İTALYA’DA OTURUM İZNİ NASIL ALINIR ?

AVRUPA BİRLİĞİ’NDE YER ALAN İTALYA;TARİHİ,KÜLTÜREL VE EKONOMİK AÇIDAN yatırımcılara, öğrencilere ve ailelere cazip gelmektedir fakat Türkiye’den veya yabancı ülkelerden İtalya’ya yerleşmek isteyen yabancılar için oturum izni almak hukuki bir zorunluluktur; bu izin olmadan uzun süreli ikamet etmek, çalışmak veya eğitim almak mümkün değildir.

Bu makalede İtalya’da oturum izni alma süreci, başvuru türleri, gerekli belgeler ve hukuki dayanaklar detaylı olarak incelenecektir.

Öncelikle alacağımız oturum izni türleri başvuru yapılırkenki amaca ve başvuru sahibinin statüsüne göre sınıflandırılmaktadır. Genel olarak aşağıdaki oturum izinleri söz konusudur;

Kısa Dönem Oturum İzni (Permesso di Soggiorno per Casi Particolari)

Bu vize türü İtalyan Göç Hukuku’nda özel durumlar için düzenlenmiş bir kısa süreli oturum iznidir. Kısa süreden kasıt, temel olarak 90 günden uzun fakat 1 yıldan kısa süreli ikametleri kapsamaktadır. İtalya’ya turistik vize ile giriş yapan bir yabancı, 90 günün üzerinde kalmak isterse bu izni almak zorundadır.

Kısa dönem oturum izni almanın birçok sebebi olabilir, bunlar arasında en sık karşılaşılanlar şunlardır;

İTALYA’DA OTURUM İZNİ NASIL ALINIR ?

1.Eğitim amaçlı kalışlar:

*Üniversite, dil okulu, yüksek lisans, doktora veya araştırma programlarına katılan yabancılar.

*Burada öğrencinin kayıt belgesi ve geçim kaynaklarını ispatlayan belgeler gereklidir.

2.Geçici çalışma veya staj:

*Kısa süreli iş sözleşmeleri, staj programları veya proje bazlı görevler için.

*Çalışma izni (Nulla Osta) ile birlikte verilir.

3.Sağlık tedavisi:

*İtalya’da özel tedavi veya uzun süreli hastane bakımı görecek kişiler.

*Tedaviye ilişkin doktor raporu ve finansal güvenceler istenir.

4.Ailevi nedenler:

*Evlilik hazırlığı, aile ziyareti veya özel ailevi durumlar için.

Kısa Dönem Oturum İzni Başvuru Şartları

• İtalya’ya girişten sonra 8 gün içinde başvuru yapılması gerekir.

• Başvuru Poste Italiane (Kit Postale) aracılığıyla yapılır.

• Geçerli pasaport, adres beyanı, biyometrik fotoğraf, gelir belgesi ve sağlık sigortası temel belgelerdir.

• Başvurunun ardından Questura tarafından parmak izi alınır ve gerekirse mülakat yapılır.

Başvuru Süresi

• Genellikle 3 ay ile 12 ay arasında verilir.

• Eğitim veya iş sözleşmesi gibi sebebe bağlı olarak süresi belirlenir.

• Süre dolmadan en az 60 gün önce uzatma başvurusu yapılması gerekir.

Uzun Dönem Oturum İzni (Permesso di Soggiorno UE per Soggiornanti di Lungo Periodo)

“Permesso di Soggiorno UE per Soggiornanti di Lungo Periodo”, Avrupa Birliği mevzuatı uyarınca İtalya’da 5 yıl kesintisiz ve yasal olarak ikamet eden yabancılara verilen kalıcı nitelikteki oturum iznidir.

Bu oturum izni diğer AB ülkeleri için de tanınan bir statü olduğundan yani uzun dönem ikamet hakkını elde eden kişi, başka bir AB ülkesine göç etmek istediğinde, o ülkenin ulusal şartlarına bağlı olarak kolaylıkla ikamet veya çalışma izni alabildiğinden “AB Uzun Dönem İkamet İzni” olarak da anılır. Normal oturum izinlerinden farkı süresiz ikamet ve daha geniş haklar sağlamasıdır.

