Kanada’da Göçmenlik Dolandırıcılığına Karşı Hukuki Koruma Var mı?

1. Giriş

Kanada, dünyanın en çok tercih edilen göç destinasyonlarından biridir. Bu durum, ülkeye göç etmek isteyen kişilerin sayısını artırmakla birlikte, çeşitli dolandırıcılık faaliyetlerini de beraberinde getirmektedir. Göçmen adaylarının yetersiz bilgiyle hareket etmeleri, dil bariyerleri ve karmaşık başvuru süreçleri, dolandırıcıların zemin bulmasına neden olur. Bu makalede, Kanada’da göçmenlik dolandırıcılığı türleri, mağdurlar için mevcut hukuki koruma mekanizmaları ve uygulamada karşılaşılan sorunlar detaylı olarak ele alınacaktır.

---

2. Göçmenlik Dolandırıcılığı Türleri

Göçmenlik dolandırıcılığı (immigration fraud), çeşitli şekillerde karşımıza çıkabilir. En yaygın türleri şu şekildedir:

• Sahte Danışmanlık Hizmetleri: ICCRC (Immigration Consultants of Canada Regulatory Council) onaylı olmayan kişilerce verilen hukuka aykırı danışmanlıklar.

• Sahte İş Teklifleri: Kanada’da iş vaadiyle yüksek ücretler karşılığında belge hazırlama dolandırıcılığı.

• Sahte Evlilik: Göçmenlik hakkı elde etmek amacıyla yapılan ve gerçek bir evlilik ilişkisine dayanmayan sahte evlilik işlemleri.

• Online Göçmenlik Başvuru Siteleri: Resmi IRCC (Immigration, Refugees and Citizenship Canada) portalı dışında sahte web siteleri aracılığıyla kişisel ve finansal bilgilerin elde edilmesi.

• Vize Garantisi Veren Dolandırıcılar: Belirli bir ücret karşılığında vize alınacağına dair sahte vaatlerde bulunulması.

---

3. Kanada Hukukunda Göçmenlik Dolandırıcılığına Karşı Koruma

3.1. Göçmenlik ve Mülteci Koruma Kanunu (IRPA)

Kanada Göçmenlik ve Mülteci Koruma Kanunu (Immigration and Refugee Protection Act – IRPA), göçmenlikle ilgili dolandırıcılık fiillerine karşı temel hukuki çerçeveyi sunar. IRPA’ya göre:

• Bölüm 91: Kanada’da göçmenlikle ilgili ücretli danışmanlık yapacak kişilerin, ICCRC tarafından yetkilendirilmiş olması zorunludur.

• Bölüm 127 ve 128: Sahte belge düzenleme, yalan beyan, sahte evlilik, yasadışı iş sağlama gibi fiiller ağır cezalara tabidir (örneğin 5 yıla kadar hapis, para cezası veya sınır dışı edilme).

3.2. Ceza Kanunu (Criminal Code)

Dolandırıcılık fiilleri aynı zamanda Kanada Ceza Kanunu kapsamında da suç oluşturur. Özellikle aşağıdaki hükümler önem arz eder:

• Madde 380: Genel dolandırıcılık suçları

• Madde 366: Sahtecilik (fraudulent misrepresentation)

• Madde 402.2: Kimlik bilgisi hırsızlığı

• Madde 403: Kimlik taklidi

---

4. Mağdurlar İçin Hukuki Başvuru Yolları

4.1. ICCRC Şikayet Mekanizması

Göçmenlik danışmanı dolandırıcılığı durumunda, ICCRC’ye doğrudan şikayette bulunulabilir. ICCRC, yetkisiz kişi veya kurumlar hakkında disiplin soruşturması açma ve cezai süreç başlatma yetkisine sahiptir.

4.2. IRCC’ye Bildirim

Göçmenlik başvurularında sahte evrak veya dolandırıcılıkla karşılaşan bireyler, doğrudan IRCC’ye (Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanlığı) başvurarak olayın incelenmesini talep edebilirler.

4.3. Kanada Polisi ve RCMP

Özellikle büyük çaplı mali dolandırıcılıklarda Kanada Kraliyet Atlı Polisi (RCMP) ve yerel polis birimleri soruşturma başlatabilmektedir.

