Nakit Akış Tabloları Şirketin Gerçek Finansal Sağlığını Yansıtır mı?
Giriş
Yatırım kararları ve şirket değerlemeleri yapılırken en çok dikkate alınan belgelerden biri bilançodur. Ancak bilanço her zaman şirketin gerçek finansal durumunu tam anlamıyla yansıtmaz. Kimi zaman şirketin kâr ettiği görülse de nakit sorunu yaşanabilir. İşte bu noktada devreye nakit akış tabloları girer. Bu tablolar, işletmenin faaliyetlerinden ne kadar nakit yarattığını, yatırımlar için ne kadar harcadığını ve finansman kaynaklarını nasıl yönettiğini ortaya koyar.
Bu yazıda, nakit akış tablolarının hukuki ve finansal yönden nasıl analiz edilmesi gerektiği, due diligence sürecinde yatırımcının bu tabloyu nasıl değerlendirmesi gerektiği ve faaliyet, yatırım ve finansman nakit akımlarının taşıdığı anlamlar detaylı olarak ele alınacaktır. Ayrıca bir örnek olay üzerinden bu analiz somutlaştırılacaktır.
1. Nakit Akış Tablosunun Hukuki ve Mali Niteliği
Nakit akış tablosu, Türkiye Finansal Raporlama Standartları’na (TFRS) göre zorunlu finansal raporlar arasında yer alır. Şirketin belirli bir dönemdeki nakit giriş ve çıkışlarını üç ana başlık altında sunar:
-
Faaliyetlerden sağlanan nakit akımları
-
Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları
-
Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımları
Bu üçlü yapı, yatırımcıya şirketin sadece bugünkü durumunu değil, gelecekteki finansal sürdürülebilirliğini de anlatır.
2. Nakit Akışı vs. Kârlılık: Neden Ayrı Düşünülmeli?
Şirketin kâr etmesi, her zaman nakit yarattığı anlamına gelmez. Örneğin:
-
Satış yapılmış ama tahsilat gerçekleşmemiş olabilir.
-
Muhasebe kârı, nakit olmayan kalemlerden (amortisman vb.) etkilenebilir.
-
Stok artışı, nakit çıkışı yaratır ama bilançoda zarar görünmez.
Due diligence sürecinde yatırımcı, kârlılık kadar, hatta ondan daha fazla, nakit akışına odaklanmalıdır.
3. Faaliyet Nakit Akımları: İşletmenin Nabzı
a) Tanımı
Faaliyetlerden sağlanan nakit, şirketin ana ticari faaliyetlerinden elde ettiği gerçek nakit giriş ve çıkışlarını gösterir.
b) Dikkat Edilecek Noktalar
-
Pozitifse: Şirket ticari faaliyetinden para kazanıyor demektir.
-
Negatifse: Kâr ettiği halde borçla ya da yatırım satarak ayakta kalıyor olabilir.
-
Sürekli negatif faaliyet nakdi, iflas riskinin habercisidir.
c) Örnek:
Yatırım yapılmak istenen bir yazılım şirketinin son 3 yıldır 2 milyon TL kâr beyan etmesine rağmen faaliyet nakit akımları -1,2 milyon TL’dir. İnceleme sonucu, kârın büyük kısmının ertelenmiş gelirlerden (yani henüz tahsil edilmemiş abonelik bedellerinden) kaynaklandığı anlaşılır. Gerçekte şirketin kârlılığı muhasebesel, nakit durumu olumsuzdur.
4. Yatırım Faaliyetlerinden Nakit Akışı: Geleceğe Yatırım mı, Zarar mı?
a) Tanımı
Bu başlık altında şirketin maddi veya maddi olmayan duran varlık alım-satımı, iştirak edinimi gibi işlemleri yer alır.
b) Değerlendirme
-
Yüksek negatif değer → Şirket yatırım yapıyor, büyüme hedefliyor.
-
Düşük ya da pozitif değer → Varlık satışıyla ayakta durma çabası olabilir.
Yatırımcı açısından önemli olan, bu kalemin şirketin stratejik vizyonu ile uyumlu olup olmadığıdır.
