İzinsiz Kenevir Ekme Suçu ve Cezası
1. Yasak Düzenlemenin Kaynağı: 2313 Sayılı Kanun’un 23/5. Maddesi
2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 23/5. fıkrası iki ayrı suç tipi oluşturmuştur:
-
Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi durumunda: fail 4 yıldan 12 yıla kadar hapis ile 500 günden 10.000 güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
-
Münhasıran kendi kullanımı için kenevir ekimi yapılması hâlinde: fail 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası alır
Burada “ekim” ifadesi, kenevir tohumunun toprağa konulmasından ürünün hasadına kadar geçen tüm süreyi kapsar. İzinsiz ekim, izin belgesi olmaksızın veya izin belgesinde belirtilen alanın dışında ya da farklı yerde yapılması hâlinde ise en az 50 gün adlî para cezası uygulanır.
2. Suçun Unsurları: Amaca Göre Ayrım ve Kanuni Tanım
2.1. Tohum Ekme Aşaması
Eylemin gerçekleşmesi için failin keneviri ekmesi yeterlidir; bu kenevir henüz dikili olsa da suç tamamlanmış sayılır. Madde böylece eylemin başlangıcından hasat aşamasına kadar kapsar.
2.2. Suçun Amacının Tespiti
-
Esrar elde amacı taşıması durumunda daha ağır cezaya tabidir. Bu amaç, fiilin kapsamı kadar failin kastına da bağlıdır.
-
Kişisel kullanım amacı aşikar ise daha hafif cezai rejime tabi olur.
Suçun vasfı, somut olayın delillerine (kök sayısı, sanığın beyanları, hasat artıkları vb.) göre tespit edilir.
3. Hapis Cezası Aralığı ve Adlî Para Cezası
3.1. Esrar Amacıyla Ekme
Kirlen veya ticari maksatla ekim yapan kişi 4–12 yıl hapis ve ayrıca 500–10.000 gün adlî para cezası alır. Bu yaptırım, kişinin toplum için oluşturduğu tehlikenin derecesine göre belirlenir.
3.2. Kişisel Kullanım Amaçlı Ekme
Bu amaçla ekim yapan kişi 1–3 yıl hapis cezası ile cezalandırılır. Adlî para cezası bu hâlde hüküm altına alınmaz.
3.3. İzin Belgesi Olmadan veya Belgenin Dışında Ekilen Kenevir
“İzinsiz ekim” suçu kapsamında, belgesiz veya iznin dışında yapılan ekim, en az 50 gün adlî para cezası ile cezalandırılır. Hapis cezası öngörülmez.
4. Kenevir Hasadı Sonrası Eylemlere İlişkin Hukuki Durum
Kenevir bitkisi hasat edildikten sonra içeriği itibariyle uyuşturucu hale gelebilir. Bu durumda ekim suçunun yanında ayrıca:
-
TCK m. 188: “Uyuşturucu madde imal ve ticareti”,
-
TCK m. 191/1: “Kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçları da oluşabilir.
Örneğin el konulan bitkiler esrar halini almışsa, fail hem ekim suçu hem de bu TCK suçlarından ayrı ayrı sorumlu tutulabilir. Ancak ekim ilişkisine dair somut delil (kök, hasat artığı vb.) bulunmuyorsa, soyut beyanlar tek başına mahkûmiyet için yeterli olmaz.
5. Yargıtay İçtihatları ve Emsal Kararlar
5.1. Kişisel Kullanım Sınırı: Kök Sayısı
Yargıtay yerleşik uygulamasına göre, başka delil olmaması hâlinde 20 köke kadar ekili kenevir kişisel kullanım kapsamında değerlendirilir. Hatta bazı Yargıtay kararlarında bu sınır 28 kök olarak kabul edilmiştir.
5.2. Esrar Amacıyla Ekme Suçu ve Yanılgı
Örneğin 67 kök gibi yüksek sayıda dikili bitki, esrar elde amacı güdülmediği sürece kişisel kullanım olamayacağı gerekçesiyle esrar amacıyla ekime göre hüküm tesis edilmemişse Yargıtay kararı bozabilir.
