Kanada’da Gerçek Dışı Evliliklerin Hukuki Sonuçları Nelerdir?
1. Giriş: Sahte Evlilik Nedir?
Kanada göçmenlik sistemi, aile birleşimini teşvik eden ve destekleyen bir yapıdadır. Kanada vatandaşlarının veya kalıcı oturum sahiplerinin, eşlerini sponsor ederek ülkeye getirme imkânı vardır. Ancak bu hakkın kötüye kullanımı, özellikle göçmenlik avantajı sağlamak amacıyla yapılan sahte (gerçek dışı) evlilikler yoluyla gündeme gelmektedir.
Kanada Göçmenlik ve Mülteci Koruma Kanunu (IRPA) ve Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Kanada (IRCC) uygulamaları, gerçek dışı evlilikleri ciddi bir biçimde soruşturmaya ve cezalandırmaya odaklanmıştır.
2. Hukuki Tanım: Sahte Evlilik (Marriage of Convenience)
Kanada göçmenlik hukukunda “marriage of convenience” terimi, yalnızca göçmenlik avantajı elde etmek amacıyla yapılan evlilikleri ifade eder. Bu tür evliliklerde taraflar arasında gerçek bir evlilik birliği yoktur ve yalnızca oturum veya vatandaşlık kazanımı amacı güdülmektedir.
IRPA m.4 uyarınca, bir evliliğin geçerli sayılabilmesi için:
-
Tarafların evlilik niyetinin gerçek olması,
-
Evliliğin yalnızca göçmenlik statüsü kazanmak amacıyla yapılmamış olması gerekir.
3. Gerçek Dışı Evliliklerin Tespitinde Uygulanan Kriterler
IRCC, sahte evlilik şüphesinde çok yönlü bir değerlendirme yapar. Aşağıdaki kriterler sıkça incelenir:
-
Tanışma biçimi ve süresi (örneğin evlilikten hemen önce tanışmak şüphe uyandırabilir)
-
Ortak yaşam belgeleri (ortak banka hesapları, kira sözleşmeleri, fotoğraflar)
-
Düğün töreni olup olmadığı ve ailelerin bilgi düzeyi
-
Dil farkı ve kültürel uçurumlar (iletişim zorlukları)
-
Evliliğin ardından hemen boşanma ya da fiziksel ayrılık durumu
-
Önceki evlilikler veya daha önce sponsor olunmuş eşlerin varlığı
-
Yasadışı ödeme karşılığında yapılan evlilik şüphesi
4. Sahte Evliliklerin Hukuki Sonuçları
Gerçek dışı bir evliliğin tespit edilmesi, hem sponsor olan Kanada vatandaşını hem de sponsorluk alan yabancıyı ciddi şekilde etkiler. Bu sonuçlar idari, cezai ve göçmenlik açısından farklı kollara ayrılır.
A. Göçmenlik Statüsünün İptali (PR ve TRV)
-
Kalıcı oturum (PR) kazanılmışsa geri alınabilir.
-
Başvuru sürecindeyse reddedilir.
-
Geçici oturum izni (TRV) varsa iptal edilir.
-
Vize başvurusu yasağı (ban) uygulanabilir (genellikle 5 yıl).
B. Sınır Dışı Edilme (Removal Order)
-
IRCC tarafından yapılan değerlendirme sonucu, kişi hakkında deportation order verilir.
-
Bu karar, Federal Mahkeme nezdinde temyize götürülebilir.
C. Vatandaşlık İptali (Revocation)
-
Sahte evlilik yoluyla kazanılmışsa, kanada vatandaşlığı iptal edilir.
-
IRCC, vatandaşlık sonrası yapılan evliliği de denetleyebilir.
-
R v. Oberlander ve benzeri kararlar ışığında, vatandaşlık sahteciliği ağır sonuçlar doğurur.
D. Ceza Sorumluluğu
IRPA kapsamında sahte beyan, belge düzenleme, kamu görevlisini yanıltma gibi fiiller:
-
Ceza yargılaması konusu olabilir.
-
Hapis cezası veya yüksek para cezaları uygulanabilir.
E. Sponsorluk Yasakları ve Para Cezaları
Sponsor olan kişi için:
-
5 yıl boyunca yeni sponsorluk yasağı
-
Sosyal yardım alınması hâlinde, devlete geri ödeme zorunluluğu
-
Aile hukuku yönünden tazminat ve nafaka yükümlülükleri doğabilir.
5. Gerçek Evliliğin Sahte Gibi Algılanması: Riskli Durumlar
Bazı durumlarda evlilikler gerçek olduğu hâlde IRCC tarafından sahte olarak değerlendirilebilmektedir. Bu tür durumlarda dikkat edilmesi gereken hususlar:
-
Belgelerin eksiksiz ve inandırıcı olması gerekir.
-
Ortak yaşamın belgelenebilir olması önemlidir.
-
Çocuk sahibi olmak, evliliğin gerçekliğini güçlendirir.
-
Evlilik sonrası uzun süreli fiziksel ayrı kalma, şüphe doğurabilir.
IRCC bu gibi dosyalarda sık sık sözlü mülakatlar (interview) yapar ve çapraz sorgulamalarda çiftlerin birbirleri hakkında verdikleri yanıtları karşılaştırır.
6. Hukuki Koruma Mekanizmaları: İtiraz ve Temyiz
Sahte evlilik gerekçesiyle verilen olumsuz kararlara karşı şu yollara başvurulabilir:
A. Immigration Appeal Division (IAD)
-
Sponsorluk reddine karşı temyiz başvurusudur.
-
Karardan itibaren genellikle 30 gün içinde başvurulmalıdır.
B. Federal Court of Canada
-
IRCC kararına karşı yargısal denetim yoludur.
-
Süreler ve gerekçeler oldukça sıkıdır.
C. Humanitarian and Compassionate Grounds Başvurusu (H&C)
-
Sahte evlilik iddiası olsa dahi, kişisel mağduriyet, çocukların durumu, şiddet gibi nedenlerle Kanada’da kalma talebi yapılabilir.
7. Evliliğin Gerçekliğini Kanıtlama Yolları
Evliliğin sahte olmadığını ispat etmek için aşağıdaki belgeler önem taşır:
-
Ortak kira kontratları ve faturalar
-
Ortak banka hesap dökümleri
-
Ortak çocuklara dair belgeler (doğum sertifikası vb.)
-
Düğün davetiyesi ve fotoğraflar
-
Aile ziyaretleri, seyahat belgeleri
-
Tanık beyanları
-
Sosyal medya içerikleri
8. Aile İçi Şiddet Gerekçesiyle Ayrılanların Durumu
Kimi durumlarda yabancı eş, sponsor olan kişi tarafından şiddete uğrayabilir ve bu nedenle evlilik bozulabilir. Bu durumlarda da IRCC’nin “sahte evlilik” değerlendirmesi yapma ihtimali vardır.
Ancak mağdur taraf, aşağıdaki başvurularla hukuki koruma elde edebilir:
-
Açık çalışma izni (Open Work Permit for Vulnerable Persons)
-
H&C başvurusu
-
Sığınma (asylum) talebi (aile içi şiddet gerekçesiyle)
-
Kadın sığınma evlerinden alınan destekleyici belgeler
9. Örnek Yargı Kararları
-
Sookhoo v. Canada (2022 FC 382): Gerçek bir evlilikti, ancak belgeler yetersiz olduğu için başvuru reddedildi. Mahkeme IRCC’nin kararını hukuka aykırı buldu.
-
Gupta v. Canada (2019 FC 707): Sponsorluk alındıktan sonra hemen boşanma gerçekleşmişti. IRCC, sahte evlilik gerekçesiyle PR’yi iptal etti. Mahkeme bu kararı onadı.
-
Ali v. Canada (2021 FC 911): Çocuklu evlilikte sponsor şikâyetçi oldu. Ancak uzun süreli birliktelik, çocuk varlığı ve ortak yaşam belgeleri dikkate alınarak PR statüsü korundu.
10. Sonuç ve Tavsiyeler
Kanada’da sahte evlilikler, göçmenlik sistemini suistimal ettiği için IRCC tarafından ciddiyetle soruşturulmakta ve ağır yaptırımlarla cezalandırılmaktadır. Gerçek evlilik yapan bireyler dahi, yeterli belge ve kanıt sunamazlarsa, sahte evlilik şüphesiyle statü kaybı yaşayabilirler.
Bu nedenle:
-
Evliliğin gerçekliğini her aşamada belgelemek önemlidir.
-
Sponsorluk başvuruları profesyonel destekle hazırlanmalıdır.
-
IRCC mülakatları ve değerlendirmelerine ciddiyetle yaklaşılmalıdır.
-
Olası ret durumlarında hukuki yollar zamanında kullanılmalıdır.
About Post Author
