Mütekabiliyet Yasası ve Yabancıların Mülk Edinimi – Türkiye’de Yabancılar İçin Hukuki Rehber
1. Giriş
Türkiye’de yabancıların taşınmaz edinimi uzun yıllar “Mütekabiliyet İlkesi” esasına dayandırılmıştır. Bu ilke, Türk vatandaşlarının da karşı ülkede taşınmaz edinebilmesi şartına bağlı olarak yabancılara Türkiye’de mülk edinme hakkı tanıyordu.
2012 yılında yapılan değişiklikle birlikte, mütekabiliyet şartı büyük ölçüde kaldırılmış, bunun yerine ülke listesi ve özel kısıtlamalar sistemi getirilmiştir.
2. Hukuki Dayanak – Tapu Kanunu m.35
6302 sayılı Kanun ile değiştirilen Tapu Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca:
-
Kanunla belirlenen ülkelerin vatandaşları, kanuni sınırlamalara uymak kaydıyla Türkiye’de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilir.
-
Cumhurbaşkanı, ülke listelerini belirleme yetkisine sahiptir.
3. Yabancıların Mülk Ediniminde Temel Şartlar
a) Ülke Vatandaşlığı
Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen izinli ülke vatandaşları taşınmaz edinebilir. Bazı ülkeler tamamen yasaklıdır.
b) Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Alanları
Yabancılar, askeri yasak bölgeler veya özel güvenlik bölgelerinde taşınmaz edinemaz.
c) Yüzölçümü Sınırı
Bir yabancı gerçek kişi, Türkiye genelinde en fazla 30 hektar (300.000 m²) taşınmaz edinebilir. Cumhurbaşkanı bu miktarı iki katına çıkarabilir.
d) İmar Durumu ve Kullanım Amacı
Edinilen taşınmaz, 2 yıl içinde taahhüt edilen projeye uygun olarak kullanılmazsa, mülkiyet hakkı iptal edilebilir.
e) Tüzel Kişiler İçin Özel Düzenleme
Yabancı sermayeli şirketlerin taşınmaz edinimi Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve özel izin prosedürlerine tabidir.
4. 2012 Sonrası Değişiklikler
-
Mütekabiliyet şartı kalktı; izinli ülke sistemi başladı.
-
Yatırım yoluyla vatandaşlık programı (en az 400.000 USD tutarında taşınmaz edinimi) yürürlüğe girdi.
-
e-Devlet ve e-Tapu sistemleri üzerinden başvuru kolaylıkları sağlandı.
5. Yargıtay ve Danıştay Kararlarından Örnekler
-
Yargıtay 1. HD, 2015/2463 E., 2016/4321 K.
“Yabancı uyruklunun ediniminde, askeri yasak bölge içinde olup olmadığı re’sen araştırılmalıdır.” -
Danıştay 6. D., 2014/8912 E., 2015/2143 K.
“İmar planına aykırı kullanım, yabancının mülkiyet hakkının iptaline neden olur.”
6. Uygulamada Dikkat Edilecekler
-
Ülke Listesi Kontrolü: Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün güncel listesi incelenmelidir.
-
Askeri ve Güvenlik Alanı Sorgulaması: Tapu devri öncesi ilgili kurum onayları alınmalıdır.
-
İmar ve Proje Taahhütleri: Taşınmazın kullanım amacı ve imar durumu netleştirilmelidir.
-
Vergi ve Harç Yükümlülükleri: Tapu harcı, emlak vergisi ve diğer mali yükümlülükler hesaplanmalıdır.
7. Sonuç
Mütekabiliyet ilkesinin kalkması, Türkiye’de yabancı yatırımcıların mülk edinimini kolaylaştırmıştır. Ancak yasal sınırlar, ülke listeleri ve güvenlik kısıtlamaları halen yürürlüktedir. Yabancıların taşınmaz edinim sürecinde, hem idari hem de hukuki adımların eksiksiz tamamlanması için uzman desteği almak önemlidir.
About Post Author
