İtalya’da Boşanma ve Çocuk Velayeti Hukuku
Giriş
Aile hukuku, bireylerin en temel ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır. Boşanma ve çocuk velayeti ise aile hukukunun en hassas konularını oluşturur. İtalya’da boşanma süreci, sadece eşlerin evliliğini sona erdirmesiyle sınırlı kalmaz; mal paylaşımı, çocukların velayeti, nafaka ve hatta yabancı eşlerin oturum ve vatandaşlık statülerini de doğrudan etkiler.
Türk vatandaşları açısından İtalya’da boşanma davaları ayrıca önemlidir. Zira karma evliliklerde hangi ülke hukukunun uygulanacağı, yetkili mahkemenin neresi olacağı ve çocukların velayetinde uluslararası düzenlemelerin nasıl işletileceği kritik konulardır.
Bu rehberde, İtalya’da boşanma ve çocuk velayeti hukuku, hukuki dayanaklardan başlayarak boşanma türleri, süreç, çocuk hakları, Türk vatandaşlarının özel durumları, karşılaştırmalı hukuk, uygulama senaryoları ve sık sorulan sorularla birlikte 2025 itibarıyla kapsamlı biçimde ele alınacaktır.
1. Hukuki Dayanaklar
1.1. İtalyan Medeni Kanunu (Codice Civile)
Boşanma ve velayet hükümleri İtalyan Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir.
1.2. Aile Hukuku Reformları
1970 yılında boşanma hakkı tanınmış, 1987 ve 2015 reformlarıyla süreçler hızlandırılmıştır.
1.3. AB Direktifleri ve Uluslararası Sözleşmeler
-
Brüksel IIbis Tüzüğü (2201/2003): Boşanma ve velayet davalarında yetki kurallarını belirler.
-
Lahey Sözleşmeleri: Uluslararası çocuk kaçırma ve velayet uyuşmazlıklarında uygulanır.
2. Boşanma Türleri
2.1. Anlaşmalı Boşanma (Divorzio Consensuale)
Eşler mal paylaşımı, nafaka ve çocuk velayeti konularında anlaşırsa dava hızlı sonuçlanır. Ortalama 6 ayda tamamlanır.
2.2. Çekişmeli Boşanma (Divorzio Giudiziale)
Eşler anlaşamazsa mahkeme süreci devreye girer. Yıllarca sürebilir.
2.3. Ayrılık (Separazione)
Boşanma öncesi 6 ay–1 yıl süren ayrılık kararı alınabilir. Bu, evliliğin fiilen sona erdiğini gösterir.
3. Boşanma Süreci
3.1. Dava Açılması
Yetkili mahkeme eşlerin son ortak ikametgahındaki Aile Mahkemesi’dir.
3.2. Belgeler
-
Evlilik cüzdanı,
-
Nüfus kayıt belgeleri,
-
Gelir belgeleri,
-
Çocukların doğum belgeleri.
3.3. Süreç
-
Başvuru dilekçesi,
-
Ön inceleme duruşması,
-
Tarafların dinlenmesi,
-
Geçici nafaka ve velayet tedbirleri,
-
Esas karar.
4. Türk Vatandaşlarının Durumu
4.1. Karma Evlilikler
Türk–İtalyan evliliklerinde hangi mahkemenin yetkili olacağı önemlidir. AB düzenlemelerine göre eşlerden birinin ikamet ettiği ülke mahkemesi yetkilidir.
4.2. Uygulanacak Hukuk
Roma III Tüzüğü gereği tarafların vatandaşlık veya ikamet ettikleri ülke hukukuna göre boşanma uygulanabilir.
4.3. Türkiye’de Tanıma–Tenfiz
İtalya’da verilen boşanma kararlarının Türkiye’de geçerli olması için tanıma–tenfiz davası açılmalıdır.
5. Çocuk Velayeti Düzenlemeleri
5.1. Ortak Velayet
İtalya’da temel ilke ortak velayettir. Çocukların üstün yararı gözetilir.
5.2. Tek Velayet
Çocuğun menfaati gerektiriyorsa mahkeme tek velayet verebilir.
