Kripto Paraların Hukuki Niteliği: Hırsızlık Suçunun Konusu Olabilir mi?

Giriş
Blokzincir teknolojisinin yükselişiyle beraber kripto paralar, finansal piyasaların ve yatırımcıların odağına girmiştir. Türkiye’de ve dünyada milyarlarca dolarlık hacme ulaşan bu dijital varlıklar, beraberinde yeni suç tiplerini de gündeme taşımıştır. Özellikle izinsiz erişim (hacking) yoluyla kripto cüzdanlarının boşaltılması, mağdurların büyük maddi zararlar yaşamasına sebep olmaktadır. Bu makalede, kripto paraların “eşya” ya da “para” olarak tanımlanabilirliği ölçütünde, hırsızlık suçunun konusu olup olamayacağı tartışılacak; bilişim suçlarıyla hırsızlık hükümlerinin kesişim noktaları irdelenecek, somut olay örneği üzerinden değerlendirme yapılacaktır.

1. Hırsızlık Suçunun Unsurları ve Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenişi

Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 141—“Hırsızlık suçunu oluşturan temel unsurları” şöyle sıralar:

1. Taşınır malın varlığı: Zilyedinin rızası olmadan, bir taşınır malın alınması;

2. Rızasızlık: Mal sahibinin iradesi dışında, hukuka aykırı zilyetlik el değiştirmesi;

3. Menfaat amacı: Failin veya başkasının yararına olacak şekilde malvarlığında eksilme meydana gelmesi;

4. Bulunma yerinden alma: Malın, sahibinin tasarrufu altındaki yerden paketi açılmadan ya da gizli şekilde alınması.

TCK m. 142 ise nitelikli hırsızlık hallerini düzenler; özellikle “güvenlik önlemlerini etkisiz kılmak suretiyle” gerçekleştirenlere yönelik cezayı artırıcı hükümler içerir.

2. Kripto Paraların Hukuki Niteliği: “Para” ve “Eşya” Kavramı

Kripto varlıkların hırsızlığın konusu olup olamayacağı sorusu, doğrudan “eşya” kavramının sınırlarına ilişkindir.

• Para Kavramı: Türkiye’de “resmî para” tanımı, 1211 sayılı TCMB Kanunu ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kararlar çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası veya Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ihraç edilen kıymetli evrakları kapsar. Kripto paralar, merkeziyetsiz yapısı gereği devletçe ihraç edilmediğinden hukuken “resmî para” niteliğini taşımaz.

• Eşya Kavramı: TCK m. 141’e göre eşya, “ekonomik değer taşıyan, cismani varlık” olarak tanımlanır. Kripto paraların fiziksel formu olmadığından cismani varlık kategorisine girmemesi muhtemeldir. Buna karşılık doktrinde; “ekonomik değer” ve “zilyede hükmedebilme” kriterleri öne sürülerek, özel anahtarlar vasıtasıyla blokzincirdeki varlıklara hakimiyet kurulabileceği, dolayısıyla soyut verilerin de hırsızlık konusu yapılabileceği görüşleri mevcuttur.

Ancak Yargıtay’ın bazı kararlarında elektronik verinin hırsızlığa konu eşya sayılmayacağı ifade edilmiş, bu alanda doktrinin ve içtihadın netleşmediği görülmüştür.

3. Hırsızlık Suçunun Konusu Olarak Kripto Paralar Tartışması

Hırsızlık suçunun konusu bir taşınır mal değilse, “kripto paranın” doğrudan hırsızlık kapsamında değerlendirilmesi sorunlu hale gelir. Buna karşın aşağıdaki çıkarımlar yapılabilir:

1. Blokzincir Üzerinden Zilyetlik

   • Kripto varlıklar, özel anahtarlar sayesinde “zilyet”lik kavramına muhatap olur. Anahtarın ele geçirilmesi, hukuka aykırı zilyetliğin sağlandığı argümanını doğurur.

2. Ekonomik Değer

   • Kripto paraların TL veya döviz cinsinden belirgin bir karşılığı vardır; mağdurlar büyük zararlar yaşar. Hırsızlık suçu, malın taşınır olması değil, ekonomik değerinin faile aktarılması üzerine kurgulanmış sayılabilir.

3. Nitelikli Hırsızlık Benzeri Düzenlemeler

   • TCK m. 142/3-g “herhangi bir teknik araç ya da yöntem kullanarak güvenlik önlemlerini etkisiz kılmak suretiyle” hırsızlık; bilişim sistemine girme eylemlerini cezayı artırıcı ağırlaştırılmış hırsızlık halleri bünyesine katabilir.

Dolayısıyla doktrinde kripto paralar fiziksel form taşımasa da, “ekonomik değerli taşınır mal” kavramı genişletici yorumla ve bilişim sisteminin güvenlik önlemlerinin etkisiz kılınması üzerinden nitelikli hırsızlık çerçevesine alındığı görülmektedir. Buna karşılık doktrindeki bir diğer görüş ise kripto paraların cismani bir varlığı olmaması nedeniyle eşya olarak kabul edilemeyeceği yönündedir. Bu görüşün kabul edilmesi durumunda suç konusuz kalacağından hırsızlık suçunun oluşması da mümkün olmayacaktır.

Sonuç

Kripto paralar fiziksel olarak mevcut olmasa da, blokzincir üzerindeki dijital kayıtlardan doğan “ekonomik değer” ve zilyetlik kavramları, hırsızlık suçunun genişletici yorumla uygulanmasına imkân tanır. Türkiye ceza mevzuatı, dijital çağın suistimallerine karşı halen uyum sağlama aşamasındadır; bu nedenle doktriner ve yargısal adımlar, kripto varlıkların hukuki niteliğini netleştirerek hem mağdurları koruyacak hem de suç işleyene caydırıcı etkisi yüksek düzenlemeler ortaya koyacaktır.