5. Finansman Nakit Akımları: Borç Yönetimi ve Sermaye Yapısı
a) Tanımı
Şirketin banka kredileri, tahvil ihracı, ortaklardan alınan borçlar ve sermaye artırımı gibi faaliyetleri bu kalemde gösterilir.
b) Dikkat Edilecek Hususlar
-
Sürekli borçlanma: Nakit açığını borçla kapatıyor olabilir.
-
Sermaye artırımı: Ortaklar şirkete güveniyor olabilir.
-
Temettü dağıtımı: Nakit fazlası varsa olumlu, borçla dağıtılıyorsa olumsuz sinyal.
Faiz ödemeleri ve anapara geri ödemeleri de bu tabloda görünmelidir.
6. Nakit Akışı ve Hukuki Sorumluluklar Arasındaki Bağlantı
a) Vergi ve SGK Borçları
Sürekli negatif nakit akışı olan şirketlerin vergi ve SGK primlerini aksatma riski yüksektir. Bu durum:
-
Devlet alacakları bakımından haciz tehdidi oluşturur,
-
Sicil bozulması nedeniyle kamu ihalelerine girme yasağı doğurabilir.
b) Alacaklılara Karşı Sorumluluk
Şirketin tahsil edemediği alacaklar ve ödeyemediği borçlar, ileride tazminat ve icra takibi şeklinde yansıyabilir. Due diligence sürecinde:
-
Protesto edilmiş senetler,
-
Takibe uğrayan banka borçları,
-
Vadesi geçmiş ticari borçlar mutlaka analiz edilmelidir.
7. Nakit Akış Tabloları Nasıl İncelenir?
a) Teknik Kontroller
– Faaliyet nakit akımları 3 yılda tutarlı mı?
– Tahsilat süreleri giderek artıyor mu?
– Varlık satışı tek seferlik mi, süreklilik arz ediyor mu?
– Finansman girişleri artmış ama faaliyet gelirleri düşmüş mü?
b) Finansal Oranlar
-
Faaliyet nakdi / Net kar oranı → Sürdürülebilirlik göstergesi
-
Nakit dönüş süresi → Ne kadar sürede tahsilat yapılıyor?
-
Nakit akışı volatilitesi → Gelir akışı ne kadar dalgalı?
8. Örnek Olay: Kâr Eden Ama Nakit Üretemeyen Şirket
Durum:
Bir üretim firması, 2022–2024 yılları arasında toplamda 6 milyon TL net kâr açıklamıştır. Ancak faaliyet nakit akışları her yıl negatif olmuştur. Due diligence sürecinde yapılan analizde:
-
Alacak tahsil süresinin 90 günden 210 güne çıktığı,
-
Şirketin çalışan maaşlarını krediyle ödediği,
-
Nakit ihtiyacını leasing ve tedarikçi kredisiyle finanse ettiği ortaya çıkar.
Yorum:
Görünürde kâr eden şirket, gerçekte borçla dönen bir yapıdadır. Bu durum yatırımın finansal sürdürülebilirliğini riske atar.
9. Yatırımcılar İçin Nakit Akış Kontrol Listesi
– Son 3 yılın faaliyet, yatırım ve finansman nakit kalemleri
– Tahsilat süreleri ve müşteri başına nakit dönüş hızı
– Maddi olmayan duran varlık alımlarının nakit çıkışı üzerindeki etkisi
– Borç ödeme takvimine uyum
– Nakit rezervleri ve kısa vadeli borçlara oranı
– Ortaklara borçlanma veya özkaynak artırımı olup olmadığı
– Nakit fazlası dağıtılıyor mu, yoksa korunuyor mu?
Sonuç
Nakit akış tabloları, şirketin sadece “ne kadar kazandığını” değil, nasıl hayatta kaldığını, parayı nasıl yönettiğini, geleceğe nasıl hazırlandığını gösterir. Bilançoda kârlı görünen bir şirketin, faaliyetlerinden nakit yaratamıyor olması, yatırımcı açısından kırmızı alarmdır.
Bu nedenle due diligence sürecinde sadece bilanço ve gelir tablosu değil, nakit akış tabloları da mutlaka bağımsız ve derinlemesine analiz edilmelidir. Gerçek finansal sağlık, nakit yönetiminde gizlidir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut
About Post Author