5.3. Nafaka
Çocuğun giderlerine katkı amacıyla nafaka yükümlülüğü doğar.
5.4. Uluslararası Velayet
Türk–İtalyan çocuklarının velayeti uluslararası düzenlemelere göre belirlenir.
6. Mal Paylaşımı
6.1. Mal Rejimleri
-
Mal ayrılığı,
-
Mal ortaklığı,
-
Edinilmiş mallara katılma.
6.2. Evlilik Sözleşmeleri
Noter huzurunda mal rejimi sözleşmesi yapılabilir.
7. Boşanmanın Vatandaşlık ve Oturum Üzerindeki Etkileri
-
Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanmış yabancılar, boşanma halinde vatandaşlıklarını kaybetmez.
-
Ancak aile birleşimiyle alınan oturum izni boşanma sonrası sona erebilir.
8. Türkiye–İtalya Karşılaştırması
-
Türkiye: 1 yıl evli olan eşler boşanma davası açabilir.
-
İtalya: Ayrılık kararı sonrası boşanma mümkündür.
-
Türkiye: Çocuk velayetinde anne küçük yaşlarda önceliklidir.
-
İtalya: Ortak velayet esastır.
9. Avrupa ve Balkan Karşılaştırması
-
Yunanistan: Ortak velayet sistemi 2021’de kabul edildi.
-
İspanya: Ortak velayet daha yaygındır.
-
Fransa: Çocuğun üstün yararı ilkesi uygulanır.
-
Makedonya: Tek velayet daha sık görülür.
-
İtalya: Ortak velayet kuraldır.
10. Uygulama Senaryoları
Senaryo 1: Türk–İtalyan Evliliği
İtalya’da yaşayan Türk eşiyle boşanan kişi, mahkemede ortak velayet kararı alır.
Senaryo 2: Türkiye’de Tanıma
İtalya’da boşanmış bir çift, Türkiye’de kararın tanınması için dava açar.
Senaryo 3: Ortak Çocuk
Mahkeme ortak velayete hükmeder, nafaka yükümlülüğü getirilir.
Senaryo 4: Tek Velayet
Şiddet vakası nedeniyle velayet anneye verilir.
Senaryo 5–10: (nafaka hesaplaması, mal paylaşımı uyuşmazlığı, yabancı eşin oturum kaybı, çocuğun yurtdışına götürülmesi, ortak velayette anlaşmazlıklar).
11. Sık Sorulan Sorular (FAQ)
S1: İtalya’da boşanma için kaç yıl evli olmak gerekir?
Ayrılık süresinden sonra boşanma mümkündür.
S2: Türk–İtalyan evliliklerinde hangi mahkeme yetkilidir?
Tarafların ikamet ettiği ülke mahkemesi.
S3: Ortak velayet zorunlu mu?
Evet, çocuğun üstün yararı dışında.
S4: Boşanma sonrası oturum iznim kaybolur mu?
Evet, aile birleşimiyle alınmışsa kaybolur.
S5: Çocuk nafakası nasıl hesaplanır?
Gelir ve çocuğun ihtiyaçlarına göre.
S6: Mal paylaşımı nasıl yapılır?
Seçilen mal rejimine göre.
S7: Türkiye’de boşanma tanınır mı?
Tanıma–tenfiz davasıyla.
S8: Çocuğun yurtdışına çıkarılması nasıl olur?
Velayet sahibi olmayan ebeveynin izni gerekir.
S9: Velayet kararına itiraz edilebilir mi?
Evet.
Sonuç
İtalya’da boşanma ve çocuk velayeti hukuku, 2025 itibarıyla modern, çocuğun üstün yararını esas alan bir sistem üzerine kuruludur. Türk vatandaşları için karma evliliklerde yetki, uygulanacak hukuk ve tanıma–tenfiz süreçleri kritik önemdedir.
Doğru stratejiyle yönetilen davalarda hem boşanma süreci hızla tamamlanır hem de çocukların hakları korunur. Profesyonel hukuki destek almak, tarafların mağduriyetini en aza indirir.
About Post Author
