Komşuluk Hukukunda Gürültü ve Sınır İhlalleri: Türk Medeni Kanunu Işığında Güncel Uygulama Rehberi

---

1. Komşuluk Hukukunun Amacı ve Toplumsal Önemi

Komşuluk hukuku, kişilerin mülkiyet hakkı ile çevresindekilerin huzurlu yaşam hakkı arasında denge kurmayı hedefler.

• Mülkiyet Hakkı: Anayasa m. 35 ile güvence altındadır.

• Sınırlama: TMK m. 737 ve devamı ile komşulara zarar vermeme yükümlülüğü getirilmiştir.

📌 Örnek: Bir kişi kendi evinde yüksek sesle müzik dinleyebilir, ama bu müzik gece yarısı komşuların uykusunu bölecek düzeydeyse artık “mülkiyet hakkı” sınırını aşmış olur.

---

2. Gürültü Sorunu: En Yaygın Komşuluk İhlali

2.1. Gürültünün Hukuki Tanımı

Hukuken gürültü, “normal bir kişinin katlanabileceği seviyeyi aşan ses” olarak kabul edilir. Burada ölçüt, kişisel hassasiyet değil ortalama insan ölçütüdür.

📌 Örnek: Çok hassas kulağa sahip bir kişinin rahatsız olması gürültü sayılmaz. Ama apartmandaki herkesin rahatsız olduğu bir durum varsa artık bu “gürültü” kabul edilir.

2.2. Gürültünün Başlıca Kaynakları

• Ev içi gürültü: yüksek sesle televizyon, müzik, çocukların aşırı gürültülü oyunları.

• Evcil hayvan: sürekli havlayan köpek.

• İşyerleri: kafeler, barlar, atölyeler.

• İnşaat ve tadilat faaliyetleri.

📌 Örnek: Apartmanda 3 ay boyunca süren tadilat çalışmaları, komşular için aşırı rahatsızlık doğurur. Saat 22:00’den sonra yapılan tadilat ise doğrudan hukuka aykırıdır.

2.3. Mevzuattaki Dayanaklar

• TMK m. 737: Taşınmaz malikinin “komşulara katlanma yükümlülüğü” vardır.

• Çevre Kanunu m. 14: Gürültü kirliliğini yasaklar, belediyelere denetim yetkisi verir.

• Kabahatler Kanunu m. 36: Gürültü yapanlara idari para cezası verilir.

---

3. Sınır İhlalleri: Mülkiyetin Ötesine Taşan Müdahaleler

3.1. Taşkın Yapılar

Bir yapının sınır hattını geçerek komşunun arsasına taşmasıdır.

📌 Örnek: Komşunun evinin balkonunun bir kısmı sizin arsanıza taşmışsa bu “taşkın yapı”dır.

• TMK m. 725: Komşu rızası yoksa taşan kısım kaldırılır.

• Rıza varsa, taşkın yapının bedeli ödenebilir.

3.2. Ağaçların Dal ve Köklerinin Taşması

• TMK m. 740: Komşunun ağaç dalları bahçenize sarkarsa, önce ona bildirimde bulunursunuz. Kaldırmazsa siz kesebilirsiniz.

📌 Örnek: Komşunun ceviz ağacının dalları sizin çatınıza sarkıyorsa zarar görmeden önce kesilmesini isteme hakkınız vardır.

3.3. Ortak Duvar ve Çit Sorunları

• Sınırdaki duvar, çit ve tel örgüler ortak sayılır.

• Bakım ve onarım giderleri taraflarca paylaşılır.

📌 Örnek: İki ev arasındaki duvar çatladığında, tamir masraflarını tek taraf değil her iki malik birlikte üstlenmek zorundadır.

---

4. Gürültü ve Sınır İhlallerine Karşı Hukuki Çözüm Yolları

4.1. Sulh Hukuk Mahkemesi’ne Başvuru

• Müdahalenin men’i davası: Gürültü veya sınır ihlali durdurulur.

• Eski hale getirme davası: Taşkın yapı veya çit eski haline döndürülür.

📌 Örnek: Bahçenizin içine taşan komşu duvarı için “eski hale getirme” davası açabilirsiniz.

4.2. Tazminat Davası

• TBK m. 49’a göre zarara uğrayan komşu maddi ve manevi tazminat isteyebilir.

📌 Örnek: Gürültü nedeniyle çocuğu ders çalışamayan ve psikolojik zarar gören bir aile, manevi tazminat talep edebilir.

4.3. İdari Başvurular

• Gürültü şikayetleri için belediye zabıtasına başvurulabilir.

• Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü gürültü ölçümü yapabilir.

• Polis veya jandarma olay yerine gelerek Kabahatler Kanunu kapsamında para cezası kesebilir.

---

5. Uygulamada Karşılaşılan Senaryolar

Senaryo 1: Gürültücü Kiracı

• Apartmanda her gece yüksek ses çıkaran kiracıya önce yönetim ihtar gönderir.

• Devam ederse ev sahibi “tahliye davası” açabilir.

Senaryo 2: Bahçe Duvarı Sınırı Geçmiş

• Kadastro ölçümleri yapılır.

• Eski hale getirme davası açılır.

Senaryo 3: Ağaç Dalı Çatıya Sarmış

• Komşuya ihtarname gönderilir.

• Gerektiğinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur.

---

6. Uygulayıcılara Somut Tavsiyeler

Komşular İçin

1. Önce diyalog kurun, ihtarnameyi son çare olarak kullanın.

2. Apartman yönetimine ve site kurallarına başvurun.

3. Zarar belgelensin diye fotoğraf/video çekin.

4. Mahkemeye gitmeden önce arabuluculuk yolunu deneyin.

Taşınmaz Maliklerine Öneriler

1. Tadilat ve inşaatları gündüz saatlerinde yapın.

2. Ağaçları sınırdan en az 2 metre içeriye dikin.

3. Duvar inşa ederken belediyeden ruhsat alın.

---

7. Sonuç ve Değerlendirme

Komşuluk hukukunda gürültü ve sınır ihlalleri, gündelik hayatı doğrudan etkileyen uyuşmazlıklardır. Hukuk, mülkiyet hakkını tanırken aynı zamanda başkasına zarar vermeme yükümlülüğü getirmiştir.

• Gürültü şikayetleri için Sulh Hukuk Mahkemesi ve belediye etkin çözüm yoludur.

• Sınır ihlalleri, taşkın yapılar ve ağaç sorunları için kadastro kayıtları ve mahkeme kararları belirleyicidir.

Yargıtay’ın da vurguladığı üzere: “Mülkiyet hakkı, komşuluk hukukunun sınırları içinde kullanılmalıdır.”