Lisanssız Yazılım Kullanımı Suçu -İstanbul Ceza Avukatı

GİRİŞ

Gelişen teknoloji ve dijitalleşen iş dünyası, yazılım kullanımını kaçınılmaz bir gereklilik haline getirmiştir. Bugün bir işletme ya da bireysel kullanıcı için en basit ofis faaliyetlerinden mühendislik ve grafik tasarım gibi profesyonel işlere kadar her alanda yazılım vazgeçilmezdir. Ancak bu yoğun kullanım, beraberinde lisanssız yazılım (korsan yazılım) sorununun da yaygınlaşmasına neden olmuştur.

Birçok kullanıcı farkında olmadan veya maliyet kaygısıyla lisanssız yazılım kullanmakta ve bu durum ciddi hukuki ve cezai sonuçlar doğurmaktadır. Peki lisanssız yazılım kullanırken yakalanırsanız ne olur? Ceza alır mısınız? Hapis riski var mı? Nasıl bir süreç başlar?

Bu makalede, Türk hukuku çerçevesinde bu sorular ayrıntılı şekilde yanıtlanmakta, Yargıtay kararları eşliğinde değerlendirme yapılmakta ve önleyici hukuki öneriler sunulmaktadır.

I. LİSANSSIZ YAZILIM NEDİR?

Lisanssız yazılım; telif hakkı sahibi gerçek veya tüzel kişinin izni olmadan kullanılan, kopyalanan, kurulan, çoğaltılan veya dağıtılan yazılımları ifade eder. Bu tür yazılımlar genellikle:

Crack veya keygen ile aktive edilen programlar,
İnternetten korsan olarak indirilen uygulamalar,
Süresi dolmuş veya kişisel kullanım lisansı ticari alanda kullanılan yazılımlar,
Sahte fatura veya lisans belgesi ile kullanılan programlar şeklinde karşımıza çıkar.

Bu fiillerin tamamı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında suç teşkil eder.

II. LİSANSSIZ YAZILIM KULLANIMININ HUKUKİ DAYANAĞI

✔️ 5846 Sayılı FSEK m.71

“Bu Kanunla korunan bir eseri hak sahibinin izni olmaksızın işleyen, çoğaltan, yayan, temsil eden veya umuma ileten kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.”

Yazılım, FSEK m.2 gereğince bir ilim ve edebiyat eseri olarak kabul edilir. Dolayısıyla:

Kurmak = çoğaltmak,
Kullanmak = işlemek,
Şirket ortamında kullanmak = umuma iletmek eylemleri olarak değerlendirilir.

III. YAKALANDIĞINIZDA NELER OLUR?

1. İhbar veya Şikayet Üzerine Süreç Başlar

Lisanssız yazılım kullanımı genellikle;

Yazılım üreticisi (ör. Microsoft, Adobe, Autodesk),
Rakip şirketler,
Eski çalışanlar,
Lisans denetim firmaları tarafından fark edilerek şikâyet konusu yapılır.

2. Mahkemeden Denetim Kararı Alınır

Şikayet üzerine yazılım sahibi veya vekili, Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak Değişik İş dosyası açar. Mahkeme uygun görürse, şirketin bulunduğu yerde bilirkişi ve kolluk eşliğinde yerinde yazılım tespiti yapılmasına karar verir.

3. Yerinde Denetim ve Bilgisayar İncelemesi Yapılır

Polis ve bilirkişi ile birlikte şirkete gidilerek;

Bilgisayarlardaki yazılımlar tespit edilir,
Lisans belgeleri ve fatura kontrolü yapılır,
Yazılımların ekran görüntüsü alınır,
Rapor düzenlenir.

4. Ceza Soruşturması Başlatılır

Bilirkişi raporu, savcılığa gönderilir. Savcılık, FSEK m.71 kapsamında ceza soruşturması başlatır ve çoğu durumda kamu davası açılır.

5. Mahkeme Süreci ve Hüküm

Mahkeme, suçun oluştuğu kanaatine varırsa:

2–4 yıl arası hapis cezası verebilir,
Alternatif olarak adli para cezası uygulayabilir,
HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) kararı verilebilir.

IV. HUKUKİ SORUMLULUKLAR

🏢 Şirketlerde Kimler Sorumlu Olur?

Yazılımı kuran BT personeli,
Yazılımı kullanmaya onay veren şirket yöneticisi,
Yazılımın lisanssız olduğunu bilmesine rağmen önlem almayan ortak veya genel müdür.

Yargıtay kararlarına göre, tüzel kişilik yanında yöneticiler de bireysel olarak cezai ve tazminat sorumluluğu altındadır.

V. HUKUKİ SONUÇLAR

✔️ 1. Ceza Sorumluluğu (FSEK m.71)

Hapis cezası: 2 yıldan 4 yıla kadar
Adli para cezası
Dijital cihazlara el koyma ve imha

✔️ 2. Maddi Tazminat (FSEK m.68)

Hak sahibi, yazılım başına piyasa bedelinin 3 katına kadar tazminat talep edebilir.

✔️ 3. İtibar Kaybı ve Ticari Riskler

Şirketin sicili zarar görür,
Ticari güven kaybı yaşanır,
Denetim sonucu kamuoyuna yansırsa marka değeri düşer.

VI. BU RİSKTEN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALISINIZ?

✅ 1. Tüm Yazılımlarınızı Belgelendirin

Fatura, lisans belgesi ve e-posta onaylarını muhafaza edin.

✅ 2. Açık Kaynak Alternatifler Tercih Edin

GPL lisanslı yazılımlar (LibreOffice, GIMP vb.) hem yasal hem ücretsizdir.

✅ 3. Düzenli İç Denetim Yapın

Yılda en az bir kez yazılım envanteri ve lisans uyumu denetimi gerçekleştirin.

✅ 4. Çalışanları Bilgilendirin

BT çalışanlarını ve yöneticileri lisans ihlalleri ve cezai sonuçlar hakkında eğitin.

✅ 5. Bir Avukattan Danışmanlık Alın

Yazılım kullanım sözleşmeleri, lisans denetimi ve savunma süreçlerinde uzman desteği alın.

SONUÇ

Lisanssız yazılım kullanımı, Türk hukukunda sadece idari değil, doğrudan cezai yaptırımı olan bir fiildir. Bilgisayarda lisanssız yazılım tespit edilirse, şirket sahipleri, yöneticiler ve hatta BT çalışanları hakkında ceza soruşturması başlatılır ve mahkeme tarafından hapis cezası da dâhil olmak üzere ağır yaptırımlarla karşılaşılabilir.

Bu nedenle gerek bireylerin gerekse şirketlerin, yazılım kullanımı konusunda lisans ve telif haklarına azami dikkat göstermeleri, denetim süreçlerini ciddiyetle yürütmeleri ve riskleri yönetmeleri hukuki sorumluluklarının bir parçasıdır.

Single Blog Title