KARADAĞDA DENİZ VE TAŞIMACILIK HUKUKU

Giriş: Karadağ’ın Denizcilikteki Stratejik Önemi

Adriyatik Denizi’ne kıyısı olan Karadağ, küçük yüzölçümüne rağmen deniz ticareti ve taşımacılıkta önemli bir aktör haline gelmektedir. Başta Bar Limanı olmak üzere, Karadağ limanları Balkanlar’ın Avrupa’ya açılan kapısı niteliğindedir.

Karadağ’da deniz ve taşımacılık hukuku, hem ulusal mevzuat hem de uluslararası denizcilik sözleşmeleri ile düzenlenmiştir. Özellikle deniz ticareti, liman işletmeciliği, yük taşımacılığı, gemi sicili ve yabancı yatırımcıların hakları bakımından ülke, yabancı yatırımcılara cazip fırsatlar sunmaktadır.

---

Karadağ Deniz Hukukunun Temel Kaynakları

Karadağ’da deniz ve taşımacılık hukuku, şu düzenlemelerden oluşur:

• Karadağ Denizcilik Kanunu (Maritime Code)

• Karadağ Taşımacılık Kanunu

• Uluslararası Denizcilik Sözleşmeleri (IMO – International Maritime Organization)

• Karadağ Liman Kanunu

• Çevre Koruma ve Deniz Güvenliği Düzenlemeleri

---

Karadağ’da Deniz Taşımacılığı

1. Deniz Ticaretinin Önemi

• Karadağ’ın tek büyük ticari limanı Bar Limanı, Balkan ülkelerinin en önemli çıkış kapılarından biridir.

• Deniz taşımacılığı, ülkenin dış ticaretinin yaklaşık %60’ını oluşturmaktadır.

2. Deniz Taşımacılığı Türleri

• Konteyner Taşımacılığı → Avrupa ve Akdeniz hatlarıyla bağlantı.

• Dökme Yük Taşımacılığı → Tahıl, kömür ve maden sevkiyatı.

• Tanker Taşımacılığı → Petrol ve doğalgaz transferleri.

• Yolcu Taşımacılığı → Adriyatik’te feribot ve kruvaziyer seferleri.

---

Karadağ Gemi Sicili ve Bayrak Taşımacılığı

Karadağ, yabancı yatırımcılar için açık sicil (open registry) sistemi sunmaktadır.

• Yabancılar, Karadağ bayrağı altında gemi kaydı yaptırabilir.

• Gemi siciline kayıtlı gemiler uluslararası sularda Karadağ bayrağı taşır.

• Bayrak devleti olarak Karadağ, uluslararası standartlara uyar (IMO, SOLAS, MARPOL).

Bu sistem, yabancı armatörler için vergisel avantajlar ve hukuki kolaylıklar sağlamaktadır.

---

Liman Hukuku ve Liman İşletmeciliği

Bar Limanı (Port of Bar)

• Karadağ’ın en büyük ticari limanı.

• Demiryolu ve karayolu ile Balkan ülkelerine bağlantı sağlar.

• Transit taşımacılıkta stratejik konumdadır.

Kotor ve Tivat Limanları

• Daha çok turizm ve yat limanı işletmeciliğinde ön plana çıkar.

• Kruvaziyer turizmi Karadağ’ın en hızlı büyüyen sektörlerinden biridir.

Liman Hukuku Çerçevesi

• Liman işletmeleri, Karadağ Denizcilik İdaresi tarafından lisanslanır.

• Yabancı yatırımcılar liman işletmeciliğine ortak olabilir.

---

Uluslararası Denizcilik Sözleşmeleri ve Karadağ

Karadağ, birçok uluslararası sözleşmeye taraftır:

• SOLAS (Denizde Can Emniyeti Sözleşmesi)

• MARPOL (Denizlerin Gemiler Tarafından Kirlenmesinin Önlenmesi Sözleşmesi)

• UNCLOS (Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi)

• ILO Maritime Labour Convention (Denizcilik Çalışma Sözleşmesi)

Bu sayede Karadağ, uluslararası denizcilik standartlarına uyum sağlamaktadır.