4.4. Federal Mahkeme (Federal Court)

IRCC’nin veya CBSA’nın (Canada Border Services Agency) verdiği kararlar dolayısıyla mağduriyet yaşayan bireyler, federal mahkemeye başvurarak kararın iptalini talep edebilirler. Özellikle sınır dışı edilme kararları için başvurulacak yoldur.

---

5. Göçmenlerin Hukuki Bilgilendirilmesi ve Korunması

5.1. Kamu Farkındalığı Kampanyaları

Kanada hükümeti, düzenli olarak “Stay Safe from Immigration Fraud” temalı kampanyalarla göçmenleri bilinçlendirmektedir. IRCC’nin resmi internet sitesinde sahte danışmanlardan nasıl korunulacağına dair bilgiler yer almaktadır.

5.2. Resmi Göçmenlik Danışmanları

ICCRC onaylı danışmanlar veya Kanada barolarına kayıtlı göçmenlik avukatları dışında hiç kimsenin ücretli danışmanlık yapması hukuken yasaktır. Danışman seçerken danışmanın ICCRC sicil numarası kontrol edilmelidir.

5.3. Dil Bariyerlerinin Aşılması

Göçmenler, resmi belgeleri ve uyarıları kendi dillerinde okuyamadıklarında dolandırıcılığa karşı daha savunmasız hale gelir. Bu nedenle Kanada’daki resmi kurumlar çok dilli bilgilendirme materyalleri sağlamaktadır.

---

6. Göçmenlik Dolandırıcılığının Sonuçları

6.1. Mağdur Açısından

• Maddi kayıplar

• Sahte belgelerle yapılan başvurular nedeniyle göçmenlik hakkının reddi

• Vize veya oturum iptali

• Hukuki sürecin sekteye uğraması

6.2. Failler Açısından

• Hapis ve para cezaları (5 yıla kadar hapis ve/veya 100.000 CAD’a kadar para cezası)

• Kanada’dan sınır dışı edilme (göçmen statüsündeki failler için)

• ICCRC üyeliğinden çıkarılma veya avukatlar için meslekten men

---

7. Güncel Uygulamalar ve Örnek Olaylar

Örnek 1: Sahte Danışmanlıkla Öğrenci Vizesi Alan Kişi

2023 yılında Toronto’da bir göçmen adayı, sahte bir eğitim danışmanlığı firması aracılığıyla öğrenci vizesi aldı. IRCC’nin yaptığı inceleme sonucunda sahte kabul mektubu kullanıldığı tespit edildi. Kişi sınır dışı edilmekle kalmayıp, danışmanı hakkında da dava açıldı.

Örnek 2: ICCRC Tarafından Kapatılan Kurumlar

ICCRC, 2022 yılında 30’dan fazla yetkisiz danışmanı ve sahte firma yöneticisini ifşa etmiş, bazıları hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunmuştur.

---

8. Önleyici Öneriler ve Hukuki Stratejiler

• Her zaman IRCC’nin resmi web sitesi kullanılmalı.

• Danışman seçimi ICCRC onaylı yapılmalı.

• Belgeler tercüman yardımıyla okunmalı.

• Para transferleri ve ödemeler resmi dekontlarla kayıt altına alınmalı.

• Dolandırıcılık şüphesi halinde hemen IRCC veya ICCRC’ye başvurulmalı.

---

9. Sonuç

Kanada’da göçmenlik dolandırıcılığı ciddi bir sorun olup, bu tür dolandırıcılık fiillerine karşı güçlü bir hukuki çerçeve ve uygulama mekanizması mevcuttur. IRPA ve Ceza Kanunu kapsamında yürütülen süreçlerle hem mağdurlar korunmakta hem de failler ciddi yaptırımlarla karşılaşmaktadır. Ancak etkili sonuç alınması için göçmenlerin bilgilendirilmesi ve hukuki destek almaları büyük önem taşımaktadır. Hukuka uygun, dikkatli ve danışman eşliğinde yürütülen bir göç süreci, hem dolandırıcılık riskini azaltır hem de Kanada’da başarılı bir başlangıcın önünü açar.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut