KARA PARA AKLAMA VE TERÖR FİNANSMANI HUKUKİ BOYUTU
1. Kara Para Aklama Nedir?
Kara para aklama, suçtan elde edilen yasa dışı gelirlerin kaynağını gizlemek veya yasal bir görünüm kazandırmak amacıyla yapılan tüm işlemleri ifade eder. Bu süreç genellikle üç aşamada gerçekleşir:
-
Yerleştirme : Suç gelirlerinin finansal sisteme sokulması.
-
Ayrıştırma: Paranın kaynağını gizlemek için farklı hesaplar veya işlemler arasında transfer edilmesi.
-
Bütünleştirme : Aklanmış paranın yasal ekonomi içinde kullanılması.
Örneğin, uyuşturucu ticaretinden elde edilen gelirin sahte şirketler veya sahte faturalar aracılığıyla aklanması, bu suçun tipik örneklerindendir.
2. Terör Finansmanı Nedir?
Terörizmin finansmanı, terör eylemlerinin veya terör örgütlerinin faaliyetlerinin sürdürülmesi amacıyla mali kaynak sağlanması, toplanması veya transfer edilmesi anlamına gelir. Terör finansmanı için kullanılan fonların yasal ya da yasa dışı kaynaktan gelmesi fark etmez; önemli olan bu fonların terör faaliyetlerinde kullanılma amacıdır.
Bu nedenle 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun, bu tür eylemlere karşı özel hükümler içermektedir.
3. Türk Hukuku’nda Kara Para Aklama Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 282. maddesi kara para aklama suçunu şu şekilde düzenler:
“Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan elde edilen malvarlığı değerlerini, bunların yasa dışı kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edilmiş gibi göstermek amacıyla işleyen kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.”
Kara para aklama suçunun unsurları:
-
Ön suç: Kara paranın kaynağı olan fiil, TCK’da hapis cezası öngören bir suç olmalıdır.
-
Malvarlığı değeri: Suçtan elde edilen para, taşınır, taşınmaz, hak ve alacak gibi ekonomik değer taşıyan varlıklar.
-
Aklama fiili: Kaynağı gizleme, transfer etme, dönüştürme veya yasal görünüm kazandırma amacı taşımalıdır.
4. Terörizmin Finansmanı Suçu ve Cezası
6415 sayılı Kanun’un 3. maddesi, terörizmin finansmanını suç olarak tanımlamış ve 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörmüştür.
Bu suçun oluşması için:
-
Fon sağlama, toplama veya transfer etme eylemleri,
-
Terör eylemlerine destek verme amacı,
-
Failin kastı unsurları gerekir.
Örneğin, bir dernek üzerinden toplanan bağışların terör örgütüne aktarılması bu suç kapsamına girmektedir.
5. MASAK ve Finansal Denetim Mekanizmaları
MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu), kara para aklama ve terör finansmanıyla mücadelede kilit rol oynayan kurumdur. MASAK’ın görevleri arasında:
-
Şüpheli işlem bildirimlerini almak ve incelemek,
-
Finansal kurumların (bankalar, ödeme şirketleri vb.) uyum programlarını denetlemek,
-
Uluslararası iş birliği yapmak,
-
Mal varlığı dondurma kararlarının uygulanmasını sağlamak,
yer almaktadır.
MASAK’a bildirim yapılmaması veya yanıltıcı bildirim yapılması halinde idari para cezaları ve cezai yaptırımlar uygulanır.
6. Yargıtay Kararları Işığında Kara Para Aklama
Yargıtay, kara para aklama suçunun oluşabilmesi için öncelikle bir ön suçun kesinleşmiş olması gerektiğini vurgulamaktadır.
Örneğin, Yargıtay 7. Ceza Dairesi’nin 2022 tarihli bir kararında, uyuşturucu ticaretinden elde edilen gelirlerin paravan şirketler üzerinden gösterilmesi, TCK 282 kapsamında kara para aklama olarak değerlendirilmiş ve fail hakkında 5 yıl hapis cezası onanmıştır.
7. Uluslararası Düzenlemeler ve FATF Standartları
Kara para aklama ve terör finansmanı suçları uluslararası boyutlu olduğu için FATF (Financial Action Task Force) gibi kuruluşlar ülkeler arası standartlar belirlemiştir. Türkiye, FATF üyesi olarak “40 Tavsiye” adı verilen kurallara uymakla yükümlüdür. Ayrıca:
-
BM Güvenlik Konseyi Kararları,
-
OECD Mali Eylem Görev Gücü raporları,
-
AB Direktifleri,
kara para aklama ve terör finansmanı ile mücadelede yol gösterici düzenlemelerdir.
8. Bankacılık Düzenlemeleri ve Müşteri Tanıma (KYC) Kuralları
Bankalar ve finansal kurumlar, kara para aklamayı önlemek için KYC (Know Your Customer) politikalarını uygulamak zorundadır. Bu kapsamda:
-
Kimlik tespiti,
-
Şüpheli işlem bildirimleri,
-
Risk analizi,
-
Sürekli müşteri takibi,
gibi önlemler alınır.
Bankaların gerekli bildirimleri yapmaması halinde Bankacılık Kanunu ve 5549 sayılı Kanun uyarınca ciddi para cezaları söz konusudur.
9. Terör Finansmanında Blokaj ve Mal Varlığı Dondurma
6415 sayılı Kanun, terör örgütleriyle bağlantılı kişi ve kurumların malvarlıklarının dondurulması için idari bir mekanizma öngörmüştür. Bu kapsamda, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı ortak karar alabilir. Uluslararası terör örgütleri listesinde yer alan kişi ve kuruluşların Türkiye’deki varlıklarına da el konulabilir.
10. Günümüzde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
-
Kripto Paralar ve Kara Para Aklama: Dijital varlıkların anonim yapısı, kara para aklama ve terör finansmanında yeni riskler doğurmaktadır. Bu nedenle kripto varlık borsalarının MASAK yükümlülükleri artırılmıştır.
-
Paravan Şirketler: Özellikle offshore bölgelerde kurulan şirketler, suç gelirlerinin aklanmasında sıkça kullanılmaktadır.
-
Yetersiz Uluslararası İşbirliği: Kara para aklama çoğu kez farklı ülkelerde zincirleme işlemlerle gizlendiğinden, etkili bir uluslararası koordinasyon gerekmektedir.
Sonuç
Kara para aklama ve terör finansmanı suçları, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda ulusal güvenliği tehdit eden fiillerdir. Türk Ceza Kanunu, 5549 sayılı Kanun, 6415 sayılı Kanun ve MASAK düzenlemeleri bu eylemlere karşı ciddi cezalar öngörmektedir. Özellikle küresel finans sistemindeki dijitalleşme ve kripto para kullanımının artması, bu suçlarla mücadelede daha sıkı denetim, güçlü istihbarat paylaşımı ve uluslararası iş birliği ihtiyacını ortaya koymaktadır
About Post Author
