Lihtenştayn’da Yabancıların İş Kurma ve Ticari Faaliyetlerinde Hangi Hukuki Koşullar ve Süreçler Geçerlidir?

Giriş

Lihtenştayn, ekonomik yapısının dinamizmi ve finansal hizmetler sektöründeki güçlü konumu ile küçük ancak etkili bir Avrupa ülkesi olarak dikkat çeker. Ülkede yabancıların iş kurması ve ticari faaliyetlerde bulunması hem Lihtenştayn hukukunun hem de Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ve İsviçre ile yapılan anlaşmaların etkisiyle belirlenen karmaşık bir hukuki zeminde gerçekleşir. Bu makalede, yabancıların Lihtenştayn’da iş kurma hakları, oturum ve çalışma izinleri, şirket kuruluş süreçleri, ticari faaliyetlerin hukuki gereklilikleri ve karşılaşılan temel hukuki konular detaylı şekilde incelenecektir.

---

1. Hukuki Temel ve Uluslararası Bağlam

Lihtenştayn, küçük bir ülke olmasına rağmen, EEA üyesi olarak Avrupa Birliği ile önemli hukuki ve ekonomik bağlara sahiptir. Bunun yanında İsviçre ile özel ikili anlaşmaları vardır. Bu bağlamda:

• EEA Anlaşması: Avrupa Birliği dışındaki ancak Avrupa Birliği’nin iç pazarına dahil olan ülkeler arasında serbest dolaşım hakkı ve iş kurma özgürlüğü düzenlenir. Lihtenştayn vatandaşları ve EEA üyesi ülkelerin vatandaşları için belirli kolaylıklar sağlar.

• İsviçre-Lihtenştayn Anlaşmaları: Özellikle iş gücü hareketliliği ve ticaret alanında karşılıklı hak ve yükümlülükleri içerir.

• Lihtenştayn Yabancılar Kanunu (Ausländergesetz): Ülkede yabancıların oturum ve çalışma izinlerini düzenler.

• Ticaret Kanunu (Personen- und Gesellschaftsrecht): Şirketlerin kuruluş, yönetim ve ticari faaliyetlerine ilişkin temel düzenlemeleri içerir.

---

2. Yabancıların Lihtenştayn’da İş Kurma Hakları

2.1 EEA ve İsviçre Vatandaşları

• EEA veya İsviçre vatandaşı olan kişiler, Lihtenştayn’da serbestçe iş kurabilir ve çalışabilirler.

• EEA kapsamındaki serbest dolaşım hakkı, bu kişilerin oturum izni ve çalışma izni gereksinimlerini büyük ölçüde ortadan kaldırır.

2.2 Diğer Ülkelerin Vatandaşları

• Lihtenştayn’da iş kurmak isteyen diğer yabancılar için sıkı oturum ve çalışma izin prosedürleri geçerlidir.

• Öncelikle oturum izni alınması gerekir. İş kurma amacıyla başvuranların iş planı, finansal yeterlilik ve mesleki deneyim belgeleriyle desteklenen kapsamlı bir değerlendirmeden geçmesi zorunludur.

---

3. Oturum ve Çalışma İzinleri

3.1 Oturum İzni

• İş kurmak isteyen yabancıların, Ausländergesetz kapsamında çalışma ve oturum izni başvurusu yapması gerekmektedir.

• Başvurular, iş planının Lihtenştayn ekonomisine katkı sağlaması, finansal kaynakların yeterliliği ve sürdürülebilirlik esaslarına göre değerlendirilir.

3.2 Çalışma İzni

• İşveren statüsünde iş kuran yabancılar için çalışma izni genellikle oturum izni ile birlikte verilir.

• Yabancıların işçi olarak çalışması ise ayrı izinlere tabidir.

---

4. Şirket Kuruluş Süreci ve Hukuki Yapılar

4.1 Kurumsal Yapılar

• Lihtenştayn’da yabancılar en çok aşağıdaki şirket türlerini tercih eder:

  • Anonim Şirket (Aktiengesellschaft – AG)

  • Limited Şirket (Gesellschaft mit beschränkter Haftung – GmbH)

  • Şahıs Şirketleri (Einzelunternehmen)

• Her yapının kendine özgü sermaye, yönetim ve sorumluluk yükümlülükleri vardır.

4.2 Sermaye Şartları

• AG için minimum sermaye genellikle 50.000 CHF, GmbH için ise 20.000 CHF olarak belirlenmiştir.

• Sermayenin tamamı kurulumda taahhüt edilmelidir.

4.3 Kayıt ve Resmi İşlemler

• Şirketler Ticaret Siciline (Handelsregister) kaydedilir.

• Kuruluş sürecinde noter onayı, kuruluş sözleşmesi ve diğer resmi belgeler gereklidir.

---

5. İş Planı ve Finansal Gereklilikler

• Yabancı girişimciler iş planlarını ayrıntılı şekilde hazırlamalıdır.

• İş planında pazar analizi, finansman kaynakları, iş modeli, istihdam planları ve ekonomik katkı unsurları yer almalıdır.

• Finansal kaynakların mevcudiyeti, yatırım sermayesinin kaynağı ve sürdürülebilirliği belgelenmelidir.

---

6. Vergi Mevzuatı ve Mali Yükümlülükler

• Lihtenştayn’da iş yapan şirketler kurumlar vergisine tabidir.

• Katma Değer Vergisi (KDV) ve diğer yerel vergiler uygulanır.

• Vergi beyannameleri düzenli olarak sunulmalıdır.

• Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, yabancı yatırımcılar için avantaj sağlar.

---

7. Yabancı Yatırımcı Hakları ve Koruma Mekanizmaları

• Lihtenştayn, yabancı yatırımcılara karşı ayrımcılık yapmaz.

• Mülkiyet hakkı ve sözleşme serbestliği anayasal ve hukuki güvence altındadır.

• Yatırımların korunması için uluslararası anlaşmalardan yararlanılabilir.

---

8. Karşılaşılan Hukuki Zorluklar

• Oturum ve çalışma izin süreçlerinin karmaşıklığı.

• Yabancıların iş kurma süreçlerinde karşılaştığı bürokratik engeller.

• Finansal yeterlilik şartlarının yüksekliği.

• Yerel pazar ve düzenleyici koşullar hakkında bilgi eksikliği.

---

9. Sonuç

Lihtenştayn, yabancı yatırımcılar ve girişimciler için nispeten cazip bir ortam sunmakla birlikte, iş kurma ve ticari faaliyetler konusunda net ve sıkı hukuki çerçeveler uygular. Yabancıların başarılı olabilmesi için hukuki yükümlülüklerini tam anlamıyla yerine getirmeleri, kapsamlı iş planları sunmaları ve yerel mevzuata uygun hareket etmeleri gerekmektedir. Bu kapsamda hukuki danışmanlık almak, süreçlerin etkin ve sorunsuz yürütülmesi açısından büyük önem taşır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut