NİŞAN ATILDIĞINDA TAKILAR KİME KALIR? EVLİLİK TEKLİFİ TAKILARI HAKKINDA YASAL DURUM

Evlilik yolunda atılan ilk ciddi adımlardan biri olan nişan, toplumsal ve kültürel bakımdan büyük önem taşır. Nişan sırasında taraflar arasında yüzükler takılır, çeşitli ziynet eşyaları (altın setler, bilezikler, kolyeler, alyanslar) hediye edilir. Evlilik teklifinde verilen yüzük, saat, bileklik gibi hediyeler ise ilişkide sembolik değer taşısa da yüksek maddi değere sahip olabilir. Peki, nişan bozulursa ya da evlilik gerçekleşmeden ilişki sona ererse bu takılar kime kalır? Bu sorunun cevabı Türk Medeni Hukuku ve Yargıtay içtihatları çerçevesinde değerlendirilmektedir.

Nişanlanmanın Hukuki Niteliği Nedir?

Türk Medeni Kanunu’na göre nişanlanma, evlenme vaadi içeren nevi şahsına münhasır bir sözleşmedir (TMK m.118). Taraflar, gelecekte evlenme niyetiyle nişanlanırlar; fakat bu sözleşmenin hukuki yaptırımı evliliğe zorlamak değildir. Nişanlılık, evlenme zorunluluğu doğurmaz; ancak haklı bir neden olmaksızın nişanın bozulması halinde tazminat ve eşya iadesi gibi sonuçlar doğabilir.

TMK 122: Nişan Takılarının İadesi

Türk Medeni Kanunu’nun 122. maddesi uyarınca:

“Nişanlılık evlenme dışında bir sebeple sona ererse, taraflar, evlenme amacıyla verilen hediyelerin geri verilmesini isteyebilirler.”

Bu hüküm, hem kadın hem erkek tarafı için geçerlidir. Yani nişanlılık evlenmeden sona erdiğinde taraflar, birbirlerine verdikleri altın, saat, yüzük, takı setleri, değerli eşyalar gibi hediyeleri iade etmeye mecburdur. Hediye edilen eşyanın iade edilmesi için hediyenin evlenme amacıyla verilmiş olması gerekir. Bu koşul gerçekleşmişse, maddi değeri yüksek eşyalar bağış sayılmaz, evlenme gerçekleşmediği için geri alınabilir.

Hangi Takılar Geri Alınabilir?

Nişan ve evlilik teklifleri sırasında verilen tüm ziynet eşyaları, hediye olsalar bile kanunen evlenme amacıyla verilmiş sayıldığından iade edilmesi gerekir. Uygulamada bu takılar şunları kapsar:

Nişan yüzüğü
Alyans
Bilezik, küpe, kolye gibi ziynet eşyaları
Saat, cep telefonu gibi pahalı hediyeler
Evlilik teklifinde verilen tektaş yüzük
Takı töreni sırasında verilen altınlar
Aile büyükleri tarafından verilen çeyrek, cumhuriyet altınları

Bu mallar, kişisel hatıra değil, evliliğe hazırlık amacıyla verilen hediyeler olarak kabul edildiğinden nişan bozulduğunda hediye edilen tarafa değil, veren tarafa iade edilmelidir.

Nişan Atıldığında Takılar Hangi Şartla Geri İstenebilir?

Takıların geri istenebilmesi için iki önemli şartın oluşması gerekir:

Evlenme dışında bir sebeple nişanın sona ermiş olması:
Evlilik gerçekleşmişse artık takılar evlilik birliği içinde edinilmiş sayılır, iade söz konusu olmaz. Ancak evlenme gerçekleşmeden nişan atılmışsa bu hüküm devreye girer.
Takının evlenme amacıyla verilmiş olması:
Hediyenin amacı aşk değil, evliliğe hazırlıksa geri istenir. Örneğin pahalı bir kol saatinin “nişan hediyesi” olarak verildiği açıkça ifade ediliyorsa, bu saat iade edilmelidir.

Evlilik Teklifi Sırasında Verilen Takılar Ne Olur?

Evlilik teklifinde sunulan tektaş yüzük, hediye edilen telefon, görkemli düğün organizasyonu masrafları, laptop, marka çanta gibi lüks hediyeler, çoğu zaman tartışmalı hale gelir. Ancak Yargıtay’ın istikrar kazanmış kararlarına göre:

Evlilik teklifi takıları da nişan sürecine girildiği anda evlenme amacıyla verilmiş hediye sayılır.
Nişan yüzüğü, alyans, saat, altın gibi takılar iade kapsamına girer.
“Sevgililik” döneminde verilen ufak hediyeler (çiçek, çikolata, küçük aksesuarlar) iade kapsamı dışında tutulur.
Marka çanta, giyim eşyası, ayakkabı gibi tüketilen veya kişisel kullanıma sunulan hediyeler iade edilmez.

Yargıtay’ın Görüşü Nedir?

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin yerleşik kararlarına göre:

Ziynet eşyası, altın, değerli hediyeler kişisel değil evlenmeye yönelik verildikleri için iade edilir.
Kimin takıyı verdiği önemli değildir; önemli olan kimin nişanlandığı kişiye ne amaçla verdiğidir.
Takıların kime ait olduğu tanık beyanları, fotoğraflar, video kayıtları, yazılı belgelerle ispatlanabilir.

Takıların Kim Tarafından Alındığı Önemli mi?

Hayır. Hediyelerin maliyeti hangi tarafça karşılanmış olursa olsun, hediyeyi alan değil, veren tarafın talebi esas alınır. Eğer altınlar erkek tarafınca alınmış ve kadına takılmışsa, evlilik gerçekleşmeden nişan bozulursa erkek tarafı bu altınları iade talep edebilir.

Nişan Bozma Nedeni Önemli midir?

Kural olarak nişanın hangi nedenle sona erdiği, takıların iadesi açısından belirleyici değildir. Yani:

Nişanı kimin bozduğu,
Bozma nedeninin haklı olup olmadığı

genellikle takıların iadesi bakımından etkili değildir. Ancak bazı Yargıtay kararlarında, ağır kusurlu olan tarafın takıları geri isteyemeyeceği yönünde değerlendirmeler yapılmıştır.

Uygulamada Takıların İadesi Nasıl Talep Edilir?

Evlilik gerçekleşmeden nişan bozulduysa, taraflar arasında uzlaşı sağlanamıyorsa, takıların iadesi için açılacak dava “hediye iadesi davası” (istisnai olarak istihkak davası) niteliğindedir. Bu dava:

Aile Mahkemesi’nde açılır.
Nişanın bozulmasından itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır (TMK m.123).
Delil olarak tanıklar, düğün videoları, fotoğraflar, banka hareketleri, WhatsApp yazışmaları sunulabilir.

Sonuç

Toplumda sıkça yaşanan ancak çoğu zaman yanlış bilinen konulardan biri olan nişan atıldığında takılar kime kalır sorusu, Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatları ışığında oldukça net cevap bulmuştur: Evlilik gerçekleşmediği takdirde, evlenme amacıyla verilen maddi değeri yüksek tüm hediyeler ve takılar, kural olarak verene iade edilir.

Evlenme teklifi sırasında verilen tektaş yüzükten nişan günü takılan bileziklere kadar her türlü ziynet eşyası, evlilik olmayınca hukuken karşı tarafa bırakılmış sayılmaz. Bu nedenle tarafların nişan sürecinde takıların kim tarafından verildiğini ve hangi amaçla verildiğini mümkünse belgeli hale getirmeleri büyük önem taşır.

Single Blog Title