Kamu Davasında Şikayet ve Şikayetten Vazgeçme

Giriş

Türk ceza yargılamasında kamu davası, toplum düzeninin korunması amacıyla savcı tarafından açılır. Ancak bazı suçlar vardır ki, kamu davasının açılabilmesi için mağdurun iradesine ihtiyaç duyulur. İşte bu tür suçlar “şikâyete bağlı suçlar” olarak adlandırılır. Bu durumda kamu davasının açılabilmesi, mağdurun şikâyet hakkını kullanmasına bağlıdır.

Şikâyetin Hukuki Niteliği

Şikâyet, ceza muhakemesini harekete geçiren ön şart niteliğindedir. Hakaret, basit yaralama, tehdit gibi suçlarda kamu davasının açılabilmesi için mağdurun savcılığa veya kolluğa başvurup şikâyetçi olması gerekir. Şikâyetin yapılmaması halinde savcılık kovuşturmaya yer olmadığı kararı (KYOK) verir ve kamu davası açılamaz.

Şikâyet Süresi

Türk Ceza Kanunu’na (TCK m.73) göre şikâyet süresi, mağdurun fiil ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 aydır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir. Süre geçtikten sonra yapılan başvuru, geçerli şikâyet doğurmaz ve kamu davası açılamaz.

Şikâyetten Vazgeçme

Şikâyet hakkı kullanıldıktan sonra, mağdurun yargılamanın her aşamasında şikâyetinden vazgeçmesi mümkündür. Vazgeçme halinde kamu davası düşer. Ancak bunun bir istisnası vardır: sanığın vazgeçmeyi kabul etmesi gerekir. Çünkü şikâyetten vazgeçme, fail açısından bir af niteliği taşır ve sanığın rızası aranır.

Vazgeçmenin Sonuçları

• Şikâyetten vazgeçildiğinde dava ortadan kalkar ve sanık hakkında beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.

• Vazgeçme tek taraflıdır, ancak sanığın kabulü şarttır. Sanık kabul etmezse yargılama devam eder.

• Vazgeçme, tüm sanıklar için geçerlidir; şikâyetçi bazı sanıklardan vazgeçip bazılarına karşı devam edemez.

Kamu Davası – Re’sen Takip Edilen Suçlarda Fark

Re’sen kovuşturulan suçlarda mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi kamu davasını ortadan kaldırmaz. Örneğin kasten öldürme, uyuşturucu ticareti gibi suçlarda mağdur şikâyetten vazgeçse bile devlet, kamu düzeni adına davaya devam eder.

Yargıtay Uygulaması

Yargıtay kararlarında da vurgulandığı üzere, şikâyet süresinde yapılmalı, vazgeçme sanığın kabulü ile hüküm doğurmalı ve vazgeçme beyanı açık, koşulsuz olmalıdır. Aksi hâlde mahkemece kamu davası düşürülmez.

Sonuç

Kamu davasında şikâyet, bazı suçlar için davanın açılmasının ön şartıdır. Şikâyet hakkının süresi içerisinde kullanılmaması dava açılmasını engeller. Şikâyetten vazgeçme ise yargılamayı sona erdiren güçlü bir mekanizmadır. Ancak bu sonuç, ancak sanığın kabulü ile gerçekleşir. Böylece ceza yargılamasında hem mağdurun iradesi hem de sanığın hakları korunmuş olur.

                                                                                                                                                Ada Ceren KENDİGELEN