Malpraktis (Tıbbi Hata) Davalarında Tazminat Süreci ve Hukuki Haklar
Giriş
Malpraktis, sağlık çalışanlarının mesleki standartlara aykırı davranışları veya ihmal sonucunda hastaya zarar vermesi olarak tanımlanır. Hatalı tıbbi uygulama, yalnızca bir hata değil, aynı zamanda ciddi hukuki sonuçlar doğurabilecek bir eylemdir. Türk hukukunda malpraktis, haksız fiil sorumluluğu, sözleşmeye aykırılık ve kusur sorumluluğu kapsamında değerlendirilir.
Malpraktis davaları, hem maddi hem de manevi tazminat talepleri yönünden önemli sonuçlar doğurur. Bu makalede, malpraktis davalarının hukuki dayanakları, dava açma şartları, tazminat türleri ve Yargıtay içtihatları ışığında uygulamadaki sorunlar ayrıntılı olarak incelenecektir.
1. Malpraktis Nedir?
Malpraktis (tıbbi hata), hekim veya sağlık personelinin mesleki bilgi, beceri ve dikkat yükümlülüklerine aykırı şekilde hareket ederek hastanın zarar görmesine yol açmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), malpraktisi “tıbbi hizmet sırasında önlenebilir zarara yol açan hata” olarak tanımlamaktadır.
Türk Tabipler Birliği (TTB) de malpraktisi; yanlış teşhis, hatalı tedavi, cerrahi hatalar, yanlış ilaç kullanımı gibi durumları kapsayan geniş bir kavram olarak görür.
2. Malpraktis Davalarının Hukuki Dayanakları
2.1. Türk Borçlar Kanunu (TBK)
-
TBK m.49: Haksız fiil sorumluluğu.
-
TBK m.112 ve devamı: Sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk.
-
TBK m.506: Vekalet sözleşmesinde özen borcu.
2.2. Hasta Hakları Yönetmeliği
Hekimlerin ve sağlık kuruluşlarının hasta haklarına saygı göstermesi gerektiği belirtilir.
2.3. Türk Ceza Kanunu (TCK)
-
TCK m.85 ve m.89: Taksirle yaralama veya ölüme sebebiyet verme.
-
Ağır ihmal veya özen yükümlülüğünün ihlali cezai sorumluluğa neden olabilir.
3. Malpraktis Davalarının Türleri
3.1. Hatalı Teşhis ve Tedavi
Yanlış teşhis koymak veya yanlış tedavi uygulamak.
3.2. Cerrahi Hatalar
Yanlış bölgeye operasyon yapmak, ameliyat sırasında yabancı cisim bırakmak.
3.3. Bilgilendirme Eksikliği
Hastanın aydınlatılmış onamı alınmadan yapılan müdahaleler.
3.4. İlaç ve Dozaj Hataları
Yanlış ilaç reçetelenmesi veya hatalı dozda verilmesi.
4. Malpraktis Davalarında Sorumluluk Türleri
-
Hekimin Sorumluluğu: Hekim, özen yükümlülüğünü ihlal ederse hem tazminat hem de ceza sorumluluğu doğabilir.
-
Hastane/Özel Sağlık Kuruluşunun Sorumluluğu: Kurumlar, çalışanlarının eylemlerinden adam çalıştıranın sorumluluğu kapsamında sorumludur (TBK m.66).
-
İdarenin Sorumluluğu: Kamu hastanelerinde malpraktis idari yargıda tam yargı davası yoluyla gündeme gelir.
5. Malpraktis Davası Açma Şartları
Bir malpraktis davasında başarılı olabilmek için:
-
Zararın varlığı: Maddi veya manevi bir zarar oluşmalıdır.
-
Kusur: Hekim veya sağlık çalışanının kusurlu davranışı.
-
İlliyet bağı: Kusur ile zarar arasında nedensellik bulunmalıdır.
-
Tıbbi standart ihlali: Güncel tıp kurallarına aykırılık.
6. Tazminat Türleri
6.1. Maddi Tazminat
-
Tedavi ve ilaç giderleri.
-
Çalışma gücü kaybı tazminatı.
-
Gelecekteki gelir kaybı.
6.2. Manevi Tazminat
-
Hastanın yaşadığı acı, üzüntü ve psikolojik travma.
7. Malpraktis Davasında İspat Yükü
İspat yükü genellikle davacıda (hasta veya hasta yakınlarında) olsa da, Yargıtay içtihatları çerçevesinde:
-
Hasta zarar gördüğünü kanıtladığında, hekim ve sağlık kuruluşu hatasız olduğunu ispat etmekle yükümlü olabilir.
-
Bilirkişi raporları, tıbbi kayıtlar ve uzman görüşleri davalarda kritik öneme sahiptir.
8. Zamanaşımı Süresi
-
TBK m.72: Zararın ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her halde 10 yıl.
-
Ceza davasına konu fiillerde, ceza zamanaşımı süresi uygulanır.
9. Malpraktis Davası Süreci
-
Ön İnceleme: Tıbbi hata iddiası varsa hastane kayıtlarının alınması.
-
Arabuluculuk Başvurusu: Özel hastaneler için zorunludur.
-
Dava Açılması: Görevli mahkeme genellikle Asliye Hukuk veya Tüketici Mahkemesi’dir.
-
Bilirkişi İncelemesi: Hekim kusuru, tıp uzmanları tarafından incelenir.
-
Tazminat Kararı: Hakim, raporlar ve deliller ışığında karar verir.
10. Uygulamadaki Sorunlar
-
Bilirkişi raporları arasındaki çelişkiler.
-
İspat yükünün hasta lehine esnetilmesi ihtiyacı.
-
Tıbbi kayıtların eksik tutulması.
-
Uzun yargılama süreleri ve tazminat miktarlarının düşük kalması.
Sonuç
Malpraktis davaları, hem hukuki hem de tıbbi uzmanlık gerektiren karmaşık süreçlerdir. Tıbbi standartlara aykırı davranışlar, hem hekimin hem de sağlık kuruluşunun sorumluluğunu doğurabilir. Türk hukukunda hem maddi hem de manevi tazminat imkânı bulunmakta, Yargıtay kararları da hasta haklarını koruyucu bir yaklaşım sergilemektedir.
About Post Author
