Kanada Göçmenlik Ofisi Kararlarına Karşı Hangi Mahkemeye Başvurulur?
GİRİŞ
Kanada’da göçmenlik süreçleri büyük ölçüde idari kararlara dayalıdır ve bu kararların önemli bir kısmı federal düzeyde faaliyet gösteren Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC) ya da Canada Border Services Agency (CBSA) gibi göçmenlik kurumları tarafından verilir. Ancak bu kurumlar tarafından verilen kararların tümü nihai ve mutlak değildir. Belirli şartlar dahilinde göçmenlik ofisi kararlarına karşı yargı yoluna başvurmak mümkündür.
Bu yazıda, Kanada göçmenlik ofisinin verdiği kararlara karşı başvurulabilecek yargı yolları, bu yolların dayandığı hukuki ilkeler, görevli mahkemeler ve başvuru prosedürleri ayrıntılı şekilde incelenecektir.
1. Göçmenlik Ofisi Karar Türleri
Öncelikle, hangi kararların yargı denetimine konu olabileceğini anlamak için göçmenlik ofisinin verdiği karar türlerini genel olarak ayırmak gerekir:
-
Vize başvurusunun reddi (turistik, çalışma, öğrenci, aile birleşimi vs.)
-
Mülakat ya da belge yetersizliğine dayalı ret kararları
-
İltica başvurusunun reddi
-
Deportation (sınır dışı) kararı
-
Çalışma izni ya da daimi oturum izinlerinin iptali
-
Vatandaşlık başvurusunun reddi
Bu kararların bir kısmı “idari takdir” kapsamında olup sınırlı yargı denetimine tabidir; bazıları ise doğrudan yargı yolu ile iptal edilebilir.
2. Başvuru Yapılacak Temel Mahkeme: Federal Court of Canada
Kanada’da göçmenlik kararlarına karşı yargı yolu Federal Mahkeme (Federal Court of Canada) üzerinden yürütülür. Bu mahkeme, IRPA (Immigration and Refugee Protection Act) kapsamındaki idari işlemleri denetlemekle yetkilidir.
Yetki Dayanağı:
-
Immigration and Refugee Protection Act (IRPA), madde 72: Federal Court, göçmenlik kararlarının yargısal denetimini sağlar.
-
Federal Courts Act: Bu kanun, federal mahkemenin genel yetkisini belirler.
3. Federal Mahkemeye Başvuru Süreci
a. Ön İzin (Leave) Aşaması
Göçmenlik ofisi kararına karşı Federal Court’a doğrudan başvuru yapılamaz. Öncelikle “leave for judicial review” yani yargısal denetim için ön izin alınması gerekir. Bu süreç şu şekilde işler:
-
Başvuru, kararın tebliğinden itibaren 15 gün (Kanada içi kararlar için) ya da 60 gün (yurt dışı kararlar için) içinde yapılmalıdır.
-
Ön izin aşaması yazılı olarak yürütülür. Mahkeme, dosyayı değerlendirerek duruşmaya gerek olup olmadığını kararlaştırır.
-
Mahkeme ön izni verirse, dosya esas incelemeye alınır.
b. Esas İnceleme
-
Mahkeme, kararın hukuka uygunluğunu değerlendirir.
-
İdari işlemin usulüne uygun yapılıp yapılmadığı, adil olup olmadığı, takdir yetkisinin keyfi kullanılıp kullanılmadığı incelenir.
-
Genellikle yeni delil değerlendirmesi yapılmaz; karar dosyası ile sınırlı kalınır.
4. Görevli Mahkemeler – Detaylı Ayrım
| Mahkeme Türü | Başvuru Konusu | Açıklama |
|---|---|---|
| Federal Court | Göçmenlik ofisi kararları | En yaygın kullanılan yargı yolu. Ret kararları, sınır dışı, iltica reddi gibi kararlar. |
| Immigration Appeal Division (IAD) | Belirli itirazlar | Kanada içinde ikamet eden daimi oturum sahipleri için sınırlı temyiz imkânı sağlar. |
| Refugee Appeal Division (RAD) | İltica başvurusunun reddi | Sığınmacılar için temyiz organıdır, ancak her dosya RAD’e gitmez. |
| Federal Court of Appeal | Federal Mahkeme kararlarına itiraz | Federal Court kararlarına karşı üst mahkemedir. Yine leave prosedürü uygulanır. |
| Supreme Court of Canada | Hukuki içtihat yaratacak dosyalar | Çok nadiren göçmenlik davaları bu seviyeye ulaşır. |
5. Hangi Kararlar Federal Court’a Götürülemez?
Her karar yargısal denetime tabi değildir. Aşağıdaki durumlar yargı denetimi dışıdır:
-
Göçmenlik memurunun takdir yetkisi içinde verdiği bazı kararlar (örneğin eksik evrak nedeniyle işlem yapmama).
-
IRB – Refugee Protection Division tarafından verilen bazı kararlar için doğrudan Federal Court yolu kapalı olabilir.
-
İdari süreçleri tamamlanmamış başvurular (henüz nihai karar oluşmamışsa).
Ancak bu istisnalar kesin değildir. Kararın etkisine ve mağduriyet derecesine göre Federal Mahkeme bazen müdahale kararı verebilir.
6. Başvuru Gerekçeleri – Hangi Temellerle Dava Açılır?
Başvuru dilekçelerinde aşağıdaki hukuki gerekçelere dayanılır:
-
Natural justice (doğal adalet) ihlali: Adil yargılama hakkının ihlali (örneğin dinlenilmeden karar verilmesi).
-
Procedural unfairness (usuli adaletsizlik): Yeterli bildirim yapılmaması, bilgiye erişim sağlanmaması.
-
Reasonableness (makullük testi): Alınan kararın makul bir temele dayanmaması.
-
Error of law (hukuki hata): Uygun olmayan mevzuat uygulanması ya da yanlış yorum yapılması.
7. Federal Court Kararları Ne Tür Sonuçlar Doğurur?
-
Kararın iptali: Mahkeme, göçmenlik kararını iptal edebilir.
-
Dosyanın yeniden incelenmesi: IRCC ya da ilgili merciye, kararın yeniden değerlendirilmesi için gönderilmesi yönünde hüküm kurabilir.
-
Tazminat kararı verilmez: Bu tür davalar idari iptal davalarıdır; tazminat talepleri ayrı dava konusudur.
8. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
-
Zaman aşımı ve sürelere dikkat edilmemesi
-
Profesyonel yardım alınmaması nedeniyle dilekçelerin yetersiz kalması
-
Eksik dosya sunumu
-
Dil engeli nedeniyle yanlış anlaşılmalar
Bu gibi nedenlerle başvurular reddedilebilir. Bu nedenle yargı sürecinde deneyimli bir göçmenlik avukatından destek alınması büyük önem taşır.
9. Sonuç ve Değerlendirme
Kanada’da göçmenlik ofislerinin verdiği kararlara karşı Federal Court of Canada nezdinde başvuru yapılması mümkündür. Ancak bu başvuru, karmaşık bir süreçtir ve hem ön izin hem de esas inceleme olmak üzere iki aşamadan oluşur. Başvuru süresi son derece kısadır ve gerekçelendirme yüksek bir hukuki dikkat gerektirir.
Bu nedenle kararın türüne, başvuran kişinin statüsüne ve yargı yolunun uygunluğuna göre başvurunun titizlikle hazırlanması ve uzman danışmanlık alınması, bireyin hem statüsünü koruması hem de Kanada’da yasal yaşamını sürdürebilmesi açısından büyük önem arz eder.
About Post Author
