İSVEÇ OTURUM İZNİ VE DİĞER ÜLKELER ARASINDAKİ KARŞILIKLI ANLAŞMALAR

Giriş

İsveç, Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ülkeleriyle olan anlaşmaları, insan haklarına dayalı göç politikaları ve işgücü ihtiyacı doğrultusunda şekillenen oturum izni prosedürleri ile dikkat çeken bir ülkedir. Bu makalede, İsveç’in oturum izni sistemini, diğer ülkelerle yaptığı anlaşmaların etkisini ve farklı ülkelerin vatandaşlarına yönelik düzenlemeleri ele alacağız.

---

İsveç’te Oturum İzni Türleri

İsveç’te oturum izni almak isteyen kişiler için farklı kategoriler mevcuttur. Genel olarak oturum izni başvuruları aşağıdaki nedenlere dayanır:

1. Çalışma Amaçlı Oturum İzni:

   • İsveç’te bir iş teklifi alan kişilere yöneliktir.
   • Çalışma vizesi genellikle dört yıla kadar verilir ve belirli bir işveren için geçerlidir.
   • İşverenin çalışma koşullarını İsveç yasalarına uygun şekilde sağlaması gerekmektedir.

2. Aile Birleşimi Amaçlı Oturum İzni:

   • İsveç’te yaşayan bir aile üyesi bulunan kişiler için geçerlidir.
   • İsveç vatandaşı, süresiz oturum izni sahibi ya da geçici oturum izni olan bir kişiyle evlilik veya ebeveyn-çocuk ilişkisine dayalı başvurular kabul edilir.

3. Öğrenci Oturum İzni:

   • İsveç’te lisans, yüksek lisans veya doktora eğitimi almak isteyen öğrencilere verilir.
   • Mezuniyetten sonra İsveç’te iş bulma imkânı sağlayan özel düzenlemeler mevcuttur.

4. İltica ve Mülteci Oturum İzni:

   • İsveç, uluslararası koruma talep eden mültecilere belirli koşullarda oturum izni vermektedir.
   • İltica başvurularında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İsveç Göçmenlik Dairesi’nin kriterleri dikkate alınır.

5. Yatırımcı ve Girişimci Oturum İzni:

   • İsveç ekonomisine katkıda bulunacak girişimciler ve yatırımcılara yönelik özel oturum izni programları mevcuttur.
   • Başvuranların iş planı sunması ve finansal yeterliliğini kanıtlaması gerekmektedir.

---

İsveç’in Diğer Ülkelerle Olan Anlaşmaları ve Etkileri

İsveç, Avrupa Birliği (AB), Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ve İskandinav ülkeleriyle çeşitli göç, çalışma ve serbest dolaşım anlaşmaları imzalamıştır. Bu anlaşmalar, farklı ülke vatandaşlarına yönelik oturum izni süreçlerini doğrudan etkilemektedir.

1. İskandinav Anlaşmaları

İsveç, Danimarka, Norveç, Finlandiya ve İzlanda ile İskandinav Anlaşması çerçevesinde serbest dolaşım ve çalışma hakkı tanımaktadır. Bu çerçevede:

• İskandinav ülkeleri vatandaşları İsveç’te oturum izni almadan çalışabilir ve yaşayabilir.
• Sosyal güvenlik hakları karşılıklı olarak tanınmaktadır.

2. Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) Anlaşmaları

İsveç, AB ve Avrupa Ekonomik Alanı üyesi olduğu için:

• AB/EEA vatandaşları, İsveç’te çalışmak, yaşamak ve eğitim almak için özel bir oturum iznine ihtiyaç duymazlar.
• AB vatandaşı olmayan eş veya çocuklar, aile birleşimi kapsamında oturum izni alabilirler.

3. İsviçre ile Özel Anlaşmalar

• İsviçre, AB üyesi olmamasına rağmen, İsveç ile serbest dolaşım anlaşmasına sahiptir.
• İsviçre vatandaşları, İsveç’e yerleşip çalışmak için AB/EEA vatandaşları ile aynı haklara sahiptir.

4. Türkiye ile İsveç Arasındaki Anlaşmalar (Ankara Anlaşması ve Gümrük Birliği Etkisi)

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için İsveç’te oturum izni almak, Ankara Anlaşması ve AB-Türkiye Gümrük Birliği çerçevesinde bazı avantajlar sunmaktadır:

• Türkiye’den İsveç’e iş kurmak amacıyla göç eden girişimciler, Ankara Anlaşması kapsamında kolaylaştırılmış oturum izni başvurusunda bulunabilir.
• Türk işçiler ve aile üyeleri, İsveç’te belirli şartlar altında daha kolay oturum izni alabilir.

5. İsveç ve ABD Arasındaki Anlaşmalar

İsveç ile ABD arasında E-2 Yatırımcı Vizesi ve J-1 Değişim Programları gibi özel anlaşmalar bulunur.

• ABD vatandaşları, İsveç’te belirli projelerde çalışmak veya yatırım yapmak için avantajlı başvurular yapabilirler.
• İki ülke arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması mevcuttur.

---

Karşılıklı Anlaşmaların Hukuki Etkileri ve Geleceği

1. Serbest Dolaşım ve Oturum Haklarının Korunması:

   • AB üyeliği, İsveç’in oturum izni prosedürlerini önemli ölçüde etkilemektedir.
   • Brexit sonrası İsveç’in Birleşik Krallık vatandaşlarına yönelik oturum izni politikaları değişmiştir.

2. İltica Politikalarındaki Değişimler:

   • İsveç, Avrupa’daki mülteci krizleri nedeniyle iltica politikalarını sıkılaştırmıştır.
   • AB göç politikalarına uyumlu şekilde, Dublin Anlaşması çerçevesinde başvuruları düzenlemektedir.

3. Yabancı Yatırımcılar İçin Özel Düzenlemeler:

   • İsveç, ekonomik büyümeyi teşvik etmek için girişimci ve yatırımcı oturum izni programlarını genişletmeyi planlamaktadır.

4. İsveç’in Yeni Dijital Göçmen Programları:

   • İsveç, uzaktan çalışma ve dijital göçmenler için yeni oturum izinleri planlamaktadır.
   • Özellikle teknoloji sektöründe çalışan bireyler için kolaylaştırılmış başvuru süreçleri oluşturulmaktadır.

---

Sonuç

İsveç, göçmenlik politikalarını uluslararası anlaşmalar, AB yasaları ve ekonomik ihtiyaçlar doğrultusunda şekillendiren bir ülkedir. Oturum izni süreçlerinde özellikle AB, EEA ve İskandinav ülkeleri vatandaşları için büyük avantajlar sunulurken, Türkiye gibi ülkelerle yapılan özel anlaşmalar sayesinde Türk vatandaşları da belirli kolaylıklardan yararlanabilmektedir. İsveç’in gelecekteki göç politikaları, özellikle çalışma izni ve dijital göçmen programlarına odaklanarak gelişmeye devam edecektir.