KUZEY MAKEDONYADA VERGİ HUKUKU VE YABANCI ŞİRKETLER İÇİN YÜKÜMLÜLÜKLER

Giriş: Vergi Hukukunun Yatırımcılar İçin Önemi

Kuzey Makedonya, Balkanlar’ın en cazip yatırım merkezlerinden biridir. Bunun en önemli sebeplerinden biri, Avrupa’daki en düşük vergi oranlarına sahip ülkelerden biri olmasıdır. Yabancı yatırımcılar için şirket kurmak, kâr elde etmek ve bu kârı yurtdışına transfer etmek hem şeffaf hem de hukuki güvence altındadır.

Bu rehberde, Kuzey Makedonya’da vergi hukukunun temel çerçevesi, şirketlerin yükümlülükleri, vergi avantajları, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ve Türk yatırımcılar için özel fırsatlar detaylı olarak ele alınacaktır.

---

Kuzey Makedonya Vergi Hukukunun Kaynakları

• Vergi Usul Kanunu

• Gelir Vergisi Kanunu

• Kurumlar Vergisi Kanunu

• Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu

• Yerel Vergiler Kanunu

• Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (Türkiye dahil 40’tan fazla ülkeyle)

• AB Uyum Mevzuatı

Temel İlkeler

1. Şeffaflık → Vergi sistemi basit ve düşük oranlıdır.

2. Eşitlik → Yabancı ve yerli şirketler aynı yükümlülüklere tabidir.

3. Çifte Vergilendirmeyi Önleme → Yatırımcılar iki defa vergi ödemez.

4. Yatırımcı Dostu Yaklaşım → Serbest bölgelerde vergi muafiyetleri vardır.

---

Vergi Türleri ve Oranlar

1. Kurumlar Vergisi

• %10 sabit oran (Avrupa’nın en düşüklerinden).

• Serbest bölgelerde 10 yıl vergi muafiyeti.

2. Gelir Vergisi

• Şahıs gelirleri için %10 sabit oran.

• Maaş, serbest meslek, yatırım gelirleri kapsar.

3. Katma Değer Vergisi (KDV)

• Genel oran: %18

• İndirimli oran: %5 (gıda, kitap, ilaç).

4. Stopaj Vergisi

• Temettü dağıtımında %10.

• Türkiye ile anlaşma sayesinde %5’e düşebilir.

5. Sosyal Güvenlik Primleri

• İşveren: %18 civarı

• İşçi: %11 civarı

6. Yerel Vergiler

• Emlak vergisi, belediye harçları.

---

Yabancı Şirketler İçin Yükümlülükler

1. Şirket Tescili

   • Ticaret Siciline kayıt zorunludur.

2. Vergi Numarası (TIN) Alma

   • Her şirket için zorunludur.

3. Muhasebe ve Defter Tutma

   • Uluslararası muhasebe standartlarına uygun.

4. Vergi Beyannamesi

   • Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi.

5. KDV Kayıtları

   • Yıllık cirosu 30.000 € üzerindeki şirketler için zorunlu.

6. Çalışan Bildirimi

   • Sosyal güvenlik kayıtları yapılmalıdır.

---

Yatırımcılara Vergi Avantajları

• Serbest Bölgeler (Free Economic Zones) → 10 yıl kurumlar vergisi muafiyeti.

• AB Fonları ve Teşvikleri → İhracata yönelik yatırımlar desteklenir.

• Vergi İndirimi → Araştırma, inovasyon ve çevreci yatırımlarda.

• Çifte Vergilendirme Anlaşmaları → Türkiye dahil çok sayıda ülke ile geçerlidir.

---

Uluslararası Hukuki Koruma

• BIT Anlaşmaları → Yatırımların korunması.

• ICSID Üyeliği → Yatırımcı – devlet uyuşmazlıkları için tahkim.

• New York Tahkim Sözleşmesi → Tahkim kararlarının tanınması.

---

Türkiye – Kuzey Makedonya Vergi İlişkisi

• Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (1999’dan beri yürürlükte).

• Türk şirketleri Kuzey Makedonya’da ödedikleri vergiyi Türkiye’de mahsup edebilir.

• Temettü stopajı %10’dan %5’e düşürülmüştür.

---

Türkiye – Kuzey Makedonya Karşılaştırmalı Tablo

---

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• Küçük ölçekli işletmelerde kayıt dışılık

• Bürokratik işlemlerde zaman kaybı

• Yerel muhasebe firmalarının uluslararası standartlara uyum sorunu

• Vergi denetimlerinde ek belge talepleri

---

Stratejik Öneriler

• Çifte vergilendirme anlaşmalarından yararlanılmalıdır.

• Serbest bölgelerde yatırım yapılmalıdır.

• Türk yatırımcılar için Üsküp ve Ohrid bölgeleri stratejik fırsatlar sunmaktadır.

• Yerel muhasebeci ve avukat ile çalışmak önemlidir.

• Vergi avantajı sağlayan sektörler (enerji, teknoloji, turizm) tercih edilmelidir.

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Kurumlar vergisi oranı nedir?
%10 sabit.

2. Yabancılar için farklı bir oran var mı?
Hayır, yerli ve yabancı eşittir.

3. Serbest bölgelerde avantajlar neler?
10 yıl kurumlar vergisi muafiyeti.

4. Çifte vergilendirmeyi önleme var mı?
Evet, Türkiye ile anlaşma yürürlüktedir.

5. Stopaj vergisi oranı nedir?
%10, Türkiye ile %5.

6. Muhasebe zorunlu mu?
Evet, her şirket için.

7. KDV oranı nedir?
%18, bazı ürünlerde %5.

8. Vergi beyannamesi ne zaman verilir?
Yıllık olarak.

9. Sosyal güvenlik yükümlülükleri nelerdir?
İşveren %18, işçi %11.

10. Vergi uyuşmazlıkları nasıl çözülür?
Yerel mahkemeler ve uluslararası tahkim.

---

Sonuç: Yabancı Şirketler İçin Vergi Güvenceleri

Kuzey Makedonya, yabancı yatırımcılar için düşük vergi oranları, serbest bölgeler, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları ve uluslararası tahkim güvenceleri sunmaktadır.

• Kurumlar ve gelir vergisi yalnızca %10’dur.

• Yatırımlar AB standartlarında korunmaktadır.

• Türk yatırımcılar için ek avantajlar vardır.

Sonuç olarak Kuzey Makedonya, Balkanlar’da en cazip vergi sistemlerinden birini sunarak yabancı yatırımcılar için güvenli bir hukuk zemini yaratmaktadır.

---