Kambiyo Takibinde Yetki İtirazı Stratejileri
Kambiyo Takibinde Yetki İtirazı Stratejileri
Giriş
Ticari yaşamda en sık kullanılan ödeme araçlarından olan çek, bono ve poliçe, alacaklıya güçlü bir takip imkânı sağlar. Bu senetler, İcra ve İflas Kanunu (İİK) m. 167 vd. hükümleri uyarınca kambiyo senetlerine özgü takip yoluna konu olabilir. Kambiyo takibinde alacaklının en büyük avantajı, hızlı ve etkili bir şekilde borçludan tahsilat yapabilmesidir.
Buna karşılık, borçluların da kendilerini korumak adına başvurabilecekleri savunma mekanizmaları vardır. Bu mekanizmalardan biri, yetki itirazıdır. Yetki itirazı, takip işleminin yanlış yerde başlatıldığını ileri sürerek takibi geçersiz hale getirme girişimidir.
Uygulamada borçluların stratejik olarak en çok kullandığı savunmalardan biri olan yetki itirazı, doğru yapıldığında borçlu lehine önemli avantajlar sağlayabilir. Öte yandan, alacaklılar da bu itiraza karşı doğru strateji geliştirmek zorundadır.
Kambiyo Takibinde Yetki Kuralları
İİK m. 168/1 Hükmü
Kambiyo senetlerine mahsus takipte yetkili icra daireleri:
- Borçlunun yerleşim yeri icra dairesi,
- Senette ödeme yeri gösterilmişse, o yer icra dairesidir.
TTK Hükümleri
- Çek: Ödeme yeri, keşide yeri ile bağlantılıdır (TTK m. 780, 814).
- Bono: Ödeme yeri bonoda açıkça belirtilmelidir (TTK m. 776).
- Poliçe: Muhatap için ödeme yeri senette gösterilir (TTK m. 671).
Yetki İtirazının Özellikleri
- Süreye Tabi İtiraz
- Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde yetki itirazında bulunmalıdır.
- Kesin Nitelikli İtiraz
- Yetki itirazı, icra takibinin iptaline yol açabilir.
- Şekil Şartı
- Yazılı şekilde yapılmalı ve dayanak belgeler eklenmelidir.
Yetki İtirazı Stratejileri
1. Borçlu Açısından Stratejiler
a. Yerleşim Yerine Dayalı İtiraz
- Borçlu, takibin kendi yerleşim yeri dışında açıldığını ileri sürebilir.
- Bu itiraz, özellikle alacaklının uzak bir yerde takip açarak baskı kurmaya çalıştığı durumlarda önemlidir.
b. Ödeme Yerine Dayalı İtiraz
- Eğer senette belirtilen ödeme yeri dışında takip başlatılmışsa, borçlu bu durumu ileri sürebilir.
c. İtirazı Usulüne Uygun Yapma
- 5 günlük süre içinde ve icra mahkemesine dilekçe ile yapılmalıdır.
- Usulüne uygun yapılmayan itiraz reddedilir.
2. Alacaklı Açısından Stratejiler
a. Senetteki Ödeme Yerini Kullanma
- Alacaklı, senette açıkça gösterilen ödeme yerinde takip başlatmalıdır.
- Bu durumda borçlunun yetki itirazı büyük ölçüde reddedilir.
b. Birden Fazla Yetkili Yer Arasında Tercih
- Hem borçlunun yerleşim yeri hem de ödeme yeri yetkili ise, alacaklı stratejik olarak daha avantajlı yeri seçebilir.
c. İtiraza Karşı Delil Sunma
- Borçlunun yetki itirazına karşı, senetteki ödeme yeri ve TTK hükümlerine dayalı güçlü deliller sunulmalıdır.
Yargıtay Kararları Işığında Yetki İtirazı
- Yargıtay 12. HD, 2019/3256 E., 2020/4817 K.:
“Çekte ödeme yeri gösterilmişse, yetki itirazı dikkate alınmaz.” - Yargıtay 19. HD, 2017/4312 E., 2018/6789 K.:
“Borçlunun yerleşim yeri dışında açılan kambiyo takibine karşı süresinde yapılan yetki itirazı kabul edilmelidir.” - Yargıtay HGK, 2021/2345 E., 2022/5432 K.:
“Yetki itirazının süresinde ve usulüne uygun yapılmaması halinde, icra mahkemesi esasa giremez.”
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
- Borçlunun Süreyi Kaçırması
- 5 gün içinde yapılmayan itiraz dikkate alınmaz.
- Yanlış Yerde Takip Açılması
- Alacaklı, bilinçsizce veya stratejik hata ile yanlış yerde takip açabilmektedir.
- Yetki İtirazı ile Esas İtirazlarının Karıştırılması
- Borçlu çoğu kez yetki itirazını borca veya imzaya itirazla birlikte karıştırarak yapmaktadır.
Stratejik Öneriler
Borçlu İçin
- Tebligatı aldıktan hemen sonra yetki konusunu kontrol etmeli.
- 5 gün içinde dilekçe ile itiraz etmeli.
- Ödeme yerinin senette gösterilip gösterilmediğine dikkat etmeli.
Alacaklı İçin
- Takip öncesi yetkili icra dairesi doğru belirlenmeli.
- Yetki itirazına karşı güçlü deliller hazırlanmalı.
- Gereksiz yere borçlunun bulunduğu yer dışında takip açılmamalı.
Sonuç
Kambiyo senetlerine özgü takiplerde yetki itirazı, borçluların en sık başvurduğu savunma araçlarından biridir. İtirazın doğru ve süresinde yapılması halinde takibin iptali dahi mümkündür.
Alacaklı açısından bakıldığında ise, takip öncesinde doğru icra dairesinin seçilmesi ve ödeme yerinin senet üzerinde doğru gösterilmesi, itiraz riskini en aza indirir.
Yargıtay uygulamaları, yetki itirazında süre, şekil ve delil konularında son derece titizdir. Bu nedenle tarafların stratejik hareket etmesi büyük önem arz eder.
Gözdenur TURNA
About Post Author
