Kasten Yaralama mı, Öldürmeye Teşebbüs mü? Sınırda Kalan Suçların Nitelendirmesi

Giriş: Hayati Tehlike İçeren Eylemlerde Suçun Adı Ne Olmalı?

Ceza yargılamasında en sık karşılaşılan nitelendirme sorunlarından biri, kasten yaralama ile öldürmeye teşebbüs arasındaki ayrımda ortaya çıkar. Bir kişiye yönelik bıçaklama, silahla ateş etme, kafa bölgesine sert cisimle vurma gibi fiillerde failin kastı, suçun adını belirlemede belirleyici olur. Bu tür olaylarda, eylemin yalnızca bedensel bütünlüğe zarar verme kastıyla mı, yoksa hayatına son verme iradesiyle mi gerçekleştirildiği tartışma konusudur.

Bu makalede, kasten yaralama ve öldürmeye teşebbüs suçlarının unsurları, kastın belirlenmesinde kullanılan ölçütler, Yargıtay’ın yaklaşımı ve uygulamada yaşanan sınırlandırma sorunları ayrıntılı biçimde incelenecektir.

---

1. Suç Tiplerinin Hukuki Tanımı

1.1 Kasten Yaralama (TCK m.86)

Türk Ceza Kanunu’nun 86. maddesine göre:

“Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Burada failin amacı, mağdurun beden bütünlüğüne zarar vermek olup, ölüm neticesi hedeflenmemektedir.

1.2 Kasten Öldürmeye Teşebbüs (TCK m.81 ve TCK m.35)

TCK m.81’de düzenlenen kasten öldürme suçu, bir insanı kasten öldürmeyi ifade eder. Ancak öldürme amacıyla hareket edilip mağdur ölmezse, bu durum teşebbüs hükümleri kapsamında değerlendirilir (TCK m.35).

Teşebbüs halinde ceza, suçun tamamlanmış haline göre indirime tabi olarak verilir.

---

2. Kasten Yaralama ile Öldürmeye Teşebbüsün Ayırt Edilmesi

2.1 Kastın Yöneldiği Hukuksal Değer

• Kasten yaralamada korunan değer: bedensel dokunulmazlık

• Öldürmeye teşebbüste korunan değer: hayat

Dolayısıyla failin eylemi, hangi değere yönelmişse suç da buna göre adlandırılır.

2.2 Failin Kastının Belirlenmesi

Kast, içsel bir olgudur. Mahkemece dış dünyaya yansıyan objektif unsurlar üzerinden tespit edilir. Aşağıdaki ölçütler, kastın tespiti açısından belirleyicidir:

a) Kullanılan Araç

• Silah, bıçak, kesici-delici alet, tabanca, sopa vb.

• Öldürmeye elverişli bir aletin kullanılması, kast yönünden önemli delildir.

b) Vurulan Bölge

• Kalp, boğaz, baş, karın gibi hayati organlara yönelmiş saldırılar, öldürme kastını gösterir.

• Kol, bacak gibi bölgeler genellikle yaralama kastını yansıtır.

c) Vuruş Sayısı ve Şiddeti

• Birden çok darbe, özellikle hayati noktalara yönelikse, öldürme kastı çıkarımı yapılabilir.

d) Saldırı Sonrası Failin Tutumu

• Mağduru kurtarmaya çalışma, ambulans çağırma gibi davranışlar varsa, kast öldürmeye yönelmemiş olabilir.

e) Eylemin Niteliği ve Süresi

• Planlı, ısrarlı, tekrar eden saldırı: kast öldürmeye yönelmiş olabilir.

---

3. Yargıtay’ın Değerlendirme Ölçütleri ve İçtihatlar

📌 Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2013/1-222 E. – 2015/62 K.

“Saldırının yapıldığı yer, kullanılan aletin niteliği, darbe sayısı, mağdurun hayati tehlike geçirip geçirmediği, failin olay sonrası tutumu dikkate alınarak kast tayin edilir.”

