Kambiyo Takiplerinde İhtiyati Haciz Kararı

Kambiyo Takiplerinde İhtiyati Haciz Kararı Alınması

Giriş

Kambiyo senetleri (çek, bono, poliçe), ticari yaşamda en çok kullanılan kredi ve ödeme araçları arasında yer almaktadır. Bu senetlere dayalı alacakların tahsili için İcra ve İflas Kanunu (İİK) m. 167 vd. hükümlerinde özel bir takip yolu düzenlenmiştir. Ancak takip sürecinin etkinliğini artırmak ve alacaklının menfaatlerini korumak amacıyla, kambiyo senetlerine dayalı alacaklarda ihtiyati haciz kararı alınması da mümkündür.

İhtiyati haciz, borçlunun malları üzerinde geçici bir tedbir niteliği taşır ve alacaklının alacağını güvence altına almasına yardımcı olur. Özellikle kambiyo senetlerinde, borçlunun mal kaçırma veya ödeme güçlüğüne düşme ihtimali yüksek olduğundan, ihtiyati haciz önemli bir hukuki araçtır.

İhtiyati Haczin Hukuki Dayanağı

İİK m. 257

İhtiyati haciz kararı alınabilmesi için:

Para borcunun mevcut olması,
Vadesi gelmiş bir borcun bulunması,
Alacağın rehinle temin edilmemiş olması,
Mahkeme kararı alınması gerekir.

Kambiyo Senetleri Açısından

Kambiyo senedi (çek, bono, poliçe) alacağın varlığını güçlü delillerle ispat eden bir belgedir.
Bu nedenle ihtiyati haciz talebi, mahkemeler tarafından genellikle kabul görür.

Kambiyo Takibinde İhtiyati Haciz Talebi

1. Yetkili Mahkeme

Alacaklı, ihtiyati haciz talebini asliye ticaret mahkemesinden veya takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden talep edebilir.

2. Talep Şekli

Talep, dilekçe ile yapılır ve senet aslı eklenir.
Senet vadesi gelmiş olmalıdır.

3. Teminat Şartı

İİK m. 259 gereğince, alacaklıdan teminat göstermesi istenebilir.
Ancak kambiyo senetlerinde alacak güçlü şekilde ispatlandığından, uygulamada çoğu kez düşük miktarda teminatla karar verilir.

İhtiyati Haciz Kararının Uygulaması

1. Kararın Verilmesi

Mahkeme, alacağın kambiyo senedi ile ispatlandığını gördüğünde ihtiyati hacze karar verebilir.
Karar genellikle duruşmasız (dosya üzerinden) verilir.

2. Kararın Tatbiki

Karar icra dairesine gönderilir.
İcra dairesi, borçlunun taşınır, taşınmaz ve banka hesaplarına haciz koyar.

3. Takip Şartı

Alacaklı, ihtiyati haciz kararından itibaren 7 gün içinde icra takibi başlatmalıdır.

Yargıtay Kararları Işığında İhtiyati Haciz

Yargıtay 11. HD, 2017/3456 E., 2019/1123 K.:
“Kambiyo senedine dayalı alacak, ihtiyati haciz için yeterli kuvvetli delil niteliğindedir.”
Yargıtay 19. HD, 2018/5412 E., 2019/3672 K.:
“Alacağın kambiyo senedine dayanması, ihtiyati haciz için teminatın düşük tutulmasına imkan verir.”
Yargıtay HGK, 2020/3245 E., 2021/1543 K.:
“İhtiyati haciz kararı üzerine yedi gün içinde takip başlatılmaması halinde haciz hükümsüz hale gelir.”

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

Teminat Miktarının Yüksek Belirlenmesi
- Mahkemeler, bazen yüksek teminat talep ederek alacaklının fiilen ihtiyati haciz imkanını zayıflatmaktadır.
Takip Süresinin Kaçırılması
- Alacaklı, 7 gün içinde icra takibi açmazsa haciz düşer.
Borçlunun Mal Kaçırması
- İhtiyati haciz kararının geç uygulanması, borçlunun mal kaçırmasına sebep olabilir.
Usulsüz Tebligatlar
- Haciz işlemlerinin usulsüz yapılması, kararın iptaline yol açabilmektedir.

Stratejik Öneriler

Alacaklı İçin

Senet aslı ile birlikte derhal ihtiyati haciz talebinde bulunmalı.
Teminat için makul miktarın belirlenmesi talep edilmeli.
Karar alındıktan sonra 7 gün içinde takip başlatılmalı.

Borçlu İçin

Hacze karşı istihkak davası açma hakkı kullanılabilir.
Haczin ölçüsüz olması halinde icra mahkemesine şikayet yapılabilir.
Borcun ödendiği belgelerle birlikte ihtiyati haczin kaldırılması istenebilir.

Sonuç

Kambiyo takiplerinde ihtiyati haciz, alacaklıya önemli bir güvence sağlar. Borçlunun malvarlığı üzerinde geçici tedbir koymak, alacağın tahsilini garanti altına alır.

İİK hükümleri, kambiyo senetlerine dayalı alacaklarda ihtiyati haciz imkanını kolaylaştırmaktadır.
Yargıtay kararları da senetlerin kuvvetli delil niteliğini kabul etmektedir.
Ancak sürelere riayet edilmemesi, yüksek teminat istenmesi ve usulsüzlükler, alacaklı açısından ciddi riskler doğurabilir.

Bu nedenle alacaklıların, ihtiyati haciz kararı talep ederken dikkatli hareket etmesi, borçluların ise haksız hacizlere karşı yasal yollara başvurması büyük önem taşımaktadır.

Gözdenur TURNA

Single Blog Title