Uzun Dönem Oturum İzni Başvuru Şartları

• 5 Yıl Kesintisiz İkamet yani başvuru sahibi, İtalya’da aralıksız 5 yıl boyunca yasal oturum izniyle yaşamış olmalıdır ve bu sürenin içinde 6 aydan fazla kesinti olmamalıdır.
• Gelir Şartı olarak başvuru sahibinin ve ailesinin geçimini sağlayacak düzeyde yasal geliri bulunmalıdır. Bu yasal gelir genellikle yıllık asgari ücret seviyesinde aranır.
• Konaklama Şartı İtalya’da uygun nitelikte konut gösterilmesini gerektirir. Bu bir kira sözleşmesi ya da tapu olabilir.
• Dil ve Entegrasyon Şartı’nda başvuru sahibinin en az A2 seviye İtalyanca bilmesi aranır. Entegrasyon için ise başvuru sahibine İtalya’nın hukuk düzenine saygı göstereceğini ve temel sosyal entegrasyon kurallarına uyacağını taahhüt ettiği bir anlaşma imzalaması öngörülür. Bu puanlama sistemine tabii bir anlaşmadır ve 2 yıl sonunda yeterli puan olmazsa oturum uzatılmayabilir.
• Adli Sicile bakıldığında kişinin ağır suç kaydı bulunmamalıdır,kamu düzeni ve güvenliği açısından sakınca olmamalıdır.

Başvuru Süreci

• Başvurular genellikle Questura (Polis Yabancılar Bürosu) üzerinden yapılır.

• Gerekli belgeler:

  • Pasaport

  • Mevcut oturum izni

  • Gelir belgeleri (maaş bordrosu, vergi beyannamesi)

  • Konut belgeleri

  • Dil sertifikası (gerektiğinde)

• Başvurunun olumlu sonuçlanmasıyla birlikte uzun dönem oturum kartı (Carta di Soggiorno UE) verilir.

Sağladığı Haklar

1. Süresiz İkamet Hakkı

   • Normal oturum izinleri süreli iken, uzun dönem izni süresizdir.

   • Yenileme işlemleri daha basittir.

2. AB Ülkelerinde Haklar

   • Başvuru sahibi, diğer AB ülkelerinde de ikamet, çalışma veya eğitim için kolaylık elde eder.

   • Ancak her ülkenin ek şartları olabilir.

3. Sosyal Haklar

   • Eğitim, sağlık ve sosyal yardımlara İtalyan vatandaşlarıyla eşit şekilde erişim sağlanır.

4. Vatandaşlığa Giden Yol

   • Uzun dönem oturum izni, İtalyan vatandaşlığına başvuru için önemli bir aşamadır.

Çalışma Amaçlı Oturum İzni

İtalya’da yabancı uyrukluların yasal olarak çalışabilmesi için çalışma vizesi ile ülkeye giriş yaptıktan sonra almaları gereken oturum iznidir. Bu izin, yabancının hem İtalya’da ikamet etmesini hem de iş sözleşmesi kapsamında çalışmasını hukuken mümkün kılar.

Başvuru Şartları

1. İş Sözleşmesi

   • İtalya’da bir işveren ile yapılmış geçerli bir iş sözleşmesi bulunmalıdır.

   • İşveren, yabancı işçi için çalışma izni (Nulla Osta al Lavoro) almakla yükümlüdür.

2. Decreto Flussi (Kota Sistemi)

   • İtalya, her yıl “Decreto Flussi” adı verilen göç kotalarını belirler.

   • Yalnızca ilan edilen kontenjan dahilinde yabancılara çalışma vizesi verilir.

   • Bu nedenle her başvuru dönemine dikkat edilmelidir.

3. Gelir ve Konut Şartı

   • Başvuru sahibinin İtalya’da yaşayacağı adres bildirilmelidir.

   • İşveren, yabancının geçimini sağlayacak düzeyde maaş ödemeyi taahhüt etmelidir.

Başvuru Süreci

1. İşverenin Başvurusu

   • İşveren, bulunduğu şehirdeki Göç Bürosu’na (Sportello Unico per l’Immigrazione) başvurarak yabancı için çalışma izni (Nulla Osta) talep eder.

2. Çalışma Vizesi Alınması

   • Nulla Osta onaylandıktan sonra yabancı, kendi ülkesindeki İtalyan Konsolosluğu’ndan D tipi çalışma vizesi alır.

3. İtalya’ya Giriş ve Oturum İzni Başvurusu

   • Vize ile İtalya’ya girildikten sonra 8 gün içinde oturum izni başvurusu yapılmalıdır.

   • Başvuru Poste Italiane üzerinden yapılır.

4. Questura İşlemleri

   • Biyometrik veriler alınır, belgeler incelenir ve onaylanırsa oturum kartı (Permesso di Soggiorno per Lavoro) verilir.

Geçerlilik Süresi

• Çalışma amaçlı oturum izni genellikle iş sözleşmesinin süresiyle bağlantılıdır.

• En fazla 2 yıl süreyle verilir.

• Süresi dolmadan en az 60 gün önce uzatma başvurusu yapılmalıdır.

