Norveç’te Oturum ve Çalışma İzni Sahiplerinin Vergi Yükümlülükleri

Giriş

Norveç, dünya genelinde yüksek yaşam standartları, güçlü sosyal güvenlik sistemi ve ekonomik istikrarıyla öne çıkan ülkelerden biridir. Ülkede oturum ve çalışma izni sahibi olan yabancı uyrukluların vergi yükümlülükleri, hem Norveç mevzuatı hem de uluslararası vergi anlaşmaları çerçevesinde belirlenmektedir. Bu makalede, Norveç’te oturum ve çalışma izni olan bireylerin vergi yükümlülükleri, uygulanacak vergi türleri ve vergisel avantajlar ele alınacaktır.

1. Vergi Mükellefiyeti ve Kapsamı

Norveç’te oturum ve çalışma izni sahibi bireylerin vergi yükümlülüğü, vergi mukimliğine (tax residency) dayanmaktadır.

a) Vergi Mukimliğinin Belirlenmesi

Norveç Vergi İdaresi (Skatteetaten) tarafından belirlenen kriterlere göre, bir kişi şu durumlarda vergi mükellefi kabul edilir:

• Norveç’te 183 günden fazla (1 yıl içinde) veya 270 günden fazla (3 yıl içinde) ikamet eden kişiler, Norveç’te tam mükellefiyet kapsamında vergilendirilir.
• Kısa süreli çalışma veya geçici iş sözleşmeleri kapsamında gelen kişiler, yalnızca Norveç kaynaklı gelirlerinden dolayı sınırlı vergi mükellefi olabilir.

Vergi mukimliğine sahip bireyler, dünya çapındaki gelirleri üzerinden Norveç’te vergilendirilirken, sınırlı mükellef olanlar yalnızca Norveç’te elde ettikleri gelir için vergilendirilir.

2. Norveç’te Uygulanan Vergi Türleri

Norveç’te çalışma izni olan bireylerin karşılaşabileceği başlıca vergi türleri şunlardır:

a) Gelir Vergisi (Income Tax – Inntektsskatt)

Norveç’te çalışan bireyler, progressif vergi oranları kapsamında gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. 2024 itibarıyla uygulanan gelir vergisi oranları şu şekildedir:

• 0 – 199.999 NOK: %0
• 200.000 – 299.999 NOK: %1.7
• 300.000 – 599.999 NOK: %4
• 600.000 – 999.999 NOK: %13.5
• 1.000.000 NOK ve üzeri: %16.5

Ek olarak, sosyal güvenlik katkı payı (trygdeavgift) olarak %7.9 oranında ek kesinti uygulanmaktadır.

b) Katma Değer Vergisi (VAT – MVA)

Norveç’te faaliyet gösteren serbest meslek sahipleri ve iş yeri sahipleri, %25 oranında KDV (Merverdiavgift – MVA) ödemek zorundadır. Ancak bazı sektörlerde indirimli oranlar uygulanmaktadır:

• Gıda ürünleri: %15
• Ulaşım ve konaklama hizmetleri: %12

c) Belediye Vergisi (Municipal Tax – Kommuneskatt)

Norveç’te oturum izni olan bireyler, %22 oranında belediye vergisi ödemekle yükümlüdür.

3. Yabancı Çalışanlar İçin Vergi Avantajları

Norveç, ülkeye gelen yabancı çalışanlar için bazı vergisel avantajlar ve muafiyetler sunmaktadır:

a) Standart Kesinti (Standardfradrag)

Norveç’te ilk iki yıl çalışan yabancı bireyler, yıllık brüt gelirlerinin %10’unu standart kesinti olarak düşebilir.

b) Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları

Norveç, birçok ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalamıştır. Türkiye-Norveç Vergi Anlaşması kapsamında, bireylerin Norveç’te ödediği vergiler Türkiye’de ek bir vergiye tabi tutulmamaktadır.

4. Vergi Beyannamesi ve Yükümlülükler

Norveç’te çalışanlar için yıllık vergi beyanında bulunma zorunluluğu bulunmaktadır. Süreç şu şekilde işlemektedir:

1. Otomatik Vergi Beyanı: Vergi İdaresi tarafından her yıl bireylere önceden doldurulmuş vergi beyanı (Skattemelding) gönderilir.
2. Düzeltme ve Onay: Çalışanlar, vergi beyanlarını inceleyerek ek gelir veya giderlerini beyan edebilir.
3. Son Teslim Tarihi: Her yıl 30 Nisan’a kadar beyanname sunulmalıdır.

Vergi iadeleri genellikle Haziran – Ağustos aylarında ödenirken, ek vergi yükümlülüğü olanlar Kasım ayına kadar ödemelerini tamamlamalıdır.

5. Vergi İhlalleri ve Cezalar

Norveç vergi sistemine uyulmaması durumunda ciddi cezalar uygulanmaktadır:

• Yanlış beyanda bulunma: Vergi kaçırma suçuna girer ve %30-60 ek ceza uygulanır.
• Beyannameyi zamanında sunmama: Gecikme faizleriyle birlikte ek vergi borcu çıkar.
• Vergi kaçırma: Ağır durumlarda hapis cezası dahi verilebilir.

Sonuç

Norveç’te oturum ve çalışma izni sahibi bireyler, vergi mukimliğine göre farklı yükümlülüklere tabidir. Ülkede çalışan bireylerin gelir vergisi, sosyal güvenlik katkıları, KDV ve belediye vergisi gibi vergileri ödemesi gerekmektedir. Bunun yanında, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ve çeşitli vergi avantajları da bulunmaktadır. Vergi yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmek, hem yasal uyumluluk hem de mali planlama açısından büyük önem taşımaktadır.