Lojistik Süreçlerde KVKK ve Gümrük Mevzuatına Uyum Yatırım Kararını Nasıl Etkiler?

Giriş

Küresel ticaretin karmaşıklaştığı ve veri güvenliğinin ön plana çıktığı günümüzde, lojistik operasyonlar sadece mal taşıma faaliyeti olmaktan çıkmış; veri yönetimi, kişisel bilgi işleme, gümrük prosedürleri, elektronik beyan sistemleri ve uluslararası mevzuat uyumu gibi çok katmanlı bir yapıya dönüşmüştür. Bu durum, yatırımcılar açısından lojistik süreçlerin yalnızca fiziksel kapasite veya maliyet bazında değil; hukuki uyumluluk kriterleri yönünden de değerlendirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Özellikle Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ile Gümrük Kanunu ve ikincil mevzuat, lojistik şirketlerin operasyonel süreçlerine doğrudan müdahale eden, ihlali durumunda ciddi yaptırımlar doğuran iki ana düzenleme alanıdır. Peki yatırımcı bu alanlarda neye dikkat etmelidir? Lojistik altyapısı ve süreçleri KVKK ve gümrük mevzuatına uyumlu olmayan bir şirketin yatırım sürecinde cazibesi nasıl etkilenir?

---

Lojistik Süreçlerde KVKK Uyumu Neden Önemlidir?

Lojistik faaliyetlerin doğası gereği, birçok kişisel veri sürece dahil edilir. Örneğin:

• Taşıma belgelerinde sürücünün adı, T.C. kimlik numarası, ehliyet bilgisi

• Depo giriş çıkış kayıtlarında çalışanların biyometrik verileri

• Elektronik fatura sisteminde alıcı/satıcı bilgilerinin saklanması

• Kargo takip sistemlerinde son kullanıcı bilgileri

Bu verilerin tamamı KVKK kapsamında kişisel veri olarak değerlendirilir. Eğer şirketin bu verileri işlerken açık rıza, aydınlatma metni, veri sorumlusu kaydı gibi yükümlülükleri yerine getirmediği tespit edilirse;

• Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından idari para cezası,

• Verisi ihlal edilen kişilerin tazminat talebi,

• Yatırım sonrası marka itibarının zedelenmesi,

gibi sonuçlar doğabilir.

---

Gümrük Mevzuatına Uyumun Önemi

Gümrük süreçleri, özellikle dış ticaret yapan lojistik şirketler için ceza, gecikme ve operasyonel risklerin en yoğun yaşandığı alanlardan biridir. Şirketin:

• Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası (YYS),

• Antrepo işletme ruhsatı,

• Gümrük müşavirliği ilişkileri,

• Beyanname doğruluğu,

• GTIP sınıflandırmaları,

• İthalat-ihracat lisansları

mevzuata uygun değilse, yatırımcının mal akışına müdahale eden devlet kurumlarının denetim ve yaptırımlarına maruz kalması söz konusu olur.

---

Kurgusal Örnek Olay: NKM Lojistik A.Ş. – Yatırım Sonrası Uyum Krizi

Yatırımcı: Martrix Capital Yatırım A.Ş.
Şirket: NKM Uluslararası Lojistik ve Dağıtım Hizmetleri A.Ş.
Sektör: Soğuk zincir taşıma – Avrupa, Orta Doğu ve Türkiye genelinde gıda lojistiği

Martrix Capital, büyüme potansiyeli yüksek olan NKM Lojistik’e %60 oranında yatırım yapar. Şirketin müşteri portföyünde büyük market zincirleri, kamu kurumları ve özel üreticiler vardır.

Yatırım öncesi yapılan due diligence sürecinde şirketin:

• Aylık sevkiyat hacmi,

• Filosunun yaşı ve kapasitesi,

• Dağıtım ağının haritası

incelenmiş; ancak KVKK uyumu ve gümrük beyanları sadece yüzeysel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Yatırım Sonrası Gelişmeler:

• KVKK Kurulu, şirkete ait dijital sistemlerde “sürücü verilerinin açık rıza olmadan işlendiği ve aydınlatma metni bulunmadığı” gerekçesiyle 950.000 TL idari para cezası uygular.

• Gümrük denetiminde 4 sevkiyatın GTIP sınıflandırmasının hatalı yapıldığı tespit edilir. Şirket, %14 ek vergi ve gecikme faizi ödemek zorunda kalır.

• Ayrıca, yurtdışı taşımalarda kullanılan 8 taşıyıcının TIR Karnesi süresi geçmiş, ancak sistem güncellenmediği için şirket gümrük sahasında taşıma yasağına uğrar.

Sonuç:

• Martrix Capital, yatırım sonrası değer kaybı nedeniyle şirketteki paylarını devretmek ister.

• Ancak sözleşmede KVKK veya gümrük uyumsuzluklarına ilişkin özel bir “garanti maddesi” bulunmadığı için yatırımcı zararın tamamını üstlenmek zorunda kalır.

• Şirketin kamu kurumlarına yaptığı taşımalarda 6 aylık yasaklılık riski oluşur.

---

Yatırım Kararlarında Hukuki Uyum Denetiminin Kapsamı

1. KVKK Uyum Denetimi

2. Gümrük Mevzuatı Uyum Denetimi

---

Hukuki Yaptırımlar ve Yatırım Etkileri

1. KVKK İhlali:

   • 50.000 TL’den 2.000.000 TL’ye kadar idari para cezası

   • Tüketici davası yoluyla manevi tazminat talepleri

   • Kamu kurumlarında taşeron olarak çalışma yasağı

   • Marka itibarında uzun vadeli zarar

2. Gümrük Uyumsuzluğu:

   • Gümrük vergisi farkı ve cezalı tahakkuk

   • Eşya müsaderesi veya iade mecburiyeti

   • Taşıma yasağı, antrepo lisansı iptali

   • Uluslararası sözleşmelere aykırılık nedeniyle akreditif temerrütleri

---

Sonuç

Lojistik süreçlerdeki KVKK ve gümrük mevzuatına uyum, yalnızca şirketin düzenli faaliyetini değil; aynı zamanda yatırım kararlarını doğrudan etkileyen stratejik bir alandır. Uyum eksiklikleri sadece ceza tehdidi değil; yatırımın bütünsel başarısını riske atacak bir yapısal sorundur.

Bu nedenle yatırımcılar:

– Lojistik süreçlere dair veri işleme rejimini,
– İthalat ve ihracat belgelerini,
– Uyum danışmanlığı sözleşmelerini,
– Kurumsal veri güvenliği politikalarını yatırım öncesi teknik analiz kadar detaylı biçimde sorgulamalıdır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut