Kanada Oturum İzni Başvurusu Reddedilirse Hangi Hukuki Yollar Mevcuttur?
GİRİŞ
Kanada, göçmen politikalarını hukuka bağlılık, insan haklarına saygı ve adil idari yargılama ilkeleri çerçevesinde yürüten bir ülkedir. Ancak her başvuru olumlu sonuçlanmayabilir. Oturum izni başvurularının reddedilmesi, gerekçesine göre değişen çeşitli hukuki itiraz yollarını ve dava haklarını beraberinde getirir.
Bu makalede; Kanada oturum izni başvurularının reddi durumunda başvuru sahibinin sahip olduğu hukuki imkanlar, itiraz süreleri, yetkili yargı mercileri, içtihatlar, yeniden başvuru hakkı, Federal Court süreci ve olası sonuçlar detaylı biçimde incelenecektir.
1. Oturum İzni Reddi Ne Anlama Gelir?
Kanada oturum izni, kişiye Kanada’da kalıcı olarak yaşama ve çalışma hakkı tanıyan bir statüdür. Bu statüye başvuru farklı programlar kapsamında yapılabilir:
-
Express Entry (Federal Skilled Worker, Trades, Experience Class),
-
Provincial Nominee Program (PNP),
-
Aile sponsorluğu,
-
Mülteci ve insani nedenlerle başvuru.
Ancak her başvuru, Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC) tarafından detaylı biçimde incelenir. Başvurunun değerlendirilmesi sonunda IRCC, red (refusal) kararı verebilir. Bu karar genellikle yazılı olarak, gerekçeli ve tarihli biçimde tebliğ edilir.
2. Red Kararının Gerekçeleri Nelerdir?
IRPA (Immigration and Refugee Protection Act) ve IRPR (ilgili yönetmelikler) uyarınca oturum izni red kararları şu gerekçelere dayanabilir:
En Sık Karşılaşılan Ret Nedenleri:
-
Eksik ya da sahte belge sunulması (Misrepresentation – IRPA s.40),
-
Dil yeterliliğinin karşılanmaması,
-
Göçmenlik puanının yetersiz olması (Express Entry için),
-
Sponsorluk belgelerinin yetersizliği (Aile birleşimi),
-
Kamu düzenine tehdit oluşturma (sabıkalı olmak – s.36),
-
Sağlık durumu nedeniyle kamu hizmetlerine aşırı yük getirme (s.38(1)(c)),
-
Göçmenlik niyetinin samimi bulunmaması.
Bu durumda başvuru sahibi, itiraz ya da yargı denetimi yoluna gidebilir.
3. Ret Kararlarına Karşı Kullanılabilecek Hukuki Yollar
A. İç İdari İtiraz (Appeal)
Her red kararı itiraz edilebilir nitelikte değildir. Ancak bazı durumlarda doğrudan Immigration Appeal Division (IAD) nezdinde temyize başvurulabilir.
➤ Hangi Başvurular IAD’ye Götürülebilir?
-
Aile sponsorluğu başvurusu reddedilmişse (eş, çocuk, ebeveyn vb.),
-
Daimi oturum izni iptali durumları,
-
Sınır dışı kararları.
➤ Başvuru Süresi:
-
Kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde.
➤ İAD Sürecinde Ne Olur?
-
Başvurucu ifadesini sunar.
-
Belgeler ve tanıklar değerlendirilir.
-
Hukuki temsil zorunlu olmamakla birlikte önerilir.
-
İAD olumlu karar verirse, dosya IRCC’ye iade edilir ve yeniden değerlendirme yapılır.
B. Federal Mahkeme’ye Başvuru (Judicial Review)
Eğer red kararı doğrudan itiraz edilemeyecek bir kategoriye giriyorsa (örneğin Express Entry başvurusu reddi), tek yol Federal Court of Canada nezdinde yargı denetimi (judicial review) başvurusudur.
➤ Federal Court Süreci Nasıl İşler?
-
Leave Application (İzin Başvurusu):
İlk aşamada mahkemeden yargılama izni istenir. Mahkeme, dosyanın ciddi bir hukuki hata içerip içermediğine bakar. -
Judicial Review:
İzin verilirse tam inceleme yapılır. Hakim, idarenin kararının “reasonable” (makul) olup olmadığını değerlendirir. -
Sonuçlar:
-
Mahkeme idareyi haklı bulursa karar kesinleşir.
-
Karar iptal edilirse dosya yeniden IRCC’ye gönderilir (yeniden değerlendirme yapılır, otomatik kabul yoktur).
➤ Başvuru Süresi:
-
Kararın alındığı tarihten itibaren 15 gün (Kanada içinden) veya 60 gün (yurt dışından).
➤ Önemli Not:
Federal Court, sadece hukuki hata olup olmadığını inceler; yeni delil veya belge sunumu yapılamaz.
4. Yeniden Başvuru (Re-Application)
Bazı durumlarda, red kararı itiraz edilemez nitelikte olabilir. Bu durumda hukuki denetime gitmeden doğrudan yeniden başvuru yapılması daha makul olabilir.
➤ Yeniden Başvuru İçin Gerekenler:
-
Önceki ret nedenlerini ortadan kaldıracak şekilde yeni ve doğru belgelerle başvuru yapılması,
-
Özellikle misrepresentation durumunda 5 yıl beklenmesi gerekebilir,
-
Dil puanı eksikse, sınav tekrarıyla yeni başvuru mümkündür.
Bu yöntem, daha az maliyetli ve daha hızlı bir yol olabilir.
5. Misrepresentation (Yanıltıcı Beyan) Durumu ve Cezai Sonuçları
IRPA’nın 40. maddesi uyarınca yanlış bilgi, sahte belge veya yanıltıcı beyan sunulması durumunda kişi:
-
5 yıl boyunca Kanada’ya herhangi bir göçmenlik başvurusu yapamaz,
-
Mevcut oturum izni iptal edilir,
-
Varsa sınır dışı işlemleri başlatılır.
Bu durumda yalnızca Federal Court yoluyla dava açılabilir ve kararın bozulması için ciddi hukuki gerekçeler gösterilmelidir.
6. Göçmenlik Avukatının Rolü
Red kararına karşı hukuki süreçlerde lisanslı bir Kanada göçmenlik avukatı ile çalışmak çok önemlidir. Avukat;
-
Ret kararını hukuki yönden analiz eder,
-
Mahkeme dilekçelerini düzenler,
-
Gerekirse Federal Court’ta temsil görevini üstlenir,
-
Uygun strateji belirleyerek yeniden başvuru önerisinde bulunur.
Göçmenlik avukatları IRCC ile lisanslı danışmanlar (RCIC)’dan farklıdır. Mahkeme temsil yetkisi yalnızca avukatlardadır.
7. Hak İhlali İddiaları ve Anayasal Başvuru
Göçmenlik kararları bazen insan haklarına aykırılık içerebilir. Bu durumda başvuru sahibi:
-
Anayasa Mahkemesi (Supreme Court of Canada) içtihatlarını gündeme getirebilir.
-
Özellikle ayrımcılık, temel hakların ihlali veya usulsüz ret gibi durumlar varsa anayasal savunmalar yapılabilir.
Bu durumda Federal Court’a yapılan başvurular Charter of Rights and Freedoms kapsamında incelenir.
8. Sonuç: Red Kararı Nihai Değildir, Hukuki Yollar Mevcuttur
Kanada oturum izni başvurusunun reddi, sürecin sona erdiği anlamına gelmez. Aksine, kişinin başvuruyu yeniden yapılandırarak hukuki yollarla itiraz etme hakkı vardır. Bu haklar:
-
İdari itiraz (IAD),
-
Yargısal denetim (Federal Court),
-
Yeniden başvuru,
-
Anayasa ve insan hakları temelli savunmalar
şeklinde sıralanabilir.
Her başvuru özelinde farklı bir hukuki strateji geliştirilmelidir. Bu sebeple başvurucuların profesyonel destek alarak haklarını etkin biçimde kullanmaları önerilir.
About Post Author
