Litvanya’da İş Kuran Yabancılar Hangi Haklara Sahiptir?-İstanbul Avukat
Litvanya, Avrupa Birliği’nin Baltık bölgesindeki yükselen ekonomik merkezlerinden biridir. Avrupa’nın dijital dönüşümdeki öncülerinden olan bu küçük ama stratejik ülke, hem AB içindeki iş çevrelerine hem de üçüncü ülke vatandaşlarına sunduğu sade şirket kurma prosedürleri ve girişimcilik dostu vergi politikalarıyla dikkat çeker.
Özellikle son yıllarda Türkiye, Ukrayna, Rusya, Hindistan gibi ülkelerden gelen yatırımcılar, Litvanya’da şirket kurarak oturum almakta ve ticari faaliyetlerini Avrupa’ya taşımaktadır. Bu bağlamda en önemli sorulardan biri şudur: Litvanya’da iş kuran yabancılar hangi haklara sahiptir?
Bu makalede, Litvanya’da şirket kurmuş yabancıların sahip olduğu hukuki, ekonomik, sosyal ve yönetsel haklar, 2025 yılı itibariyle geçerli mevzuat çerçevesinde ele alınacaktır. Ayrıca, bu hakların hangi şartlarla kullanıldığı, nasıl genişletilebildiği ve sınırlarının neler olduğu da açıklanacaktır.
1. Hukuki Dayanak: Kim Bu Haklardan Faydalanabilir?
Litvanya’da iş kurarak oturum hakkı kazanan kişiler; Litvanya Göçmenlik Yasası (Law on the Legal Status of Aliens), Ticaret Kanunu (Civil Code), Vergi Kanunu ve Sosyal Güvenlik Yasası kapsamında aşağıdaki statülerle tanımlanır:
-
Şirket sahibi (%25 ve üzeri ortak)
-
UAB (Limited) şirket yöneticisi
-
Serbest meslek sahibi kişi (profession liberale)
-
Kurucu ve hissedar statüsünde bulunan yabancı yatırımcılar
Bu kişiler, oturum izinleri süresince ve faaliyetleri sürdüğü müddetçe çeşitli haklara sahiptir.
2. Oturum ve İkamet Hakkı
Litvanya’da iş kuran yabancı girişimciye, Göçmenlik Dairesi tarafından:
-
İlk etapta 1 yıllık geçici oturum izni (TRP)
-
Sonrasında yenileme imkânı ile uzun süreli oturum hakkı
-
5 yıl sonunda daimi oturum (PRP)
-
10 yıl sonunda vatandaşlık başvurusu hakkı tanınır.
Bu süreçte girişimcinin Litvanya’da ikamet etmesi, şirketin faaliyetine devam etmesi ve sosyal yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekir.
3. Ticaret ve İşletme Faaliyeti Hakkı
Yabancı girişimciler:
-
UAB (Limited şirket) kurabilir ve yöneticisi olabilir.
-
Kendi adlarına fatura kesebilir, gelir elde edebilir, ofis açabilir.
-
Toptan-perakende ticaret, danışmanlık, lojistik, bilişim, gıda, üretim, ihracat gibi birçok sektörde faaliyet gösterebilir.
-
AB içi vergi numarası alarak sınır ötesi e-ticaret ve ihracat yapabilir.
Litvanya’da şirket kurmak için yerli ortak zorunluluğu yoktur; %100 yabancı sermayeli işletmeler mümkündür.
4. Çalışma ve İstihdam Hakkı
Şirket sahibi yabancı:
-
Kurduğu şirket bünyesinde resmî olarak çalışabilir,
-
Kendisine yönetici maaşı bağlayabilir,
-
İsterse başka işçi ve memur istihdam edebilir.
Ayrıca Litvanya’daki bir yabancı yatırımcı, belli şartlar altında diğer yabancılara çalışma izni alarak onları da istihdam edebilir.
5. Banka, Vergi ve Finansal Sistemlere Erişim Hakkı
Litvanya’da iş kuran yabancılar:
-
AB içi geçerli IBAN ile banka hesabı açabilir,
-
Şirket adına ticari kredi veya leasing başvurusunda bulunabilir,
-
Kredi kartı, POS cihazı, e-fatura sistemlerinden yararlanabilir.
Ayrıca, kurduğu şirket adına şirket sermayesi, çalışan maaşları, kira giderleri, pazarlama bütçeleri gibi ödemeleri resmî şekilde yapabilir.
