NİŞANLANMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ

Nişanlanma Nedir?

 

Nişanlanma, Türk Medeni Kanunu’na göre iki kişinin evlenme vaadiyle karşılıklı olarak birbirine söz vermesi ve bu vaadi topluma ilan etmeleriyle oluşan hukuki bir durumdur. Nişanlanma, hukuken geçerli bir evlilik akdi değildir; ancak nişanlılık süreci, bazı hukuki sonuçlar doğurur. Nişanlanma, taraflar arasında hukuki bir bağ oluşturur ve nişanın tarafları için belirli haklar ve yükümlülükler ortaya çıkarır.

 

Nişanlanmanın Hukuki Niteliği

 

Nişanlanma, evlenme akdine hazırlık niteliğindedir. Taraflar arasında karşılıklı bir bağ oluşturur, ancak bu bağın tarafları oluşan bağı evlilikle sonlandırmak zorunda değildir. Nişanlanma, bir sözleşme niteliğinde olup, bu sözleşmenin tarafları nişanlı çiftlerdir. Nişanlanma, evlenme vaadi içerir ve bu vaadin yerine getirilmemesi durumunda taraflar için hukuki sonuçlar doğurabilir.

 

Nişanlanmanın Geçerliliği

 

Türk Medeni Kanunu’na göre, nişanlanmanın geçerli olabilmesi için tarafların bazı şartlara sahip olması gerekmektedir. Bu şartlar yaş, rıza ve ahlaki ve hukuki engel olmamasıdır.

 

1. Yaş Şartı: Nişanlanma için tarafların yaş şartı bulunmamakla birlikte ayırt etme gücünün bulunması gerekmektedir. Nişanlanma yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça küçüğü veya kısıtlıyı bağlamamaktadır.

 

2. Rıza Şartı: Tarafların nişanlanma iradesini serbestçe ve açıkça ifade etmeleri gerekir. Tarafların iradesini yok sayarak zorla yapılan nişanlanma hukuken geçersizdir.

 

3. Ahlaki ve Hukuki Engeller: Tarafların birbirleriyle evlenmesine ahlaki ya da hukuki engeller bulunmamalıdır. Üstsoy ile altsoy arasında, kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında, evlatlık edinen ile evlatlığı arasında evlenme engeli vardır.

 

Nişanlanmanın Son Bulması

 

Nişanlanma, evlilik ya da nişanın bozulmasıyla son bulur. Evlenme durumunda artık taraflar kanunun düzenlediği evlilik hükümlerine tabii olurlar. Nişanın bozulmasında, nişan taraflardan birinin nişanı bozması ya da tarafların ortak kararı ile sona erebilir. Nişanın bozulması, evlilik vaadinin yerine getirilmeyeceği anlamına gelir ve bazı hukuki sonuçlar doğurur.

 

Nişanlanmanın Bozulmasının Hukuki Sonuçları

 

Nişanlanmanın bozulması, hem maddi hem de manevi tazminat taleplerine yol açabilir. Nişanlanma sürecinde verilen hediyelerin iadesi de nişanın bozulmasıyla gündeme gelebilir. Taraflar arasında yapılan harcamalar ve masraflar, tazminat taleplerinin konusu olabilir.

 

 

1. Nişanın Bozulması Durumunda Maddi Tazminat: Nişanlılardan biri, haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozarsa, diğer taraf maddi tazminat talep edebilir. Nişanı haklı bir sebep olmaksızın bozan taraf, karşı tarafın dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Örneğin, düğün hazırlıkları için yapılan masraflar bu kapsamda değerlendirilebilir.

 

2. Nişanın Bozulması Durumunda Manevi Tazminat: Nişanlılardan biri, nişanı sebepsiz yere bozarsa, diğer taraf manevi tazminat talep edebilir. Bu tazminat, nişanın bozulması nedeniyle meydana gelen manevi zararın telafisi için ödenir. Manevi tazminat talebi, nişanın bozulması nedeniyle taraflardan birinin onurunun, gururunun ve duygusal durumunun zarar görmesi durumunda gündeme gelebilir.

 

3. Hediye ve Eşya İadesi: Nişan sürecinde verilen hediyeler, nişanın bozulması durumunda iade edilir. Türk Medeni Kanunu’nun 122. maddesine göre nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya anne ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, hediyeleri verenler tarafından geri istenebilir. Nişanlanmanın bozulması sebebiyle nişanlılar dışındaki kimselere verilen hediyeler geri istenemez. Eğer hediyeler aynen tazmin edilemiyorsa sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tazmin sağlanır.

 

Nişanlanmanın İptali

 

Bazı durumlarda, nişanlanmanın iptali gündeme gelebilir. Nişanlanmanın iptali, nişanlanmanın geçerli olmadığı durumlarda söz konusu olur. Örneğin, taraflardan birinin nişanlanma ehliyetine sahip olmaması veya nişanlanmanın hile, tehdit ya da zorla gerçekleştirilmesi gibi durumlar nişanlanmanın iptaline neden olabilir.

 

Nişanlanma ve Toplumdaki Önemi

 

Nişanlanma, toplumsal açıdan da önemli bir yer tutar. Nişanlanma, çiftlerin evlilik yolundaki ilk adımıdır ve bu adım genellikle aileler ve toplum tarafından desteklenir. Nişanlanma, topluma çiftin evlenme niyetini ilan etme işlevi görür ve bu nedenle nişan törenleri genellikle geniş katılımlı ve gösterişli olabilir. Bununla birlikte nişanlanmanın kanıtlanması için tören düzenlenmiş olmasına gerek yoktur. Tarafların nişanlanmaya yönelik irade beyanları yeterlidir.

 

 

Sonuç

 

Nişanlanma, Türk Medeni Kanunu’na göre evlenme vaadi içeren ve taraflar arasında hukuki sonuçlar doğuran bir süreçtir. Nişanlanmanın geçerli olabilmesi için tarafların nişanlanma ehliyetine sahip olmaları ve bu ehliyeti kullanarak serbest iradeleriyle nişanlanmaları gerekir. Nişanlanmanın bozulması, iptali ya da evlilikle sonuçlanması durumunda çeşitli hukuki sonuçlar doğar. Bu sonuçlar, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini belirler ve nişanlanma sürecinin önemini vurgular.

 

Türk Medeni Kanunu’na göre, nişanlanma evliliğe giden yolda atılan önemli bir adımdır ve bu adım, toplumsal ve hukuki açıdan önemli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, nişanlanma sürecinde tarafların haklarını ve yükümlülüklerini bilmesi ve bu süreçte doğru kararlar alması büyük önem taşır.