Korsan Yayıncılık Faaliyetiyle Suçlanan Kişi Ne Tür Cezalarla Karşılaşır?

Giriş

Dijitalleşen dünyada fikir ve sanat eserlerinin üretimi kadar dağıtımı da kolaylaşmıştır. Ancak bu kolaylık, eser sahiplerinin haklarını ihlal eden, korsan yayıncılık faaliyetlerinin de çoğalmasına yol açmıştır. Özellikle kitap, film, müzik, yazılım ve dijital yayınlar gibi alanlarda yaygınlaşan korsan faaliyetler, hem ekonomik zarara hem de kültürel hak ihlallerine neden olmaktadır. Bu makalede, korsan yayıncılık yapan veya bu faaliyetle suçlanan bir kişinin hangi cezai ve hukuki yaptırımlarla karşılaşabileceği, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ve ilgili mevzuat kapsamında teorik ve pratik boyutlarıyla, örnek bir kurgu olay üzerinden incelenecektir.

---

1. Korsan Yayıncılığın Tanımı

Korsan yayıncılık, bir eserin sahibinden izin alınmadan çoğaltılması, satılması, yayımlanması veya dağıtılması faaliyetidir. Bu eylemler genellikle;

• Fikri mülkiyet hakkına tecavüz,

• Telif hakkı ihlali,

• Haksız kazanç sağlama amacıyla yapılır.

Korsan yayıncılık; matbu eserler (kitap, dergi), dijital yayınlar (PDF kitap, film), müzik dosyaları, yazılımlar ve e-kitaplar gibi çok sayıda alanda görülmektedir.

---

2. Mevzuat Temeli: Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK)

Korsan yayıncılıkla ilgili en temel düzenleme, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’dur. FSEK’in 71 ila 81. maddeleri arasında fikri haklara yönelik cezai hükümler detaylı şekilde düzenlenmiştir.

a) FSEK m.71 – Tecavüz Suçları

Bir eseri, sahibinin izni olmadan;

• Çoğaltan,

• Yayan,

• İşleyen,

• Temsil eden,

• Umuma ileten kişi,

1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Ayrıca bu fiilleri meslek hâline getiren kişiler için ceza artırılır.

b) FSEK m.72 – Bandrolsüz Yayın Suçu

• Kitap, müzik, film gibi materyallerin bandrolsüz satılması, bulundurulması veya dağıtılması da ayrı bir suçtur.

• Bu eylemi gerçekleştiren kişi hakkında ayrıca ceza uygulanır.

---

3. Korsan Yayıncılık Faaliyetinin Unsurları

Aşağıdaki unsurların birlikte gerçekleşmesi halinde, bir kişinin korsan yayıncılık faaliyeti yürüttüğü söylenebilir:

---

4. Kurgusal Örnek Olay: “B Kitap Evi vs. K. Demir”

Olay Özeti:

B Kitap Evi, “Sonsuz Düşünce” adlı bir psikoloji kitabını 2022 yılında yayımlamış ve hem basılı hem dijital olarak satışa sunmuştur. 2024 yılı itibarıyla, K. Demir adlı kişi, bu kitabın PDF halini “ücretsiz eğitim kaynağı” adı altında sosyal medyada paylaşmaya başlamıştır. Paylaşım 1 milyonun üzerinde erişim almıştır.

Ayrıca K. Demir, popüler bir e-kitap platformunda sahte bir hesapla aynı dosyayı ücret karşılığı satışa sunmuş, toplamda 20.000 TL gelir elde etmiştir.

Hukuki ve Cezai Değerlendirme:

1. FSEK m.71 uyarınca izinsiz çoğaltma ve yayım söz konusudur.

2. Eser ticari amaçla satılmış, dolayısıyla kasıt ve menfaat sağlama unsurları oluşmuştur.

3. FSEK m.72 kapsamında, yayının bandrolsüz olduğu açıktır.

4. TCK m.157 (dolandırıcılık) açısından da değerlendirme yapılabilir çünkü sahte hesapla kazanç elde edilmiştir.

Muhtemel Yaptırımlar:

• 3 yıl hapis cezası,

• 10 bin güne kadar adli para cezası,

• Elde edilen gelirlerin müsaderesi (el konulması),

• Sahte hesapla yapılan kazancın iadesi,

• Korsan içeriklerin yayından kaldırılması,

• Kamuya ilanla özür yayımı.

---

5. Uygulamada Sık Görülen Korsan Yayın Türleri

---

6. Savunma Yapan Kişinin Durumu

Korsan yayıncılıkla suçlanan kişi, genellikle şu savunmalara başvurur:

• “Kazanç elde etmedim, ücretsiz paylaştım.”

• “Eser kamuya açıktı, sadece yönlendirdim.”

• “Paylaştığım içerik kamu malıydı zannettim.”

Ancak FSEK, ticari amaç dışında bile olsa izinsiz paylaşımı da suç sayar. Özellikle sosyal medya ve bloglarda izinsiz PDF kitap, makale veya video paylaşımı artık adli soruşturmaya konu olmaktadır.

---

7. Ceza Yargılaması Dışında Diğer Yaptırımlar

• Tazminat davası açılabilir. Eser sahibi, uğradığı maddi ve manevi zarar için tazminat talep edebilir.

• Erişim engeli ve yayından kaldırma talepleriyle Sulh Ceza Hâkimliği’ne başvurulabilir.

• İş yerinin kapatılması veya lisans iptali gibi ticari sonuçlar doğabilir (örneğin fotokopi merkezleri, sahte yayıncılar).

---

8. Önleyici ve Hukuki Koruma Yöntemleri

Eser sahipleri açısından:

• Eserlerini zaman damgası ile tescil ettirmeli,

• Bandrol alarak yasal koruma altına almalı,

• Korsan takibi yapan dijital izleme firmalarıyla çalışmalı,

• İzinsiz kullanım tespit edildiğinde derhal ihtarname göndermeli,

• Sosyal medya platformlarıyla iş birliği kurarak içerik kaldırımı sağlamalı.

Tüketiciler açısından:

• Ücretsiz ve kaynağı belirsiz içeriklerden uzak durmalı,

• Lisanslı platformlardan satın alma yapmalı,

• Ücretsiz sunulan içeriklerin gerçekten kamuya açık olup olmadığını kontrol etmeli.

---

Sonuç

Korsan yayıncılık, sadece eser sahiplerini değil, kültürel üretimi ve ekonomik dengeyi de tehdit eden ciddi bir suçtur. FSEK, bu tür eylemleri yalnızca telif hakkı ihlali değil, aynı zamanda ceza hukuku bakımından da bir suç olarak değerlendirmektedir. Özellikle dijital ortamda hızla çoğalabilen korsan içerikler karşısında hukuki bilinç büyük önem taşımaktadır. Kurgusal olayda olduğu gibi, izinsiz paylaşımda bulunan kişi, kazanç elde etmese bile ciddi cezalarla karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle hem içerik üreticilerinin hem de internet kullanıcılarının hak ve sorumluluklarının bilincinde olması zorunludur.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut