Kanada’da Ticari Göçmenlik Başvurusunda Red Kararı Hukuken Nasıl İtiraz Edilir?

1. Giriş

Kanada, girişimcilere ve yatırımcılara açık, dinamik ve küresel pazarlara entegre bir göç politikası yürütmektedir. Ancak, bu avantajlı sistem içinde sunulan başvurular her zaman olumlu sonuçlanmaz. Özellikle ticari göçmenlik başvurularında (Start-Up Visa, Self-Employed, Provincial Nominee Program – Business Streams, Owner-Operator v.b.) reddedilen dosyalar ciddi ekonomik ve hukuki sonuçlar doğurabilir.

Bu noktada en çok sorulan sorulardan biri şudur:

“Başvurum reddedildi, ne yapabilirim? Hukuki olarak hangi yollara başvurabilirim?”

Bu makalede, ticari göçmenlik başvurusunun reddedilmesi hâlinde izlenecek hukuki itiraz yolları, Kanada Göçmenlik ve Mülteciler Koruma Yasası (IRPA), Federal Mahkeme uygulamaları, süreler ve dava stratejileri ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.

---

2. Ticari Göçmenlik Başvuruları Nelerdir?

Red kararları, aşağıdaki ticari göçmenlik programlarında sıklıkla görülmektedir:

• Start-Up Visa Programı: Yenilikçi bir iş fikrine sahip girişimcilerin Kanada’da şirket kurmasını sağlar.

• Self-Employed Persons Program: Kültürel veya sportif başarılarıyla tanınan kişilere yöneliktir.

• Provincial Nominee Program (Business Class): Eyaletlerin belirlediği yatırım kriterlerine göre seçilen girişimcilere yöneliktir.

• Owner-Operator Work Permit: Yatırım yaparak Kanada’da şirket kuranlara çalışma izni sağlar.

Bu başvurular, doğrudan IRCC (Immigration, Refugees and Citizenship Canada) veya eyalet göçmenlik otoriteleri tarafından değerlendirilir.

---

3. Red Kararı Ne Zaman Tebliğ Edilir?

IRCC veya ilgili eyalet kurumu, başvurunun reddine karar verdiğinde, yazılı bir bildirim gönderir. Bu bildirimde:

• Red gerekçesi

• İlgili yönetmelik ve yasa maddeleri

• Belge eksiklikleri veya güvensizlik gerekçesi

• Yeniden başvuru ya da itiraz hakkı bilgisi

yer alır. Karar elektronik ortamda (MyCIC hesabı) bildirildiği andan itibaren süreler işlemeye başlar.

---

4. İtiraz Edilebilir mi? Red Kararına Karşı Başvuru Hakkı

Göçmenlik kararları, Kanada idari hukuk sistemi içerisinde genellikle Federal Mahkeme (Federal Court of Canada) denetimine tabidir. Ancak her karar temyize açık değildir.

A. Federal Mahkeme Nezaretinde Yargısal Denetim (Judicial Review)

Red kararının içeriği ve gerekçesine göre, başvuru sahibi Federal Mahkeme’ye başvurarak “yargısal denetim” (judicial review) talep edebilir.

Yargısal denetim şu hallerde mümkündür:

• Hatalı değerlendirme (erroneous findings of fact)

• Usule aykırı işlem (procedural unfairness)

• Tarafsızlık ilkesinin ihlali (bias)

• Ölçüsüzlük / aşırı yoruma dayalı red

• Delillerin dikkate alınmaması

Bu durumda, Federal Mahkeme doğrudan karar vermez; başvurunun yeniden değerlendirilmesi yönünde idareyi görevlendirir.

---

5. Federal Mahkeme Süreci Nasıl İşler?

Federal Mahkeme başvurusu aşağıdaki aşamalardan oluşur:

Mahkeme, “leave granted” (izin verildi) derse, davanın esası görüşülür. Nihai kararda, başvurunun yeniden değerlendirilmesi yönünde emir verilebilir.

---

6. Federal Mahkeme’nin Yetki Sınırları

Federal Mahkeme:

• Kararı iptal edebilir.

• Yeniden değerlendirme yapılmasını emredebilir.

• Ancak başvuru sahibine doğrudan “göçmenlik statüsü” veremez.

Yani olumlu bir sonuç alınsa bile süreç yeniden değerlendirme ile IRCC’ye döner.

---

7. Alternatif Yol: Yeniden Başvuru (Reapplication)

Bazı durumlarda Federal Mahkeme yerine doğrudan yeniden başvuru (reapplication) tercih edilebilir. Özellikle şu hallerde:

• Red gerekçesi belge eksikliğine dayalıysa

• Yeni ve güçlü belgeler mevcutsa

• Süre kaybı göze alınabiliyorsa

Yeniden başvuru, IRCC’ye yeni bir dosya sunarak süreci baştan başlatmak anlamına gelir. Ancak önceki red kararının etkisi hâlâ değerlendirme kriteri olabilir.

---

8. CBSA Redleri ve Sınırda Verilen Kararlar

Bazı ticari göçmenlik başvuruları, sınır kapısında (port of entry) değerlendirilir. Özellikle Owner-Operator veya Business Visitor başvurularında, CBSA memurlarının değerlendirmesiyle anında ret kararı verilebilir.

Bu redler:

• Yazılı değildir (bazen yalnızca “giriş reddi” damgası)

• Hemen uygulanır (ülkeye alınmazsınız)

• Federal Mahkeme’ye 15 gün içinde itiraz hakkı doğurur

---

9. Red Kararına Karşı Stratejik Değerlendirme: Hangisi Seçilmeli?

---

10. Anlamlı Red Gerekçelerine Örnekler (Federal Court Kararları)

Wang v. Canada (2021 FC 322):

SUV başvurusu destek mektubu alınmasına rağmen reddedildi. Mahkeme, başvurunun gerçek niyetle yapıldığına dair yeterli analiz yapılmadığı gerekçesiyle IRCC’yi hatalı buldu.

Singh v. Canada (2020 FC 1123):

Owner-Operator başvurusu, iş planının inandırıcı olmaması gerekçesiyle reddedildi. Federal Mahkeme, “ölçüsüzlük” nedeniyle kararı iptal etti.

Nguyen v. Canada (2022 FC 77):

Self-employed başvurusu, sektördeki etkinlik yeterince ispatlanamadığı için reddedildi. Mahkeme, başvuru sahibinin sanatsal etkinlik belgelerini yeterli bulmadı.

---

11. Red Sonrası Psikolojik ve Ticari Etki: Avukat Desteği Şart

Ticari göçmenlik başvuruları, genellikle yüksek maddi yatırım ve zaman gerektirir. Red kararı sadece hukuki değil, aynı zamanda kişisel ve ticari zararlara da yol açabilir.

Bu nedenle red kararına karşı şu profesyonel adımlar önemlidir:

• Karar mektubunun avukatça analiz edilmesi

• Sürelerin dikkatle yönetilmesi

• Belgelerin yeniden yapılandırılması

• Federal Mahkeme başvurusunun profesyonelce hazırlanması

• Risklerin doğru şekilde anlatıldığı danışmanlık alınması

---

Sonuç

Kanada’da ticari göçmenlik başvurularında verilen red kararları, nihai değildir. Hukuki yollarla hem Federal Mahkeme nezdinde hem de yeniden başvuru ile kararın düzeltilmesi mümkündür. Ancak her itiraz stratejisi, başvuru özelinde değerlendirilmelidir.