---

Taşımacılık Hukuku ve Karayolu-Demiryolu Entegrasyonu

Karadağ taşımacılık sistemi yalnızca deniz değil, karayolu ve demiryolu entegrasyonu ile de desteklenmektedir.

• Bar–Belgrad Demiryolu Hattı, Balkanların en önemli transit rotalarından biridir.

• Karayolu taşımacılığı, limanlardan çıkan yüklerin Avrupa içlerine taşınmasında kullanılır.

---

Yabancı Yatırımcıların Hukuki Hakları

Karadağ’da yabancı yatırımcılar:

• Gemi siciline kayıt yaptırabilir,

• Liman işletmeciliğine ortak olabilir,

• Taşımacılık şirketi kurabilir,

• Deniz taşımacılığında yerli şirketlerle aynı haklara sahiptir.

Hukuki Güvenceler

• Yatırım Teşvik Kanunu ile yabancı yatırımcıların hakları korunur.

• ICSID (Yatırım Uyuşmazlıkları Çözüm Merkezi) üyeliği sayesinde uluslararası tahkim mümkündür.

• Türkiye ile Karadağ arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması vardır.

---

Deniz ve Taşımacılık Hukukunda Çevre Boyutu

Karadağ, Adriyatik kıyısında çevresel hassasiyetlere önem vermektedir.

• MARPOL hükümlerine uyum zorunludur.

• Deniz kirliliği durumunda armatörlere ağır tazminatlar uygulanır.

• Kruvaziyer ve marina işletmeleri için çevresel izinler şarttır.

---

Türkiye – Karadağ Deniz Hukuku Karşılaştırması

---

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Yabancılar Karadağ’da gemi kaydı yapabilir mi?
Evet, açık sicil sistemi sayesinde mümkündür.

2. Karadağ’da liman işletmeciliği yabancılara açık mı?
Evet, yabancılar liman işletmeciliğine yatırım yapabilir.

3. Karadağ hangi uluslararası sözleşmelere taraftır?
SOLAS, MARPOL, UNCLOS ve diğer denizcilik sözleşmelerine.

4. Bar Limanı’nın önemi nedir?
Balkanlar’ın en önemli transit ticaret kapısıdır.

5. Deniz taşımacılığı yatırımcıya hangi avantajları sunar?
Vergi avantajı, uluslararası ticaret ağına erişim ve düşük işletme maliyetleri.

6. Çifte vergilendirme riski var mı?
Hayır, Türkiye ile anlaşma mevcuttur.

7. Deniz taşımacılığı çevreye duyarlı mı?
MARPOL hükümleri zorunlu uygulanmaktadır.

8. Kruvaziyer turizmi gelişiyor mu?
Evet, Kotor Limanı Akdeniz kruvaziyer turizminin önemli noktasıdır.

9. Yabancılar taşımacılık şirketi kurabilir mi?
Evet, yerli yatırımcılarla aynı haklara sahiptirler.

10. Tahkim seçeneği mevcut mu?
Evet, Karadağ ICSID üyesidir.

---

Sonuç: Karadağ’da Deniz ve Taşımacılık Hukuku Ne Sunuyor?

Karadağ, denizcilik ve taşımacılık alanında yabancı yatırımcılar için hukuki güvence, açık sicil sistemi, düşük vergiler ve stratejik transit avantajlar sunmaktadır.

• Bar Limanı ile Balkanlar’ın Avrupa’ya açılan kapısı,

• Açık gemi sicili ile yabancı armatörlere fırsatlar,

• Uluslararası sözleşmelerle uyumlu hukuki düzenlemeler,

• Yatırımcı koruma mekanizmaları (ICSID, BIT, çifte vergi anlaşmaları),

Karadağ’ı deniz ve taşımacılık hukukunda bölgesel bir merkez haline getirmektedir.

---