Kambiyo Senedinde İmza İnkarı ve Sahtelik İddiası Nasıl İleri Sürülür?

1. Giriş

Kambiyo senetleri (çek, bono ve poliçe), ticari hayatta güven ve hız kazandırmak için kullanılan özel kıymetli evraklardır. Bu senetlerin geçerliliği büyük ölçüde imza unsuruna bağlıdır. İmza, senedin borçlusu ile borç arasındaki hukuki bağın temelini oluşturur. Bu nedenle, borçlunun imzasının sahte olması veya hiç bulunmaması halinde senet geçersiz hale gelir.

Borçluların en yaygın başvurduğu savunmalar arasında imza inkârı ve sahtelik iddiası yer almaktadır. Bu iddialar, hem icra hukukunda hem de ceza hukukunda ciddi sonuçlar doğurur.

2. İmza İnkarı Kavramı

İmza inkârı, borçlunun senet üzerindeki imzanın kendisine ait olmadığını beyan etmesidir.

Eğer imza gerçekten borçluya ait değilse, kambiyo sorumluluğu doğmaz.
İmza yokluğu, senedin esaslı unsurlarından birinin eksikliği anlamına gelir.
İmza inkârı halinde ispat yükü, genellikle senedi ileri süren tarafta olur.

2.1. Hangi Durumlarda İleri Sürülür?

Borçlu hiç imza atmamışsa,
İmza taklit edilmişse,
İmza, boş bir kâğıda atılmış ve sonradan doldurulmuşsa.

3. Sahtelik İddiası Kavramı

Sahtelik iddiası, yalnızca imzaya değil, senedin tümüne veya içeriğine yöneliktir.

Senet üzerinde rakam veya tarih değiştirilmişse,
Senet fotokopi ile çoğaltılmış ve hileli şekilde kullanılmışsa,
Boş imzalı kâğıt kötüye kullanılarak senet haline getirilmişse,

borçlu “sahtelik iddiası” ileri sürebilir.

4. İmza İnkarı ve Sahtelik İddiası Nasıl İleri Sürülür?

4.1. İcra Takibinde İtiraz

Kambiyo senedine dayalı icra takibinde borçluya 7 gün süre verilir.
Bu süre içinde borçlu, icra dairesine yazılı veya sözlü beyanda bulunarak imza inkârı veya sahtelik iddiası ileri sürebilir.
İtirazın açık ve kesin ifadelerle yapılması gerekir. (Örn. “Bu senetteki imza bana ait değildir” veya “Senedin üzerindeki rakamlar sonradan değiştirilmiştir”).

4.2. Menfi Tespit ve İstirdat Davaları

Takip başlamamışsa borçlu menfi tespit davası açarak imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürebilir.
Ödeme yapılmışsa ve sonradan sahtecilik fark edilirse istirdat davası açılarak iade talep edilebilir.

4.3. Ceza Yargılaması

Sahtelik iddiası aynı zamanda suçtur.
Borçlu, savcılığa şikâyette bulunarak senedin sahte düzenlendiğini ileri sürebilir.
Ceza yargılamasındaki bilirkişi raporları, hukuk davasında da güçlü delil oluşturur.

5. İspat ve Deliller

5.1. Bilirkişi İncelemesi

Mahkemeler imza veya metin incelemesi için dosyayı Adli Tıp Kurumu veya grafoloji uzmanına gönderir.

5.2. Resmi Belgeler

Pasaport giriş-çıkış kayıtları,
Sağlık raporları,
Banka işlem kayıtları,

imzanın o tarihte atılamayacağını gösterebilir.

5.3. Tanık Beyanları

Senet düzenlenirken orada bulunan kişiler, imza sürecine dair tanıklık edebilir.

5.4. Yazışmalar ve Elektronik Deliller

E-posta, WhatsApp yazışmaları veya kamera kayıtları da dolaylı ispat aracı olabilir.

6. Kurgusal Olay

Olay:
“Borçlu X” aleyhine 80.000 TL’lik bono ile icra takibi başlatılmıştır. Senedin üzerinde imzası olduğu iddia edilmektedir. Ancak Borçlu X, o tarihlerde yurtdışında olduğunu ve imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürmektedir. Ayrıca senet üzerinde rakamların oynandığını iddia etmektedir.

Hukuki Değerlendirme:

Borçlu X, 7 gün içinde icra dairesine başvurarak imza inkârı ve sahtelik iddiası ileri sürmelidir.
Pasaport kayıtları ve uçuş belgeleri, imzayı atamayacağını ispatlayacaktır.
Senet kriminal incelemeye gönderildiğinde, farklı kalemle rakamların değiştirildiği ortaya çıkabilir.

Sonuç:
Eğer bilirkişi raporu imzanın Borçlu X’e ait olmadığını doğrularsa, icra takibi iptal edilecek ve Borçlu X borçtan kurtulacaktır. Ayrıca sahtecilik yapan kişi hakkında savcılık soruşturması yürütülecektir.

7. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

Borçluların itiraz süresini kaçırması ve borçlu hale gelmesi.
İtiraz dilekçesinde açıkça “imza bana ait değildir” demek yerine dolaylı ifadeler kullanılması.
Delil yetersizliği nedeniyle bilirkişi raporunun olumsuz çıkması.
Ceza ve hukuk süreçlerinin ayrı yürütülmesi ve zaman kaybı.

8. Çözüm Önerileri

Borçlular icra tebligatı aldıklarında derhal avukata başvurmalı ve süresinde itiraz etmelidir.
İtiraz açık, net ve kesin ifadelerle yapılmalıdır.
İmza atıldığı tarihte yurtdışında olunduğunu, sağlık nedeniyle imza atılamayacağını belgeleyen raporlar toplanmalıdır.
Ceza şikâyeti ve hukuk davası eş zamanlı yürütülerek güçlü bir savunma oluşturulmalıdır.

9. Sonuç

Kambiyo senetlerinde imza inkârı ve sahtelik iddiası, borçlunun haksız borç yükümlülüğünden kurtulması için kritik öneme sahiptir. Bu iddiaların geçerli olabilmesi için:

Süresinde ve usule uygun şekilde yapılması,
Güçlü delillerle desteklenmesi,
Ceza ve hukuk boyutunun birlikte yürütülmesi gerekir.

Borçlular, imzaları olmayan veya sahte şekilde doldurulmuş senetlere karşı kayıtsız kalmamalı, haklarını zamanında kullanmalıdır.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut

Single Blog Title