📌 Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2019/1143 E. – 2020/2759 K.

“Sanığın mağdura iki kez bıçak saplaması, her ikisinin de karın boşluğuna denk gelmesi, eylemin öldürmeye elverişli olması nedeniyle kastın ölüme yönelik olduğu kabul edilmiştir.”

📌 Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2021/4365 E. – 2022/3882 K.

“Sanığın bir kez kol bölgesine bıçakla vurması sonucu oluşan basit yara nedeniyle kasten yaralama suçu oluşmuştur. Öldürmeye teşebbüs kastı yoktur.”

---

4. Uygulamada Sık Karşılaşılan Nitelendirme Sorunları

4.1 Sınırda Kalan Fiiller

Bazı eylemler kastın yönünü belirlemeyi zorlaştırır:

• Bir kez bıçaklama ama kalbe çok yakın bölge: Yaralama mı, öldürme mi?

• Başına tekme atma ama mağdurun ölmemesi: Yaralama mı, teşebbüs mü?

• Kurşunun hedefe isabet etmemesi: Teşebbüs hükümleri mi, tehdit mi?

Bu gibi durumlarda hâkimin kanaati, delil değerlendirmesi, adli tıp raporları ve tanık beyanları belirleyici olur.

4.2 Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama mı? (TCK m.87)

Fail yalnızca yaralama kastıyla hareket etmiş, ancak mağdur ölüm tehlikesi geçirmiş, hayati organ zarar görmüşse; TCK 87 devreye girer. Bu durumda suç “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama” sayılır.

Yargıtay 1. CD, 2020/2345 E. – 2021/1637 K.
“Sanığın mağdura kol bölgesinden vurması sonucu geçici hayati tehlike oluşmuştur. Failin kastı öldürmeye değil yaralamaya yönelik olduğundan TCK 87 uygulanmalıdır.”

---

5. Teşebbüs Halinde Ceza Ne Olur?

TCK m.35/2’ye göre:

“Teşebbüs halinde fail, suçun tamamlanmış haline nazaran 3/4’üne kadar ceza alabilir.”

Örneğin: Kasten öldürme suçu tamamlanmış olsa müebbet, teşebbüs halinde ceza 9 yıldan 15 yıla kadar hapis aralığına düşer.

---

6. Uygulamada Hakim ve Savcıların Rolü

Suçun niteliğini doğru tayin edebilmek için;

• Delil değerlendirmesi objektif olmalı,

• Adli tıp raporları detaylı yorumlanmalı,

• Mağdurun beyanı ile failin savunması çelişmiyorsa lehe yorum yapılmalı,

• Emsal Yargıtay kararları rehber alınmalı.

Hatalı nitelendirme, ya failin cezasız kalmasına ya da orantısız ağır cezaya sebep olabilir.

---

Sonuç ve Değerlendirme

Kasten yaralama ile öldürmeye teşebbüs arasındaki ayrım, ceza hukukunda en tartışmalı konulardan biridir. Zira aynı eylem, failin kastına göre ya birkaç yıl hapis ya da müebbet hapisle sonuçlanabilir. Bu nedenle yargı organlarının, olayın tüm özelliklerini dikkate alarak kastı isabetli şekilde değerlendirmesi zorunludur.

Nihayetinde kast, failin aklındaki niyettir ancak hukuk düzeni bunu sadece dışa yansıyan davranışlar üzerinden değerlendirebilir. Delil eksikliği, subjektif yorumlar veya mağdurun beyanı tek başına kastı belirlemek için yeterli değildir.

Bu nedenle özellikle “sınırda kalan” olaylarda; kastın yöneldiği değer, kullanılan araç, hedef alınan bölge, fiilin süresi ve şiddeti, failin olay sonrası davranışı ile tıbbi belgeler birlikte değerlendirilmelidir.