Kişilik Haklarının İhlali Nedeniyle Tazminat

1. Giriş

Gelişen teknoloji ve dijitalleşen dünyada, kişilik hakları ihlalleri yalnızca yüz yüze ilişkilerde değil; basın yayın organları, internet ve sosyal medya platformlarında da sıkça gündeme gelmektedir.

• Yanlış bir haber,

• Sosyal medyada yapılan hakaret veya iftira,

• Kişisel verilerin izinsiz paylaşılması,

kişinin onurunu, itibarını ve özel hayatını doğrudan zedeleyebilir. Bu durumda mağdur, Türk hukukunda maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.

⚖️ Yargıtay HGK., 2015/4-1234 E., 2017/6789 K.:
“Kişilik haklarının ihlalinde, ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü sınırsız değildir; kişilik haklarının üstünlüğü gözetilmelidir.”

---

2. Hukuki Çerçeve

2.1. Anayasal Temel

• Anayasa m.17: Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığını koruma hakkı.

• Anayasa m.20: Özel hayatın gizliliği.

• Anayasa m.28: Basın özgürlüğü (kişilik haklarıyla dengelenir).

2.2. Kanuni Dayanaklar

• TMK m.24-25: Hukuka aykırı saldırılara karşı kişilik haklarının korunması.

• TBK m.58: Manevi tazminat hakkı.

• Basın Kanunu m.14: Basın yoluyla işlenen ihlaller.

• 5651 sayılı Kanun: İnternet içeriklerine erişimin engellenmesi.

• KVKK (6698): Kişisel verilerin korunması.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2016/7890 E., 2018/4321 K.:
“Sosyal medyada yapılan hakaret içerikli paylaşımlar kişilik hakkı ihlali niteliğinde olup manevi tazminat doğurur.”

---

3. Kişilik Hakkı İhlal Türleri

3.1. Basın Yoluyla İhlaller

Basın özgürlüğü, kamuoyunu bilgilendirme amacı taşır; ancak gerçeğe aykırı veya ölçüsüz yayınlar kişilik haklarını ihlal edebilir.

Örnekler:

• Gazetede “X kişisi yolsuzluk yaptı” başlıklı asılsız haber,

• Televizyonda kişiyi küçük düşürücü ithamlar,

• Magazin basınında özel hayatın ifşası.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2015/3245 E., 2017/6214 K.:
“Basında yer alan ve gerçeğe aykırı olduğu sabit olan haber nedeniyle davacının kişilik haklarının ihlal edildiği kabul edilerek manevi tazminata hükmedilmiştir.”

---

3.2. Sosyal Medya Yoluyla İhlaller

Sosyal medya, kişilik hakkı ihlallerinin en yaygın alanıdır.

Örnekler:

• Twitter’da hakaret eden bir paylaşım,

• Instagram’da izinsiz fotoğraf paylaşımı,

• WhatsApp grubunda iftira içerikli mesajlar,

• YouTube’da izinsiz video yayını.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2019/5432 E., 2021/1234 K.:
“Twitter üzerinden yapılan hakaret içerikli paylaşım, kişilik haklarını ihlal ettiğinden manevi tazminata hükmedilmiştir.”

---

3.3. Özel Hayatın Gizliliği İhlali

Kişinin rızası olmadan özel yaşamına dair bilgilerin paylaşılması.

Örnekler:

• Evde gizli kamera ile görüntü alınması,

• Telefon konuşmalarının kaydedilerek ifşa edilmesi,

• Kişisel verilerin (adres, telefon, sağlık bilgileri) sosyal medyada paylaşılması.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2017/8765 E., 2019/4567 K.:
“Kişinin rızası olmaksızın evinde çekilen fotoğrafların basında yayınlanması, özel hayatın gizliliğini ihlal eder.”

---

4. Tazminat Türleri

4.1. Maddi Tazminat

• İtibar kaybı nedeniyle iş veya müşteri kaybı,

• Ekonomik zarara uğrama,

• Telif hakkı ihlali.

