamalıdır.
• İşletmenin Norveç’te tescil edilmiş ve ticari faaliyette bulunuyor olması gerekmektedir.
• İş modeli yasal ve sürdürülebilir olmalıdır.
• Sağlık, eğitim veya finans gibi bazı düzenlemeye tabi sektörlerde faaliyet göstermek isteyenler, ek lisans ve izinlere ihtiyaç duyabilir.

1.2. Finansal Şartlar

• Başvuru sahibinin işinden elde edeceği gelir, Norveç’te geçinmesini sağlayacak düzeyde olmalıdır. 2024 yılı itibarıyla yıllık en az 246.246 NOK (yaklaşık 23.000 EUR) gelir gösterilmesi gerekmektedir.
• Başvuru sahibinin işini başlatmak için yeterli sermayeye sahip olduğunu kanıtlaması gerekir.
• İşletmenin sürdürülebilir olup olmadığı ekonomik analizlerle desteklenmelidir.

1.3. İş Planı ve Profesyonel Nitelikler

• Başvuruda, detaylı bir iş planı (business plan) sunulmalıdır. Bu plan;
  • İşletmenin ne üzerine faaliyet göstereceğini,
  • Beklenen yıllık gelir ve giderleri,
  • Potansiyel müşteri kitlesini,
  • İşin Norveç ekonomisine katkısını içermelidir.
• Başvuran kişinin işini yürütmek için gerekli niteliklere ve deneyime sahip olduğu belgelerle ispat edilmelidir.

1.4. Vergi ve Sigorta Yükümlülükleri

• Serbest meslek sahipleri, Norveç Vergi Dairesi’ne (Skatteetaten) kayıt olmalıdır.
• KDV (Merverdiavgift-MVA) kaydı, belirli bir gelir seviyesinin üstünde olan işletmeler için zorunludur.
• Sosyal güvenlik sistemine dahil olmak için prim ödemeleri yapılmalıdır.

---

2. Başvuru Süreci

Norveç’te serbest meslek sahipleri için çalışma izni başvuruları Norveç Göçmenlik Dairesi (UDI) tarafından değerlendirilir.

2.1. Gerekli Belgeler

Başvurunun değerlendirilmesi için aşağıdaki belgeler sunulmalıdır:

• Pasaport ve kimlik belgeleri,
• İş planı (Norveç’te ticari faaliyetlerinizi açıklayan detaylı doküman),
• Şirket kaydı (Brønnøysund Kayıt Merkezi’nden alınmış belge),
• Finansal belgeler (banka hesap dökümleri, gelir tahminleri vb.),
• Vergi numarası ve sigorta kaydı,
• Mesleki yeterlilik belgeleri (diplomalar, sertifikalar vb.),
• Konaklama düzenlemeleri (Norveç’te ikamet edeceğiniz adres bilgileri).

2.2. Başvurunun Yapılması

• Başvuru UDI’nin online portalı üzerinden veya Norveç Büyükelçiliği/Konsolosluğu aracılığıyla yapılabilir.
• Başvuru ücreti yaklaşık 5.900 NOK olup, ödeme online olarak gerçekleştirilebilir.
• Başvuru sahiplerinin parmak izi ve biyometrik verileri alınmaktadır.

2.3. Değerlendirme Süresi

• Başvurular genellikle 1-3 ay içinde sonuçlandırılmaktadır.
• Ek belge talep edilmesi veya incelemenin uzaması durumunda süre değişebilir.

2.4. Reddedilen Başvurular İçin İtiraz Hakkı

• Başvuru reddedilirse, başvuru sahibi UDI’ye yazılı itiraz sunabilir.
• Hukuki destek alarak Göçmenlik Temyiz Kurulu’na (UNE) başvuru hakkı da bulunmaktadır.

---

3. Norveç’te Serbest Meslek Sahibi Olarak Çalışmanın Hukuki ve Vergisel Boyutu

Serbest meslek sahipleri, Norveç’te iş yürütürken çeşitli hukuki ve mali sorumluluklara sahiptir.

3.1. Vergi Yükümlülükleri

• Gelir vergisi (%22-38 arası) uygulanmaktadır.
• Belirli bir gelir seviyesinin üstüne çıkıldığında katma değer vergisi (KDV) oranı %25’tir.
• Vergi ödemeleri düzenli olarak yapılmalı, aksi takdirde cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.

3.2. Sosyal Güvenlik ve Emeklilik Primi

• Serbest çalışanlar Folketrygden (Norveç Sosyal Güvenlik Sistemi) kapsamına alınır.
• Yıllık kazancın belirli bir oranı (%11) sosyal güvenlik primine ayrılmaktadır.

3.3. İş Sözleşmeleri ve Müşteri İlişkileri

• Serbest çalışanların müşteri ve iş ortaklarıyla yaptığı sözleşmeler Norveç İş Kanunu’na (Arbeidsmiljøloven) uygun olmalıdır.
• Hizmet sunulan müşterilerle yazılı sözleşme yapılması tavsiye edilir.

---

Sonuç

Norveç’te serbest meslek sahibi olarak çalışma izni almak isteyen bireylerin belirli yasal, mali ve mesleki şartları yerine getirmesi gerekmektedir. İş planının sağlam olması, finansal yeterlilik, kayıt ve vergi yükümlülükleri bu sürecin temel taşlarını oluşturmaktadır. UDI tarafından verilen çalışma izni, işin devamlılığı sağlandığı sürece yenilenebilir.

Başvuru sürecinin karmaşıklığı nedeniyle, Norveç’te serbest meslek sahibi olarak çalışmak isteyen bireylerin uzman bir göçmenlik avukatından veya danışmandan destek alması sürecin hızlanmasına yardımcı olabilir.