Kanada’da Öğrenciler İçin Göçmenlik İhlali Hangi Sonuçları Doğurur?

GİRİŞ

Kanada, dünya genelinde yüksek öğrenim görmek isteyen uluslararası öğrenciler için cazip bir destinasyon olmasının yanı sıra, öğrencilerin göçmenlik kurallarına tam uyum göstermesini de zorunlu kılar. Kanada Göçmenlik ve Mülteciler Koruma Yasası (IRPA) ile Yabancılar Yönetmeliği (IRPR), uluslararası öğrencilerin hak ve yükümlülüklerini açıkça düzenlemiştir. Bu kapsamda, öğrenci vizesiyle Kanada’da bulunan bireylerin statülerini kötüye kullanmaları veya kurallara aykırı hareket etmeleri halinde karşılaşacakları yaptırımlar ciddi ve çok boyutludur.

1. Öğrenci Statüsünün Temel Koşulları

Bir öğrencinin Kanada’da yasal olarak kalabilmesi için:

• Geçerli bir “study permit” (öğrenci izni) sahibi olması,

• Tam zamanlı eğitim veren onaylı bir eğitim kurumuna (Designated Learning Institution – DLI) kayıtlı bulunması,

• Eğitimine düzenli devam etmesi,

• Statüsünü koruma amacıyla gerekli durumlarda uzatma başvurularını zamanında yapması gerekir.

2. Göçmenlik İhlali Ne Anlama Gelir?

Öğrenciler açısından göçmenlik ihlali, şu hallerde ortaya çıkar:

• Öğrenci izni sona ermesine rağmen ülkede kalmaya devam etmek,

• DLI onaylı olmayan kurumlarda eğitim görmek,

• Eğitime ara vererek çalışma izni hakkından faydalanmak,

• İzinsiz olarak tam zamanlı çalışma yapmak (haftalık 20 saat sınırının ihlali),

• Eğitim programını bırakıp statü değişikliği bildirmemek,

• Sahte belgelerle öğrenci izni almak.

3. Göçmenlik İhlalinin Hukuki Sonuçları

a. Statü İptali ve Sınır Dışı Kararı (Removal Order)

İlk ve en ciddi sonuçlardan biri, göçmenlik statüsünün iptali ve sınır dışı edilme (deportation) kararıdır. Kanada Sınır Hizmetleri Ajansı (CBSA), ihlal tespiti halinde sınır dışı kararını uygulamaya koyabilir. Bu karara itiraz süreci Immigration and Refugee Board (IRB) nezdinde yürütülür ancak belirli ihlallerde itiraz hakkı da sınırlı olabilir.

b. Yeniden Giriş Yasağı (Re-Entry Ban)

Bazı durumlarda öğrenciye 1 ila 5 yıl arasında Kanada’ya yeniden giriş yasağı da uygulanır. Bu durum özellikle:

• Sahte belge kullanımı,

• Asılsız beyan,

• Göçmenlik memurunu yanıltma hallerinde görülür.

c. Study Permit’in İptali

İdari bir işlem olarak göçmenlik yetkilileri, öğrencinin iznini doğrudan iptal edebilir. Bu durumda kişi derhal ülkeden çıkmakla yükümlüdür. İptal edilen iznin yeniden düzenlenmesi ise oldukça zor ve zaman alıcıdır.

d. Vize Başvurularında Olumsuz Kayıt

Göçmenlik ihlalleri, kişinin Kanada nezdinde güvenilirliğini zedeler. Bu durum, ileride yapılacak öğrenci izni uzatma, çalışma izni veya göçmenlik başvurularında başvuranın “inadmissibility” (kabul edilemezlik) riskiyle karşılaşmasına yol açabilir.

4. İhlale Rağmen Korunabilecek Haklar

Bazı sınırlı durumlarda öğrencinin ihlali bilinçli veya kasıtlı olmayabilir. Bu gibi durumlarda:

• Restoration of Status başvurusu yapılabilir (izin süresi geçtikten sonra 90 gün içinde),

• Gerekçeli beyan ile geçerli mazeret sunulması halinde statünün devamı sağlanabilir.

Ancak bu durum, yalnızca tek seferlik ihlallerde ve açıkça haklı gerekçeye dayanıyorsa geçerli olur. Aksi halde “good faith” değerlendirmesi olumsuz sonuçlanır.

5. Öğrencilerin Haklarını Koruma Yöntemleri

a. Avukat ile İdari Sürecin Yürütülmesi

Göçmenlik ihlali tespit edildiğinde öğrencinin en kısa sürede bir avukata başvurarak, IRCC veya CBSA nezdinde itiraz ve savunma dilekçelerini hazırlatması gerekir. Aksi takdirde 90 günlük sürede itiraz edilmemesi halinde işlem kesinleşir.

b. Federal Mahkeme Denetimi

Bazı durumlarda CBSA’nın kararları Federal Court denetimine tabidir. Mahkeme başvurusunun süresi, işlem türüne göre 15 ila 60 gün arasında değişir. Özellikle sahtecilik veya çalışma izni ihlali gibi konularda, işlemin orantısız olduğunu ispatlamak önemlidir.

c. Uluslararası Öğrenciler Birimi Destekleri

Birçok üniversite ve DLI, uluslararası öğrencilerin bu tür ihlallere karşı bilgilendirilmesi ve yönlendirilmesi için özel ofisler kurmuştur. Öğrenci, eğitim kurumuna danışarak akademik mazeret veya eğitim devamsızlığı gibi konularda belge sunabilir.

6. Sık Karşılaşılan İhlal Örnekleri

7. Yargı Kararlarında Göçmenlik İhlalleri

Federal Mahkeme ve IRB kararlarında özellikle şu hususlar öne çıkar:

• Kasıt unsuru (mens rea) tespiti,

• Göçmenlik otoritesinin uyarı yükümlülüğü,

• Dürüstlük ilkesine aykırı beyanlar,

• Eğitim kurumunun sorumluluğu ve öğrencinin özensizliği ayrımı.

Örnek: Singh v. Canada (2019 FC 211) kararında, öğrencinin bilmeden yaptığı başvuru hatasının kasıtlı olmadığı kabul edilerek yeniden statü kazanma hakkı tanınmıştır.

---

Sonuç ve Değerlendirme

Kanada’da öğrenci statüsü ciddi sorumluluklar içerir. Göçmenlik hukuku bakımından öğrenciler sadece akademik başarılarıyla değil, göçmenlik düzenine uyumlarıyla da değerlendirilirler. Statü kaybı, sınır dışı, yeniden giriş yasağı gibi sonuçlar, öğrencinin Kanada’daki geleceğini doğrudan etkiler. Bu nedenle her öğrenci, izinlerini dikkatle takip etmeli, yükümlülüklerini ihlal etmeme konusunda bilinçli olmalı ve gerektiğinde hukuki destek almalıdır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut