Lisanssız Yazılım Kullanırken Yakalanırsanız Ne Olur?-İstanbul Avukat

GİRİŞ

Günümüzde yazılımlar, ticari ve bireysel faaliyetlerin merkezinde yer almaktadır. Ancak, birçok kullanıcı veya şirket, yazılımları kullanırken telif hakkına dayalı lisans koşullarını göz ardı etmekte; bu da onları Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na (FSEK) göre suçlu konuma getirebilmektedir. “Korsan yazılım” ya da “lisanssız yazılım” olarak da bilinen bu kullanım, özellikle şirketler için ciddi cezai, hukuki ve finansal riskler doğurmaktadır.

Bu yazıda, lisanssız yazılım kullanımı sırasında yakalanan kişileri nelerin beklediği, bu durumda nasıl bir süreçle karşılaşacakları ve alınabilecek önlemler kapsamlı şekilde incelenecektir.

I. LİSANSSIZ YAZILIM KULLANIMI NEDİR?

✔️ Tanımı:

Lisanssız yazılım kullanımı; bir yazılımın yasal lisansı olmadan yüklenmesi, çalıştırılması veya çoğaltılmasıdır. Genellikle şu yollarla yapılır:

Orijinal yazılımın “crack” veya “keygen” gibi yollarla kırılması,
İnternetten yasa dışı biçimde indirilen programların kullanımı,
Lisanssız yedekleme ve çoklu kurulum,
Lisans süresi dolmuş yazılımların kullanılmaya devam edilmesi.

✔️ Hukuki Dayanak:

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 71. maddesi uyarınca, eser sahibinin izni olmadan yazılımı işleyen, çoğaltan, kullanan kişi 2 yıldan 4 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılabilir.

II. TESPİT SÜRECİ NASIL İŞLER?

Lisanssız yazılım kullanımının tespiti genellikle aşağıdaki şekilde gerçekleşir:

1. Şikâyet veya İhbar

Yazılım üreticileri (ör. Microsoft, Adobe, Autodesk) veya vekilleri şikâyette bulunur.
Bazen rakip firmalar veya eski çalışanlar da ihbar mekanizmasını kullanır.

2. Değişik İş Dosyası ve Yerinde İnceleme

Şirketin adresine, Sulh Ceza Hakimliği’nden alınan karar doğrultusunda bilirkişi ve kolluk eşliğinde denetime gidilir.
Bilgisayarlar açılır, yazılımlar tespit edilir ve ekran görüntüleri alınır.
Lisans belgeleri ile kıyaslama yapılır.

3. Bilirkişi Raporu ve Savcılık Soruşturması

Tespit sonrası teknik bilirkişi raporu hazırlanır.
Rapor Cumhuriyet Savcılığı’na gönderilir ve ceza soruşturması başlatılır.

III. LİSANSSIZ YAZILIM KULLANIRKEN YAKALANIRSANIZ NE OLUR?

1. Ceza Soruşturması Başlatılır

Yazılımın lisanssız kullanıldığının anlaşılması halinde savcılık, FSEK m.71 uyarınca kamu davası açar.
Sanık sıfatıyla ifade vermeniz istenir.

2. Eş zamanlı Hukuk Davası Açılabilir

Yazılımın hak sahibi, ayrıca maddi ve manevi tazminat davası açabilir (FSEK m.70).
3 kata kadar tazminat talep etme hakkı vardır (FSEK m.68).

3. Bilgisayarlara El Konulabilir

Mahkeme, delil olarak veya müsadere amacıyla bilgisayarlara el koyabilir.
Bu cihazlar dava sonunda iade edilmeyebilir.

4. Şirket Yöneticileri Şahsen Sorumlu Tutulabilir

Özellikle tüzel kişiliklerde, yalnızca çalışan değil, şirket sahibi, müdürü veya BT sorumlusu da bireysel olarak cezalandırılabilir.

5. İtibar Kaybı ve Ticari Kayıplar

Denetim sonucu kamuoyuna yansıyan davalar, şirketin iş ortakları ve müşterileriyle ilişkisini zedeleyebilir.
Marka değerinin zayıflaması, müşteri kaybına yol açabilir.

IV. VERİLEBİLECEK CEZALAR

⚖️ Ceza Hukuku Açısından

2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası
Alternatif olarak veya birlikte adli para cezası
El koyma ve müsadere kararı (bilgisayarlara, CD/DVD medyasına, USB aygıtlarına)

⚖️ Hukuk Davasında

FSEK m.70 gereği maddi ve manevi tazminat
FSEK m.68 uyarınca her bir lisanssız yazılım için 3 katına kadar lisans bedeli kadar tazminat

V. ÖNLEYİCİ HUKUKİ ÖNERİLER

Lisanssız yazılım kullanımını önlemek için aşağıdaki tedbirler uygulanmalıdır:

✅ 1. Yazılım Envanteri Oluşturun

Şirket içinde kullanılan tüm yazılımların lisans durumu kayıt altına alınmalı.

✅ 2. Açık Kaynak ve Ücretsiz Yazılımlar Değerlendirilmeli

Örneğin LibreOffice, GIMP gibi yazılımlar telif içermeyen yasal alternatifler sunar.

✅ 3. BT Departmanına Hukuki Eğitim Verin

Lisans ihlali bilmeden yapılabilir; bu nedenle çalışanlar bilgilendirilmelidir.

✅ 4. Düzenli İç Denetim Yapın

Periyodik olarak dış BT denetimi ve hukuki denetimle lisans uygunluğu sağlanmalıdır.

✅ 5. Danışman Avukattan Hukuki Görüş Alın

Tespit riskine karşı korunmak ve savunma hazırlığı açısından uzman desteği alınmalıdır.

SONUÇ

Lisanssız yazılım kullanımı, sadece teknik veya ticari bir ihmal değil; Türk Ceza Hukuku kapsamında açıkça suç teşkil eden ciddi bir fiildir. Eğer bu kullanım tespit edilirse, hapis cezasından tazminatlara, el koyma kararından şirket imaj kaybına kadar birçok ağır yaptırımla karşılaşılması kaçınılmazdır.

Ancak iyi yapılandırılmış bir lisans yönetim sistemi ve hukuki danışmanlık sayesinde bu riskler önceden bertaraf edilebilir. Unutulmamalıdır ki, dijital dünyada iz bırakmadan hareket etmek neredeyse imkânsızdır ve yazılım üreticileri bu ihlalleri tespit etmek konusunda son derece profesyonel araçlara sahiptir.

“Yasal yazılım pahalıdır” düşüncesi, lisanssız yazılım kullanımı sonrası doğan maliyetlerin yanında oldukça ucuz kalmaktadır. Bu nedenle, yasal yazılım kullanımını benimsemek ve risk yönetimi politikaları oluşturmak artık sadece teknik bir tercih değil, bir hukuki zorunluluktur.

Single Blog Title