6. Vergisel Haklar ve Muafiyetler
📌 Vergisel Haklar:
-
Küçük işletmelere %5 kurumlar vergisi avantajı (ilk 3 yıl)
-
KDV iadesi (PVM refund) hakkı
-
Masraf ve giderlerin vergiden düşülebilmesi
-
Çifte vergilendirme anlaşmalarından faydalanma (Türkiye-Litvanya DTAA)
📌 Vergisel Yükümlülükler:
-
Kurumlar vergisi: %15
-
KDV (PVM): %21
-
Yönetici geliri üzerinden gelir vergisi: %20
-
Temettü dağıtım vergisi: %15
7. Sosyal Güvenlik ve Sağlık Hakları
İş kuran ve Litvanya’da oturum sahibi olan yabancı yatırımcı:
-
SODRA (Litvanya Sosyal Güvenlik Kurumu) sistemine kayıt olur.
-
Bu sayede sağlık hizmetlerinden yararlanır, emeklilik primi öder ve doğum, iş kazası, aile yardımları gibi sosyal haklardan faydalanabilir.
-
Eşi ve çocukları da aile birleşimi üzerinden sosyal sistem kapsamına alınabilir.
8. Eğitim ve Entegrasyon Hakları
Litvanya’da şirket kurmuş ve oturum izni olan yabancı girişimci:
-
18 yaş altı çocuklarını devlet okullarında ücretsiz olarak okutabilir.
-
Dil öğrenme ve mesleki gelişim kurslarına katılabilir.
-
Yerel ticaret odalarının (Verslo Lietuva, Kaunas CCI) sunduğu uyum, iş planı hazırlığı ve girişimcilik destekleri programlarından faydalanabilir.
9. Aile Birleşimi ve Aile Hakları
Litvanya’da iş kurmuş girişimciler:
-
Eşlerini ve çocuklarını aile birleşimi statüsüyle ülkeye getirebilir.
-
Aile bireyleri de oturum izni, sağlık hizmeti, çalışma ve eğitim haklarından faydalanabilir.
-
Eşin çalışma hakkı vardır, çocuklar için devlet okulları zorunlu ve ücretsizdir.
10. AB İçi Serbest Dolaşım ve Ticaret
Litvanya’da yasal olarak faaliyet gösteren bir yabancı:
-
AB içinde kısa süreli serbest dolaşım hakkına sahiptir.
-
Şirketi üzerinden diğer AB ülkeleriyle mal ve hizmet ticareti yapabilir.
-
Litvanya şirketi adına yurtdışı şube açabilir, e-ticaret yapabilir, AB hibe programlarına başvurabilir.
11. Uzun Vadeli Haklar: Daimi Oturum ve Vatandaşlık
İş kuran yabancı girişimci:
-
5 yıl boyunca kesintisiz şekilde yasal ikamet ederse, dönüşü olmayan (Permanent) oturum izni alabilir.
-
10 yıl sonunda Litvanya vatandaşlığı için başvuru hakkı doğar.
-
Vatandaşlıkla birlikte AB genelinde oturum, çalışma ve oy kullanma hakkı elde edilir.
12. Sektörel Teşvik ve Devlet Destekleri
Litvanya, bazı stratejik sektörlerde faaliyet gösteren yabancı şirketlere vergi indirimi, ofis desteği ve hızlandırılmış oturum süreci sunar:
-
Bilişim teknolojileri ve yazılım
-
İhracata dayalı üretim
-
Tarım ve gıda işleme
-
Yeşil enerji ve geri dönüşüm
-
Lojistik ve taşımacılık
Bu alanlarda faaliyet gösteren şirketler, Innovation Agency, Enterprise Lithuania, Startup Lithuania gibi devlet organlarından destek alabilir.
13. Sınırlar ve Yükümlülükler
Litvanya’da iş kurmuş olmanın avantajları olsa da, bazı sorumluluklar da beraberinde gelir:
-
Şirket faaliyetinin gerçek ve sürdürülebilir olması gerekir.
-
Vergi beyanları zamanında yapılmalı, çalışanlar sigortalı olmalı.
-
İhlaller hâlinde oturum izni iptal edilebilir.
Bu nedenle şirket kurduktan sonra hem muhasebesel hem hukuki danışmanlık alınması önerilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Litvanya’da iş kuran yabancılar, Avrupa Birliği içinde çok sayıda hukuki, ekonomik ve sosyal hakka sahiptir. Bu haklar sadece ticari kazanç değil, aynı zamanda:
-
Sosyal entegrasyon,
-
Aile refahı,
-
Eğitim ve sağlık güvencesi,
-
Uzun vadede vatandaşlık ve AB hakları
gibi geniş bir hak yelpazesi sunar.
Ancak tüm bu haklardan istikrarlı şekilde faydalanmak için yatırımcının:
-
Şirketini aktif olarak işletmesi,
-
Tüm yükümlülüklerini yerine getirmesi,
-
Uyum süreçlerine katılması gerekir.
About Post Author