Sağladığı Haklar

• İtalya’da yasal çalışma hakkı

• Sosyal güvenlik (INPS) kapsamında sigortalılık

• Sağlık hizmetlerinden yararlanma

• Aile birleşimi başvurusu yapabilme

• Süreklilik sağlandığında uzun dönem ikamet iznine geçiş imkânı

Yatırımcı veya Girişimci Oturum İzni

İtalya, yabancı yatırımcı ve girişimcileri ülkeye çekmek amacıyla 2017 yılında “Investor Visa for Italy” programını yürürlüğe koymuştur. Bu izin, belli bir sermaye yatırımı veya iş kurma taahhüdü karşılığında oturum izni sağlayan özel bir statüdür.

Burada amaç yabancı sermayeyi ülkeye kazandırırken girişimcilik ekosistemini de güçlendirmektir.

Yatırım Seçenekleri ve Tutarlar

Yatırımcı oturum izni almak isteyen kişiler için kanunda belirlenen farklı yatırım kategorileri vardır:

1. Devlet Tahvilleri

   • En az 2.000.000 € tutarında İtalyan devlet tahviline yatırım.

2. İtalyan Şirketine Yatırım

   • En az 500.000 € sermaye yatırımı.

   • İtalya’da faaliyet gösteren bir şirketin sermayesine doğrudan yatırım yapılması gerekir.

3. Yenilikçi Start-Up Yatırımı

   • En az 250.000 € tutarında yatırım.

   • Özellikle teknoloji, enerji, biyoteknoloji gibi stratejik sektörlerdeki start-up’lar için cazip bir seçenektir.

4. Hayır Kurumuna Bağış

   • En az 1.000.000 € tutarında, kamu yararına çalışan projelere bağış yapılması.

Başvuru Şartları

• Yatırım tutarını karşılayacak finansal kaynağın meşru ve belgelenebilir olması gerekir.

• Yatırımın 2 yıl boyunca korunacağına dair taahhüt verilmelidir.

• Temiz adli sicil kaydı sunulmalıdır.

• İtalya’da konaklanacak adres ve geçim güvencesi gösterilmelidir.

Başvuru Süreci

1. Online Ön Onay

   • İtalya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı (Ministero dello Sviluppo Economico – MISE) üzerinden yatırım taahhüdü onaylatılır.

2. Konsolosluk Başvurusu

   • Taahhüt onaylandıktan sonra başvuru sahibi, bulunduğu ülkedeki İtalyan Konsolosluğu’ndan Investor Visa alır.

3. İtalya’ya Giriş ve Oturum Başvurusu

   • İtalya’ya girişten sonra 8 gün içinde oturum izni başvurusu yapılır.

   • Yatırımın fiilen gerçekleştirildiği belgeler sunulur.

Geçerlilik Süresi

• İlk oturum izni 2 yıl süreyle verilir.

• Yatırım devam ettiği sürece 3 yıl daha uzatılabilir.

• Süre sonunda uzun dönem oturum iznine geçiş mümkündür.

---

Sağladığı Haklar

• İtalya’da yasal ikamet hakkı

• İş kurma ve şirket yönetme serbestisi

• Aile bireylerinin (eş ve çocuklar) de oturum izni alma hakkı

• Schengen bölgesinde serbest dolaşım kolaylığı

• Uzun vadede vatandaşlık başvurusuna giden yol

Aile Birleşimi Oturum İzni (Ricongiungimento Familiare)

Ricongiungimento Familiare, İtalya’da yasal oturum hakkına sahip bir yabancının veya İtalyan vatandaşı olan kişinin, eşini, çocuklarını veya bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerini yanına alabilmesi için düzenlenen oturum iznidir.

Bu izin, Avrupa Birliği hukukunda da temel insan hakkı olarak tanınmış “aile hayatına saygı hakkı” çerçevesinde güvence altına alınmıştır.

Kimler Yararlanabilir?

Aile birleşimi kapsamında oturum izni talep edilebilecek kişiler şunlardır:

1. Eş (geçerli bir evlilik birliği olması şartıyla)

2. 18 yaşından küçük çocuklar (eşlerin ortak çocukları veya önceki evlilikten olup velayet hakkı bulunan çocuklar)

3. Bakmakla yükümlü olunan anne-baba (65 yaş üstü olup başka bakacak kimsesi bulunmayanlar)

4. Engelli yetişkin çocuklar (bakıma muhtaç olmaları halinde)

---

Başvuru Şartları

1. Yasal Oturum

   • Başvuruyu yapacak kişi, İtalya’da geçerli ve süresi en az 1 yıl olan oturum iznine sahip olmalıdır.

2. Gelir Şartı

   • Başvuran kişinin, ailesini geçindirecek düzeyde yasal gelirinin olması gerekir.

   • Gelir miktarı, ailedeki kişi sayısına göre artar.

3. Konut Şartı

   • İtalya’da aile bireylerinin yaşayabileceği nitelikte ve uygun büyüklükte konut bulunmalıdır.

   • Konutun sağlık ve güvenlik şartlarını taşıdığı belediye tarafından onaylanır.