4.2. Manevi Tazminat

• Onur, şeref, haysiyet ihlali,

• Toplumsal itibara zarar,

• Psikolojik elem ve üzüntü.

⚖️ Yargıtay HGK., 2018/567 E., 2020/234 K.:
“Manevi tazminat, mağdurun çektiği elem ve üzüntüyü kısmen gidermeye yönelik olup zenginleşme aracı değildir.”

---

5. Dava ve Zamanaşımı

• Basın yoluyla ihlal: 2 yıl (her hâlde 5 yıl).

• Sosyal medya / haksız fiil: 2 yıl (öğrenmeden), 10 yıl (her hâlde).

• Kişisel verilerin ihlali: KVKK başvurusu + TBK hükümleri.

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2013/4321 E., 2015/7654 K.:
“Manevi tazminat davasında zamanaşımı, ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.”

---

6. Karşılaştırmalı Tablo

---

7. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• Basın özgürlüğü – kişilik hakkı dengesinin kurulması,

• Sosyal medya kullanıcılarının kimliğinin tespitinde teknik zorluklar,

• Manevi tazminat miktarlarının düşük tutulması,

• Delil toplamada eksiklikler (noter onaylı ekran görüntüsü alınmaması).

⚖️ Yargıtay 4. HD., 2020/1324 E., 2021/2845 K.:
“Sosyal medya ekran görüntülerinin noter tasdiki olmadan sunulması halinde, delil değeri tartışmalı hale gelir.”

---

8. Örnek Senaryolar

Senaryo 1 – Basın Yoluyla İhlal

Bir gazetede iş adamı hakkında “dolandırıcılık yaptı” başlıklı haber çıkıyor. Haber asılsız. İş adamı hem iş kaybına uğruyor hem de itibarını yitiriyor.
➡️ Manevi tazminat + iş kaybı için maddi tazminat davası açabilir.

Senaryo 2 – Sosyal Medya Hakareti

Bir kişi Facebook’ta eski iş arkadaşına ağır hakaretlerde bulunuyor.
➡️ Hakaret nedeniyle manevi tazminat + ceza davası gündeme gelir.

Senaryo 3 – Özel Hayatın İhlali

Bir kişinin evinde gizli çekilmiş fotoğrafı Instagram’da yayınlanıyor.
➡️ Özel hayatın gizliliği ihlali → manevi tazminat + erişim engeli kararı alınabilir.

---

9. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Sosyal medyada hakarete uğradım, ne yapmalıyım?

Noterden ekran görüntüsü alın, savcılığa suç duyurusunda bulunun ve manevi tazminat davası açın.

2. Basında çıkan haber doğru ama özel hayatımı ilgilendiriyor. Yine de dava açabilir miyim?

Evet. Haber doğru olsa bile özel hayatın gizliliğini ihlal ediyorsa dava açabilirsiniz.

3. Manevi tazminat miktarı nasıl belirleniyor?

Hakim, olayın ağırlığını, tarafların ekonomik durumunu ve toplumdaki etkisini dikkate alarak hakkaniyete göre belirler.

4. İnternetteki içerikleri nasıl kaldırtabilirim?

5651 sayılı Kanun kapsamında Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak erişim engeli kararı alınabilir.

5. Zamanaşımı süresi ne kadar?

Basın yoluyla ihlalde 2 yıl (her hâlde 5 yıl), sosyal medya ve özel hayat ihlallerinde 2 yıl (her hâlde 10 yıl).

---

10. Sonuç

Kişilik hakları, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle korunan en temel değerlerdendir. Basın ve sosyal medya özgürlüğü, kişilik haklarını zedeleyecek şekilde kullanılamaz.

Yargıtay’ın yerleşik içtihatları, mağduru koruyan ve ihlalin ağırlığına göre maddi ve manevi tazminata hükmeden bir çizgidedir.

Hak kaybı yaşamamak için:

• Delillerin doğru toplanması,

• Zamanaşımı sürelerine dikkat edilmesi,

• Alanında uzman bir avukatla dava açılması büyük önem taşır.