KATARDA YABANCI ORTAKLIKLAR VE ORTAKLIK SÖZLEŞMELERİ: HUKUKİ ÇERÇEVE

Giriş

Katar, son yıllarda sadece enerji ve doğal gaz sektöründe değil, aynı zamanda finans, inşaat, teknoloji ve hizmet sektörlerinde de yabancı yatırımcılar için cazip bir merkez haline gelmiştir. Türk yatırımcılar başta olmak üzere birçok yabancı girişimci, Katar’ın sunduğu ekonomik fırsatlardan yararlanmak istemektedir. Ancak Katar’da yatırım yapmak isteyen yabancıların en çok karşılaştığı konulardan biri, ortaklık yapıları ve ortaklık sözleşmelerinin hukuki çerçevesidir.

Bu makalede Katar’da yabancı ortaklıkların kurulma şartları, hukuki düzenlemeler, serbest bölgelerdeki avantajlar, ortaklık sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken unsurlar ve Türk yatırımcılar için pratik çözümler ele alınacaktır.

1. Katar’da Yabancı Ortaklıkların Genel Çerçevesi

Katar’daki şirketlerin kuruluşu ve yabancı ortaklıkların düzenlenmesi, Katar Şirketler Kanunu ve 2019 tarihli Yabancı Yatırım Kanunu (Law No. 1 of 2019) çerçevesinde yapılmaktadır.

Normal şartlarda: Yabancı yatırımcı, bir Katarlı ortak ile birlikte şirket kurmak zorundadır. Katarlı ortak genellikle şirketin %51 hissesine sahip olurken, yabancı yatırımcı %49 hisse ile sınırlı kalmaktadır.
İstisnalar: Katar Hükümeti, stratejik sektörlerde yatırım yapan yabancı girişimcilere %100 sahiplik hakkı tanıyabilmektedir.

2. Serbest Bölgelerde ve QFC’de %100 Yabancı Ortaklık İmkanı

Katar, yabancı yatırımcıların daha özgür hareket etmesi için özel düzenlemeler yapmıştır.

Katar Serbest Bölgeleri:
- Qatar Free Zones Authority (QFZA) tarafından yönetilmektedir.
- Burada kurulan şirketlerde yabancılar %100 sahiplik hakkına sahiptir.
- Vergi avantajları, gümrük muafiyetleri ve kâr transferinde kolaylıklar sağlanır.
Qatar Financial Centre (QFC):
- Daha çok finans, hukuk, danışmanlık ve teknoloji şirketlerine yöneliktir.
- Ortaklık yapısında %100 yabancı sahiplik mümkündür.
- İngiliz hukuku esaslı modern ticaret kuralları geçerlidir.
Qatar Science and Technology Park (QSTP):
- Teknoloji ve Ar-Ge odaklı girişimlere %100 yabancı sahiplik, vergi muafiyeti ve yatırım kolaylığı sunar.

3. Ortaklık Sözleşmelerinde Hukuki Unsurlar

Yabancı yatırımcıların en çok dikkat etmesi gereken konu ortaklık sözleşmesidir (Partnership Agreement/Shareholders’ Agreement).

Sözleşmeler hazırlanırken şu unsurlar mutlaka yer almalıdır:

Sermaye koyma yükümlülükleri (her ortağın koyacağı sermaye ve ödeme takvimi)
Kâr dağıtımı ve zarar paylaşımı (özellikle Katarlı ortak çoğunluğa sahip olduğundan, kâr paylaşımının sözleşmede net düzenlenmesi önemlidir)
Yönetim yetkileri ve oy hakları (hisse oranından bağımsız olarak yönetim mekanizmalarının dengeli düzenlenmesi)
Hisse devri şartları (yabancı yatırımcının hisselerini devredebilmesi için hangi onayların gerektiği)
Uyuşmazlık çözüm yolları (tahkim, QICDRC veya Katar mahkemeleri)
Çıkış stratejileri (ortaklardan birinin ayrılması halinde uygulanacak şartlar)

4. Hukuki Riskler ve Çözüm Yolları

Yabancı girişimciler için Katar’daki ortaklık yapılarında dikkat edilmesi gereken başlıca riskler:

Katarlı ortağın çoğunluk hisseye sahip olması nedeniyle yönetim kontrolünün yabancı yatırımcı açısından sınırlı kalması.
Ortaklık sözleşmelerinde belirsiz ifadeler kullanılması halinde ileride uyuşmazlık çıkma ihtimali.
Çalışanların ve yabancı işçilerin çalışma izinleri konusunda yaşanan gecikmeler.
Fikri mülkiyet haklarının korunmasına ilişkin yetersiz düzenleme ve denetim.

Çözüm Önerileri:

Ortaklık sözleşmelerinin mutlaka uluslararası hukuk standartlarına uygun şekilde hazırlanması.
Uyuşmazlık çözümünde uluslararası tahkim (ICC, LCIA) veya QICDRC şartı koyulması.
Vergi ve ticaret hukuku danışmanlığı alınarak yatırım planının şekillendirilmesi.

5. Türk Yatırımcılar İçin Ortaklık Modelleri

Türk yatırımcılar Katar’da ortaklık kurarken şu modellerden yararlanabilir:

Klasik Katarlı Ortak Modeli: %51 Katarlı – %49 Türk girişimci.
Serbest Bölge Modeli: %100 Türk yatırımcıya ait şirket.
QFC Modeli: Finans, hukuk ve danışmanlık alanlarında %100 yabancıya ait şirket.
Joint Venture Modeli: Türk şirketleri, Katarlı ortaklarla belirli projeler için geçici ortaklık kurabilir.

6. En Çok Sorulan Sorular (FAQ)

Katar’da yabancılar %100 ortak olabilir mi?
➡️ Evet, serbest bölgelerde ve QFC’de mümkündür.

Katar’da ortaklık sözleşmeleri hangi hukuka tabidir?
➡️ Şirketin kuruluş yerine göre Katar hukuku veya QFC kapsamında İngiliz hukuku uygulanabilir.

Ortaklık sözleşmesi noter onaylı mı olmalı?
➡️ Evet, geçerlilik için resmi makamlarca onaylanmalıdır.

Uyuşmazlık çıkarsa hangi mahkemeler yetkilidir?
➡️ Katar yerel mahkemeleri, QICDRC veya tahkim merkezleri devreye girebilir.

Türk yatırımcıların özel bir avantajı var mı?
➡️ Evet, Türkiye-Katar arasında yapılan anlaşmalar sayesinde çifte vergilendirme önlenir ve ticari ilişkiler kolaylaştırılır.

Sonuç

Katar’da yabancı ortaklıklar, güçlü ekonomik yapı ve devletin sunduğu teşviklerle yatırımcılar için cazip fırsatlar sunmaktadır. Ancak ortaklık yapılarında hukuki düzenlemelere tam uyum sağlamak ve ortaklık sözleşmelerini titizlikle hazırlamak büyük önem taşır.

Türk yatırımcılar için Katar, hem stratejik konumu hem de Türkiye ile güçlü siyasi ilişkileri nedeniyle öne çıkan bir yatırım merkezidir. Profesyonel hukuki danışmanlık ile Katar’da güvenli ve kârlı bir ortaklık modeli oluşturmak mümkündür.

Single Blog Title