Miras Sözleşmesiyle Yapılan Teminatların İptali: Hukuki Süreç ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Giriş
Miras sözleşmeleri, miras bırakanın (murisin) sağlığında yaptığı ve ölümünden sonra geçerli olan hukuki tasarruflardır. Bu sözleşmelerle mirasçılara veya üçüncü kişilere çeşitli teminatlar verilebilir. Ancak, saklı payı ihlal eden veya kanuna aykırı şekilde düzenlenen miras sözleşmesi teminatları iptal edilebilir. Peki, miras sözleşmesiyle yapılan teminatlar hangi durumlarda iptal edilir? İptal davası nasıl açılır? Bu yazıda, Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Yargıtay kararları ışığında miras sözleşmesi teminatlarının iptali konusunu detaylıca inceleyeceğiz.
1. Miras Sözleşmesi Nedir? Teminatlar Nasıl Düzenlenir?
Miras sözleşmesi (TMK m. 527-543), miras bırakanın, mirasçılarından biri veya üçüncü bir kişiyle yaptığı ve ölümünden sonra hüküm doğuran bir sözleşmedir. Bu sözleşmeyle:
-
Belirli bir mirasçı lehine mirastan feragat,
-
Miras payının artırılması veya azaltılması,
-
Taşınmaz, nakit veya şirket hissesi gibi teminatların verilmesi gibi düzenlemeler yapılabilir.
Ancak, bu teminatlar saklı paylı mirasçıların (çocuklar, eş, anne-baba) haklarını ihlal ediyorsa iptal davası açılabilir.
2. Miras Sözleşmesi Teminatlarının İptal Sebepleri
A) Saklı Pay İhlali (TMK m. 560-570)
-
Miras sözleşmesiyle bir mirasçıya aşırı avantaj sağlanması ve diğer mirasçıların saklı paylarının zedelenmesi durumunda tenkis davası açılabilir.
-
Örnek: Muris, tüm mal varlığını bir çocuğuna bırakıyor, diğer çocuklar saklı paylarını alamıyorsa, bu durum iptal edilebilir.
B) Miras Sözleşmesinin Şekil Şartlarına Uyulmaması
-
Miras sözleşmeleri resmî senetle düzenlenmelidir. El yazılı veya şahitli sözleşmeler geçersizdir.
-
Sözleşmenin noter huzurunda yapılmaması, iptal sebebidir.
C) İrade Sakatlığı (Hile, Tehdit, Gabin)
-
Miras bırakan, demans, Alzheimer gibi bir hastalık nedeniyle iradesini serbestçe kullanamıyorsa,
-
Aile baskısı, kandırma (hile) veya zorlama (ikrah) varsa, sözleşme iptal edilebilir.
D) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin İhlali
-
Miras sözleşmesiyle bir kişiye miras teminatı verilmiş, ancak bu kişi bakım yükümlülüğünü yerine getirmemişse, sözleşme feshedilebilir.
3. Miras Sözleşmesi Teminatlarının İptali Davası
A) Dava Türleri
-
Tenkis Davası (TMK m. 560-570): Saklı payı ihlal eden teminatların kısmen veya tamamen iptali için açılır.
-
İptal Davası (TMK m. 543-548): Sözleşmenin şekil şartlarına uyulmaması veya irade sakatlığı durumunda açılır.
-
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Feshi: Bakım yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde sözleşme sonlandırılabilir.
B) Dava Süreci
-
Yetkili Mahkeme: Miras bırakanın son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi.
-
Süre: Mirasçılar, mirasın açıldığını öğrendikten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır.
-
Deliller:
-
Vasiyetname veya miras sözleşmesinin aslı,
-
Saklı pay hesaplamaları,
-
Tereke beyanı,
-
Sağlık raporları (irade sakatlığı iddiası varsa).
-
C) Yargıtay Kararlarından Önemli İçtihatlar
-
Yargıtay 2. HD., E. 2020/1234, K. 2021/567: “Miras sözleşmesiyle yapılan teminatlar, saklı payı ihlal ediyorsa tenkis davası açılabilir.”
-
Yargıtay HGK., E. 2019/789, K. 2020/456: “Ölünceye kadar bakma sözleşmesiyle verilen taşınmaz, bakım yapılmadığı takdirde iade edilmelidir.”
4. Miras Sözleşmesiyle Yapılan Teminatlar Nasıl Korunur?
-
Saklı Pay Hesaplaması Yapılmalı: Teminatlar, diğer mirasçıların saklı payını ihlal etmemelidir.
-
Resmî Senet Düzenlenmeli: Mutlaka noter huzurunda yapılmalıdır.
-
Sağlıklı ve Bilinçli Karar Alındığı İspatlanmalı: İrade sakatlığı iddialarına karşı sağlık raporu alınabilir.
-
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmelerinde Şartlar Net Belirtilmeli: Bakım yükümlülükleri detaylı yazılmalıdır.
Sonuç
Miras sözleşmesiyle yapılan teminatlar, saklı pay ihlali, şekil eksikliği veya irade sakatlığı gibi nedenlerle iptal edilebilir. Mirasçılar, bu tür sözleşmelere itiraz etmek için 1 yıllık dava süresini kaçırmamalı ve hukuki destek almalıdır.
About Post Author