5.3. Hasat veya Sökmeye Bağlı Diğer Suçlar
Dikili kenevirin hasat edilmesi halinde suçun kapsamı genişler. Hem ekim suçu hem de TCK uyarınca uyuşturucu suçu değerlendirilebilir. Bu tür durumlarda somut delillerin değerlendirilmesi kritik önem taşır.
6. Savunma ve Ceza Savunması Stratejisi
6.1. Amacın Belirlenmesi
Savunma avukatının öncelikli görevi, kişisel kullanım mı yoksa ticari maksatlı ekim mi olduğu konusunda somut delillerle çelişki yaratmaktır: kök sayısı, sanığın beyanları, satış kanıtlarının bulunup bulunmaması belirleyicidir.
6.2. Kök Sayısı İtirazı
Eğer ekili toplam kök sayısı düşük (örneğin 20–28 kök) ve başka destekleyici delil yoksa, bu oran kişisel kullanım savunması için kullanılabilir.
6.3. Delil Eksikliği İfadesi
Arkadan hasat edilmiş bitkiler veya numune eksikliği söz konusu olduğunda, sanığın ekime ilişkin kastının yatırım değil gönül işi olduğu savunulabilir. Yargıtay da soyut ikrarın tek başına yeterli olmadığını belirtmiştir.
6.4. Etkin Pişmanlık veya Zararı Giderme
Kenevir ekimi bağlamında etkin pişmanlık doğrudan uygulanmasa da, delillerin dikkatli değerlendirilmesi hâlinde cezada indirim veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması imkânı doğabilir.
7. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Dikkat Edilecek Hususlar
-
İzin Belgesi: Failin belgesi olsa bile, sözleşmede izin verilen alan dışında ekim yapılması hâlinde suça ilişkin ceza hâkimiyetini korur.
-
Bitki Cinsiyeti: Dişi kenevir bitkileri THC içerdiği için suç unsuru oluşturur. Erkek kenevir THC içermez; ancak cinsiyet tespiti eyleme başlanmadan zordur.
-
Eylemin tamamlanmış olup olmadığı: Bitki henüz hasat edilmemişse, yalnızca ekim suçu cezalandırılır. Ancak hasat sonrası durum farklı suçlara zemin hazırlar.
-
Sanığın kastı: Satış amaçlı mı yoksa yalnızca kendi ihtiyacı için mi ekim yaptığı tüm verilerle birlikte değerlendirilmelidir.
8. Sonuç ve Kapanış Değerlendirmesi
İzinsiz kenevir ekme suçu, hem bitkinin biyolojik doğası hem de kanuni düzenlemesi nedeniyle karmaşık bir hukuki yapıya sahiptir. 2313 sayılı Kanun’un 23/5. maddesiyle düzenlenen bu suçun iki ayrı ceza rejimi vardır:
-
Esrar elde etmek amacıyla ekim yapanlara yönelik ağır cezalar,
-
Münhasıran kendi kullanım amacı taşıyan ekim yapanlara yönelik daha hafif cezalar.
Kök sayısı, amaç, delil durumu ve bilirkişi raporları somut olay spesifik değerlendirmeler gerektirir. Ayrıca, ekim sonrası elde edilen ürünün niteliğine göre TCK 188 veya 191/1 kapsamında ayrı suçların oluşması da mümkündür.
Sanığın savunma stratejisi, bu karmaşık yapıyı ışıklandırarak; kastın ne olduğu, delil yetersizliği, kök sayısının sınırları ve hasat durumu üzerinden ceza indirimine veya beraate uzanabilir. Yargıtay kararları bu noktada hem kriter hem içtihat temeli sağlar.
Kısacası, izin almadan yapılan her kenevir ekimi suçtur; suça ilişkin ceza miktarı ise ekimin amacı ve koşullarına göre değişir. Savunma açısından amacın belirlenmesi, delillerin eksiksiz sunulması ve içtihatlarla desteklenmiş gerekçeler kritik önemdedir.
About Post Author
