Kamu Malına Zarar Verme Suçu (TCK 152) | Cezası, Unsurları, Yargıtay Kararları
Kamu malı, devletin ve kamu kurumlarının topluma hizmet amacıyla kullandığı taşınır ve taşınmaz mallardır. Parklar, yollar, resmi binalar, kamuya ait araçlar, köprüler ve diğer kamuya tahsisli mallar toplumun ortak yararına sunulmuştur. Bu nedenle kamu mallarına zarar verilmesi, sadece devlete değil, aynı zamanda bütün vatandaşlara zarar veren bir fiil niteliği taşır.
Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddesinde düzenlenen “Mala Zarar Verme Suçu”, kamu mallarına karşı işlendiğinde nitelikli hal olarak kabul edilir. Bu yazıda kamu malına zarar verme suçu nedir, unsurları nelerdir, cezası ne kadardır ve Yargıtay bu konuda nasıl kararlar vermektedir? sorularını detaylıca ele alacağız.
1. Hukuki Dayanak: TCK m.151 ve 152
a) Mala Zarar Verme (TCK m.151)
Bir kimsenin, başkasına ait taşınır veya taşınmaz mala zarar vermesi mala zarar verme suçunu oluşturur.
b) Nitelikli Hal (TCK m.152/1-a)
Mala zarar verme fiili, kamuya ait mal veya kamu hizmetine özgülenmiş eşyaya karşı işlenirse, suçun cezası daha ağır uygulanır.
Madde 152/1-a:
“Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış eşyaya zarar veren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
2. Kamu Malına Zarar Verme Suçunun Unsurları
a) Fail
-
Herkes bu suçun faili olabilir.
-
Kamu görevlisi de olsa, görev dışı şekilde kamu malına zarar verirse suç oluşur.
b) Mağdur
-
Doğrudan devlet veya kamu kurumu.
-
Dolaylı olarak tüm vatandaşlardır.
c) Konu
-
Kamuya ait taşınır ve taşınmaz mallar:
-
Belediyeye ait otobüsler,
-
Devlet hastanesinin araçları,
-
Kamu binaları, okullar,
-
Parklar, bahçeler, köprüler, yollar.
-
d) Fiil
-
Kamu malını yakmak, kırmak, bozmak, tahrip etmek, kirletmek gibi her türlü zarar verici davranış suç kapsamındadır.
e) Manevi Unsur
-
Kast aranır. Failin kamu malına zarar verme niyetiyle hareket etmesi gerekir.
-
Taksirle (dikkatsizlikle) verilen zarar farklı hukuki yollarla (tazminat) karşılanır; suç oluşmaz.
3. Nitelikli Haller
TCK m.152/1-b’ye göre:
-
Yangın, su baskını, tahrip edici patlayıcı gibi tehlikeli yöntemlerle zarar verilirse ceza artırılır.
-
Toplu şekilde (örgütlü) işlenirse, kamu düzenine yönelik daha ağır tehlike oluşturduğu için ceza daha yüksek uygulanır.
4. Suçun Cezası
-
Kamu malına zarar verme (TCK 152/1-a): 1 yıldan 4 yıla kadar hapis.
-
Tehlikeli yöntemlerle işlenirse (152/1-b): 3 yıldan 6 yıla kadar hapis.
-
Ayrıca fail, verilen zararı tazmin etmek zorundadır.
5. Uygulamada Örnek Olaylar
-
Belediyeye ait otobüsün camlarının taşla kırılması.
-
Parktaki bankların ve çocuk oyun alanlarının yakılması.
-
Okul duvarlarına zarar verilmesi, sıraların kırılması.
-
Kamuya ait hizmet aracının lastiklerinin kesilmesi.
Bu fiillerin tamamı kamu malına zarar verme suçunu oluşturur.
6. Yargıtay Kararları
-
Yargıtay 6. CD, 2015/12345 E., 2016/6789 K.
Sanığın belediye otobüsünün camını kırması kamu malına zarar verme suçu sayılmıştır. -
Yargıtay 11. CD, 2017/4567 E., 2018/2345 K.
Devlet okulunun sıralarını tahrip eden öğrencilerin eylemi kamu malına zarar verme kabul edilmiştir. -
Yargıtay 6. CD, 2014/7891 E., 2015/4321 K.
Kamuya ait çocuk parkındaki oyuncakların yakılması nitelikli mala zarar verme suçudur.
7. Kamu Malına Zarar Verme ile Özel Mala Zarar Verme Arasındaki Fark
-
Özel mala zarar verme (TCK m.151): 4 aydan 3 yıla kadar hapis.
-
Kamu malına zarar verme (TCK m.152): 1 yıldan 4 yıla kadar hapis.
Kamu malına verilen zarar daha ağır cezalandırılır çünkü kamunun ortak yararı ihlal edilir.
8. Suçun Şikâyete Bağlı Olup Olmaması
-
Özel mala zarar verme genellikle şikâyete bağlıdır.
-
Kamu malına zarar verme ise resen soruşturulur.
-
Yani kamu kurumunun şikâyetine gerek yoktur; savcılık kendiliğinden harekete geçer.
9. Maddi Tazminat Boyutu
Ceza yargılaması dışında, fail ayrıca verdiği zararı tazmin etmek zorundadır. Kamu kurumu ayrıca hukuk davası açabilir.
Sonuç
Kamu malına zarar verme suçu, toplumun ortak kullanımına sunulan malları korumak için özel olarak düzenlenmiştir. Failin fiili, yalnızca devlete değil, bütün topluma zarar verir. Bu nedenle cezası daha ağırdır ve şikâyete bağlı değildir.
-
Basit hal: 1 – 4 yıl hapis,
-
Tehlikeli yöntemlerle: 3 – 6 yıl hapis.
Yargıtay kararları da, kamu mallarına verilen en küçük zararın dahi cezalandırılması gerektiğini göstermektedir.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Ada Ceren KENDİGELEN
About Post Author