4. Sağlık Sigortası

   • Aile bireylerinin sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için sigorta şartı aranır.

---

Başvuru Süreci

1. Nulla Osta (Ön Onay) Başvurusu

   • İtalya’daki kişi, Sportello Unico per l’Immigrazione (Göç Bürosu)’na aile birleşimi için ön onay başvurusu yapar.

2. Konsolosluk İşlemleri

   • Onay alındıktan sonra, aile bireyleri kendi ülkelerindeki İtalyan Konsolosluğu’na başvurarak aile birleşimi vizesi alırlar.

3. İtalya’ya Giriş ve Oturum İzni Başvurusu

   • İtalya’ya girişten sonra 8 gün içinde Permesso di Soggiorno per Motivi Familiari başvurusu yapılır.

---

Sağladığı Haklar

• Aile üyelerinin İtalya’da yasal olarak oturma hakkı.

• Çalışma izni olmaksızın iş bulma ve çalışma hakkı.

• Eğitim, sağlık ve sosyal haklardan yararlanma.

• Uzun dönem oturum iznine ve ileride vatandaşlığa başvuru için süreye dahil edilmesi.

 

Oturum izni kartı alındıktan sonra süreç sadece kartla bitmez. Kişinin:

• Belediyeye kayıt yaptırması,

• Vergi numarası alması,

• Sağlık sistemine kaydolması,

• Çalışma/öğrenim haklarını kullanması,

• Yenileme ve uzun dönem ikamet için süre takibini yapması,

• Uzun vadede vatandaşlık başvurusu planlaması gerekir.

Bu noktalar da sağlıklı bir oturum izni süreci için göz önünde bulundurulup ihmal edilmemelidir.

Bahsettiğimiz her başvuru türünün kendine özgü şartları ve sınırlamaları bulunduğundan, hukuki danışmanlık almadan yapılan başvuruların reddedilme riski yüksektir. Bu nedenle, İtalya’da kalıcı bir yaşam planlayan yabancıların süreci profesyonel destekle yürütmeleri, hem zaman kaybını önleyecek hem de hukuki güvence sağlayacaktır.

Oturum İzni Başvurusunun Ret Alması Halinde Başvurulabilecek Hukuki Yollar

• İdari İtiraz (Ricorso Gerarchico):Bu itiraz ret kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde İtalya İçişleri Bakanlığı’na veya ilgili Valilik makamına yapılır.

-Ret kararı gerekçesine karşı hukuki deliller, eksik olduğu iddia edilen belgelerin tamamlanması, başvuru sahibinin İtalya’daki bağlarını (aile, iş, eğitim)ispatlayan belgeleri içerir.

-Bu yolla yargı yoluna gidilmeden, daha kısa sürede idari makamların verilen bu kararlarının tekrar gözden geçirilmesi sağlanır.

• Yargı Yolu – İdari Mahkeme Başvurusu (Tribunale Amministrativo Regionale – TAR):Bu yolla ret kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde ilgili bölgedeki TAR yani idare mahkemesine başvurulur eğer TAR, ret kararını hukuka aykırı bulursa iptal eder ve oturum izni verilmesini emreder.
• Olağanüstü İtiraz (Ricorso Straordinario al Presidente della Repubblica):Bu itiraz ret kararının tebliğinden itibaren 120 gün içinde cumhurbaşkanlığı nezdinde yapılır. Bu bir mahkeme kararı değil, idari nitelikte bir başvuru yoludur ve daha çok idarenin açık hataları için tercih edilir.
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başvurusu: İç hukuk yollarının tüketilmesiyle AİHM’e bireysel olarak yapılan başvurudur. Özellikle aile birleşimi retlerinde sıklıkla başvurulur.

Pratikte, en çok kullanılan yol TAR nezdinde dava açmaktır, çünkü yargısal karar bağlayıcıdır. Ancak sürelerin kısa olması ve prosedürün teknik yönleri nedeniyle, mutlaka hukuki destekle hareket edilmelidir.

İtalya’da oturum izni türlerinden kabaca bir sınıflandırma ile bahsettik. İtalya’da oturum izni almak, yalnızca hukuki bir prosedür değil; aynı zamanda ülkedeki yaşamın güvence altına alınması anlamına gelir. Doğru kategoride yapılan başvurular, eksiksiz belgeler ve profesyonel hukuki destekle yürütülen süreçler, yabancıların eğitimden çalışma hayatına, aile yaşamından yatırım projelerine kadar geniş bir yelpazede güvenli bir gelecek kurmasına imkân tanır. Bu nedenle, İtalya’da uzun vadeli planlar yapan herkesin oturum izinlerini yalnızca bir formalite olarak değil, Avrupa Birliği içerisinde kalıcı bir statüye ve hatta vatandaşlığa giden en önemli adım olarak görmesi gerekir.